کنکاشی بر حضور نمایشهای مذهبی در محرم
نمره قبولی رادیو و تلویزیون در فضای کرونایی محرم
ایران تئاتر: روند صعودی کرونا در کشور، افزایش نگرانی های ناشی از گسترش آن و در نهایت ایجاد محدودیت در برگزاری مراسم محرم، باعث توجه بیش از پیش مقوله تئاتر در میان مسئولان شد.
محرم 99 را باید سال تحول در بزرگترین و مهمترین رویداد آیینی کشور بدانیم. سالی که گرچه به واسطه سلطه کرونا بر ارتباطات فردی و اجتماعی، با تغییرات و محدودیت های زیادی روبرو شد و بسیاری از مراسمات آیینی همچون تشت گذاری، نخل گردانی، تعزیه و ... را به تعطیلی کشاند اما این محدودیت باعث توجه مسئولان به تئاتر به عنوان یک راهکار موثر در اجرای این مراسم شد.
این روزها گروههای نمایشی در میان مردم، در فضای مجازی و در رادیو و تلویزیون تلاش می کنند جای خالی خیلی از برنامه های محرم را که به حکم مراجع عالی قدر و نیز مصوبات ستاد کرونا ممنوع شدند را پرکند.
در زیر به برخی از این اقدامات اشاره می کنیم:
مجالس شبیهخوانی در پهنه رودکی
مراسم «شبیهخوانی در پهنه» از جمعه ۳۱ مردادماه در مقابل تالار وحدت اجرا میشود.
در این مراسم که با حمایت و مشارکت بنیاد فرهنگی هنری رودکی، ادارهکل هنرهای نمایشی و شهرداری منطقه ۱۱ تهران در جریان است، گروه تعزیه سیدالشهدا(ع) در طول آن، طی ۱۰ شب، یکی از وقایع عاشورا شامل تعزیههای شاهچراغ(ع)، وهب نصرانی، طفلان زینب(س)، حضرت مسلم(ع)، دو طفلان مسلم(ع)، حر ریاحی، حضرت علیاکبر(ع)، حضرت قاسم(ع)، حضرت ابوالفضل(ع)، شهادت امام حسین(ع) و بازار شام را اجرا می کنند.
در این تعزیهها احمد عزیزی (شهادتخوان)، مسعود عزیزی (علیاکبرخوان)، حسین عزیزی (زنانهخوان و امامخوان)، حبیب ماهری (زنانهخوان)، حسن خصالی (شمرخوان)، مهدی آقایی (شمرخوان و تختخوان)، یاسر بابایی (مخالفخوان)، امیرعباس باقری (قاسمخوان)، سجاد خصالی (بچهخوان) و محمدحسین معینیان (بچهخوان) حضور دارند و نوازندگی ترومپت بر عهده فرهاد شیخی، نوازندگی طبل ریز با محمد حسنی و نوازندگی طبل بزرگ بر عهده میلاد عزیزی است.
برنامه شبیهخوانی در پهنه به صورت زنده هر شب از سایت اینترنتی نمایشنت به آدرس www.namayeshnet.com پخش میشود.
اجرای 68 مجلس شبیهخوانی در ویژه برنامه تعزیت خورشید
ویژه برنامه تعزیت خورشید در قالب مجموعه برنامههای جلوه سوگ در ۹ منطقه شهر تهران در حال برگزاری است.
در این ویژه برنامه، ده مجلس تعزیه توسط گروه حضرت اباالفضل (ع) از 31 مرداد ماه تا نهم شهریور در فرهنگسرای اشراق، ده مجلس تعزیه توسط گروه حیدر کرار از 31 مرداد ماه تا نهم شهریور در فرهنگسرای رازی، یازده مجلس تعزیه توسط گروه کهربای تعزیه از 31 مرداد ماه تا 10 شهریور در فرهنگسرای بهمن، ده مجلس شبیهخوانی توسط گروه شهید فلاحی از 31 مرداد ماه تا نهم شهریور ماه در فرهنگسرای خاوران، سه مجلس تعزیه توسط گروه حیدر کرار از 11 تا 13 شهریور در فرهنگسرای رازی، ده مجلس شبیهخوانی از 10 تا 19 شهریور ماه توسط گروه متوسلین به حضرت زهرا (س) در میدان امام حسین (ع)، سه مجلس تعزیه از گروه کهربای تعزیه از 13 تا 15 شهریور در امامزاده اهل ابن علی (ع) در منطقه چهارده شهرداری تهران، سه مجلس شبیهخوانی توسط گروه حیدر کرار از 14 تا 16 شهریور در مقبره الشهدای فرهنگسرای ولا، هشت مجلس گروه حضرت عباس (ع) از 20 تا 27 شهریور در پارکینگ فرهنگسرای خاتم (ص) و بوستان الغدیر برگزار خواهد شد.
محفل زخم عتیق در تماشاخانۀ سرو
تماشاخانۀ سرو انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس در ماه محرم میزبان محفل هنرهای آیینی زخم عتیق میشود.
در این محفل آیینی، برای نخستین بار موزۀ تخصصی نسخ و ادوات تعزیه از دورۀ صفویه تا انقلاب اسلامی در معرض دید عموم قرار خواهد گرفت.
آیینهای عاشورایی اقوام ایرانزمین، نقالی و پردهخوانی، نشستهای پژوهشی تئاتر دینی، تئاتر صحنهای و اجرای تعزیه و شبیهخوانی از دیگر برنامههای این محفل عاشورایی است.
