در حال بارگذاری ...
گفت وگو ایران تئاتر با فاطمه صارمی بازیگر نمایش جنگ نامه‌ی غلامان

بازی در نمایش‌های ایرانی کار سخت و پیچیده ای است

بازیگری یکی از ارکان مهم نمایش های ایرانی است و ظاهر شدن بازیگر در قالب های مختلف زن پوش و یا مرد پوش شدن جذابیت بازی در این آثار را برای بازیگر دوچندان می کند . فاطمه صارمی دانش آموخته تئاتراست ودر زمینه کارگردانی و تئاتر حضور موثری را تجربه کرده است و در تئاتر سابقه همکاری با بزرگانی نظیر دکتر قطب الدین صادفی و پری صابری را دارد و ساخت مستند شهری برای همه را در کارنامه کاریش دارد.

محسن حسینی در نمایش جنگ نامه ی غلامان به سراغ اجرای نمایش ایران مبتنی بر اله مان های سنتی و بومی نظیر تخته خوضی ، سیاه بازی ،پرده خوانی و غیره می رود و  با توجه به اشرافی که به نمایش ایرانی دارد . نمایشی اثر گذار را در پیش روی مخاطب قرار می دهد.نمایش جنگنامه غلامان به نویسندگی بهرام بیضائی و کارگردانی محسن حسینی از نظر موضوعی و محتوایی به وضعیت آدم‌هایی می‌پردازد که کارشان غلامی کردن برای ارباب‌ها است. داستان نمایش جنگنامه ی غلامان اثر بهرام  تقلیدی در یک مجلس درباره سه سیاهان: الماس، مبارک و یاقوت که به خدمت ارباب خود یا به روایت نویسنده  پهلوانان پوشالی یعنی ببرازخان، شیرباش خان و اژدرخان در آمده که از سطل‌های آب آنها در نبودشان، نگهداری کنند. زیرا پهلوانان مدام دن‌کیشوت وار با دشمنان خیالی خود در جنگ، نبرد وهراسند .بازیگرانی که نقش غلام سیاه‌ها (الماس، یاقوت،مبارک) را ایفا می‌کنند، با چهره‌پردازی سیاه شده‌اند. هرسه غلام سیاه، یادآور پرسوناژهای محوری و سیاه نمایش‌های عروسکی و تخت‌حوضی‌هستند .جنگ نامه ی غلامان بر اساس نمایشنامه ای از بهرام بیضایی و با کارگردانی محسن حسینی مهر و آبان ماه ساعت  ۱۸ به مدت زمان ۸۰ دقیقه در تالار قشقایی روی صحنه رفته است. با فاطمه صارمی در باره بازی در نمایش جنگ نامه ی غلامان  و ویژگی های نمایش های ایرانی گفت وگویی انجام داده ایم.

 

همکاری مستمر با یک کارگردان نظیر محسن حسینی چه دست آوردهایی مهمی برای یک بازیگر دارد؟

هر کارگردانی نقطه نظر و جهان بینی خاص خودش را دارد و برای اولین بار است که محسن حسینی برای اجرای اثرش به سراغ یک نمایش نامه دراماتیک نام آشنای بسیار شناخته شده رفته است و اغلب ایشان متن های خودشان را کارگردانی می کرد. نمایشی که فضا و ساختار ایرانی دارد و نویسنده اش بهرام بیضایی از جمله بزرگان ادبیات نمایشی ایران است. محسن حسینی هنرمند آوانگاردی است و تلاشش در اجرای این نوع نمایش ایرانی بسیار حائز اهمیت است.

 

با توجه به جنس زبانی که بهرام بیضایی در نوشتن نمایش نامه هایش از آن استفاده می کند وبسیار خاص ،سنگین و سترگ است. آیا برای بازیگر این ویژگی چالش زا است؟

به نظر من این مسئله یک چالش و فرصت بسیار خوب است و در چالش کردن است که بازیگر در کارش به پیشرفت می رسد و در این پروسه دریچه های پنهانی گشوده می شود. اگر در کار چالشی وجود نداشته باشد و بازیگر دچار روزمرگی در بازیش می شود و نمی تواند بخشی از توانایی هایش را بشناسد و ارائه اش کند . به عنوان بازیگری که با کارگردان های بزرگ و درجه یک  و متن های پیچیده کار کرده ام، متن جنگ نامه ی غلامان ، متن بسیار سخت و سنگینی به لحاظ ساختار درام و زبانی بود .

 

آیا پیش از بازی در نمایش متن نمایشنامه جنگ نامه ی غلامان را خوانده بودید؟

بعد از قطعی شدن بازیم در نمایش این نمایش نامه را خواندم و در جلسه اول تمرینات هم به دشواری های بازی در این نمایش پی بردم. امروز که چند روزی از اجرای عمومی نمایش بعد از شش تمرین می گذرد برایم تحمل این سختی ها خیلی لذت بخش بود و زبان نوشتاری بهرام بیضایی همینطوری معمولی ادا کردنش بسیار سخت است و شما به عنوان بازیگر باید بتوانید که در یک نمایش 90 دقیقه این جملات را اثر گذار ، درست وسلیس بیان کنید .

 

آیا تا به حال در نمایش های ایرانی بازی کرده بودید؟

اولین باری است که چنین تجربه ای را به دست آورده ام و برایم هم فوق العاده ارزشمند است

 

یکی از ویژگی های جذاب متن های ایرانی سنت زن پوش و مرد پوش است. این مسئله برای شما چه ویژگی هایی داشت؟

من در این نمایش نقش زن را بازی کردم، زنی که در قالب  وجلد شخصیت سیاه ( مبارک ) می رود. بازی در نمایش های ایرانی ویژگی های متعددی مثل بحث صدا سازی ، رفتار بدنی و نوع برخورد با موقعیت های موجود در درام را درون خودش  دارد. بهر حال موقعی که بازیگر زنی قرار است نقش مردی را بازی کند باید به نوع و تن صدایش توجه داشته باشد و فرم بدنی هم نکته مهم دیگری است که نباید در بازی از آن غفلت کرد.

 

بازی در نمایش های ایرانی سوای نکاتی که اشاره کردید احتیاج به شناخت از نقالی ، پرده خوانی و حتی تعزیه دارد. شما در این زمینه چه تجربیاتی داشتید؟

در گذشته سریال مستندی در باره تاریخچه خیمه شب بازی ساخته بودم و تجربه خوبی در این زمینه داشتم. نکته مهم گویا و کامل بودن متن جنگ نامه ی غلامان بود که خیلی از مسائل را روشن می کرد و تکنیک را در پیش روی بازیگر و گروه اجرایی قرار می داد . به طور مثال در متن اشاره شده بود که شخصیت سیاه برخی از کلمات را با وزن و قافیه و ریتم خاصی ادا می کند و تبدیل به شعرش می کند . در پروسه تمرینات در یک ورکشاپ آموزشی سیاه بازی به سرپرستی جواد انصافی هم شرکت کردم و با شناخت کامل رفتم به سراغ ایفای نقشم .

 

یک جورهایی به نظر می رسد شخصیت سیاه در نمایش های ایرانی تلاش می کند بهلول وارد خردش و دانشش را پشت طنز و مطایبه پنهان کند . چقدر به این مسئله اعتقاد دارید؟

به نظرم سیاه در نمایش های ایرانی دارای تفکر و جهان بینی است. در کتاب نمایش در ایران بهرام بیضایی آمده که شخصیت سیاه درد جامعه و مقتضیات زمانه را با طنز و شوخی به صورت بداهه در نمایش های تخت حوضی بیان می کرده است و تلاش می کرده چالش ها وتضادهایی که در جامعه وجود دارد با یک زبان طنازانه بیان کند و بارها پیش آمده که این شخصیت ها در اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی دچار ممیزی می شدند و سانسورچی ها از گروهای تخت حوضی متن مکتوبی می خوستند تا بررسیشان کنند و آنها با رندی متنی یک صفحه ای می نوشتند و ارائه می کردند. اما در حین اجرا کار خودشان را انجام می دادن و چون کارشان بداهه بود زیاد نمی شد کنترلشان کرد . بنابراین سیاه به لحاظ تاریخی شخصیت مهم و اثر گذاری است و چالش های جامعه را در نمایش ها بیان می کرد و طبیعی بود که همیشه هم مورد بی لطفی قرار بگیرد و در ذهن عامه مردم هم به عنوان مطرب شناخته می شدند و ارزش گذاری به عنوان هنرمند در باره شان انجام نمی شد و هیچگاه به جایگاه و حق واقعی خودشان نرسیدند .

 

گفت  و گو از احمد محمد اسماعیلی

 

  




نظرات کاربران