این برنامه از 12 الی 29 شهریورماه (13 محرم تا اول صفر) در تماشاخانۀ سرو میزبان علاقهمندان و سوگواران حضرت سیدالشهدا (علیهالسلام) خواهد بود.
اجرای نمایش نجواهای عزازیل
نمایش مذهبی «نجواهای عزازیل» به مدت ده اجرا از تاریخ بیستم تا بیست و ششم شهریور ماه در فرهنگسراهای اندیشه، اشراق ، فردوس و شهید سلیمانی برپا می شود.
نمایشنامه«عزازیل» اشاره ای کوتاه به چگونگی تاثیر مکتب حسینی بر روی جوانان حسینی و مدافعان حرم دارد. این نمایشنامه در راستای ترویج فرهنگ عاشورایی با همت موسسه فرهنگی هنری «نیلای فرهنگ» به نویسندکی و کارگردانی« مهدی شعبان خمسه» اجرا می شود.
تئاتر در صدا و سیما
حفظ فاصله اجتماعی، تاکید بر قرنطینه، استفاده از دستکش، ماسک و... باعث شد تا بسیاری از علاقه مندان به سیدالشهدا(ع) در خانه بمانند و خانه هایشان را به حسینه تبدیل کنند. همین مسئله مسئولان نمایش کشور را برآن داشت تا تمرکز اصلی خود را بر ضبط و پخش تئاتر، تعزیه و برنامه های نمایش تلویزیونی و رادیویی قرار دهند.
تولید 10 مجلس تعزیه
مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری با همکاری مؤسسه «سپهر سوره هنر» و با حضور تعزیه خوانان مطرح اراک، قم، تفرش، اصفهان، قزوین و تهران ۱۰ مجلس تعزیه برای پخش تلویزیون ضبط نموده است.
این مجالس تعزیه که قرار است در ایام محرم در معرض دید عموم قرار گیرند شامل مجالس مسلم بن عقیل، دو طفلان مسلم، حضرت قاسم، حضرت علی اکبر، حُر، غلام تُرک، وهب، حضرت عباس، شهادت امام حسین (ع) و بازار شام می باشد.
تولید برنامه «بر بال تعزیه»
برنامه «بر بال تعزیه» کاری از گروه کودک و نوجوان شبکه دو سیما به کارگردانی وحید گلستان و تهیهکنندگی روزبه گیلانی و محسن عامری در دهه اول محرم ساعت 19 از این شبکه در حال پخش است. این برنامه با هدف شناخت و واکاوی نشانها و نمادهای تعزیه در ده قسمت برای مخاطبان نوجوان در بنیاد رودکی ضبط و روانه آنتن صداوسیما شده است.
اذن میدان حضرت علی اکبر(ع)، توبه حر، اذن میدان حضرت قاسم (ع)، دو طفلان مسلم، نماز مسلم در کوفه و ... از جمله این روایات نمایشی است. همچنین در این برنامه به پیامهای اخلاقی کربلا مثل مفهوم گذشت، ادب، انسانیت و ... نگاهی ویژه شده است. همچنین یک پیوست ۱۵ دقیقهای پس از برنامه در فضای مجازی برای ارتباط مستقیم با مخاطبان نوجوان علاقمند به هنرهای نمایشی سنتی و آیینی عاشورایی در نظر گرفته شده است.
شرح تاریخچه تعزیه در کارگاه تیاتر
رادیو نمایش دربرنامه کارگاه تیاتر در قالب مستند نمایشی به تاریخچه نمایش تعزیه در ایران و معرفی جزئیات این فرم نمایشی می پردازد و از شخصیت ها و اتفاقات مهم و تاثیرگذار در تاریخ این نمایش می گوید.
کارگاه تیاتر به تهیه کنندگی و نویسندگی انسیه شمس اللهی، کارشناس بازیگری بهنود بهلولی و با هنرمندی هنرجویان بازیگر همچون نیکا قاسمی، محمد موفق اصل، هانیه رحیمی و رضا ملکی از هفتم شهریور ماه ساعت 21 از رادیو نمایش پخش شد.
به روایت تعزیه
به روایت تعزیه به تهیه کنندگی و کارگردانی ساجد قدوسیان، روایت احمد گنجی، صدابرداری مجید آیینه و با اجرای گروه تعزیه تهران در اداره کل هنرهای رادیو نمایش تولید شده است و از یکم تا چهاردهم شهریور مصادف با دوم تا پانزدهم ماه محرم هر شب ساعت 3 بامداد به روی آنتن رادیو فرهنگ می رود و تکرار آن ساعت 14:30 از رادیو فرهنگ است همچنین این برنامه ساعت 22:30 به روی آنتن رادیو نمایش می رود.
مجموعه نمایش «قصه واقعه»
نمایش «قصه واقعه» نوشته بابک صفی خانی و کارگردانی رامین پورایمان در 28 قسمت 30 دقیقه ای از اول شهریورماه در شبکه رادیویی معارف اجرا شد.
این نمایش که 50 بازیگر و بیش از 90 شخصیت دارد، داستان واقعه کربلا را از زبان یکی از اشخاص حاضر در صحرای کربلا بیان می کند.
مجموعه نمایشی «سریر»
مجموعه نمایشی«سریر» در 28 قسمت به نویسندگی فاطمه حسن وند، تهیه کنندگی فرشاد آذرنیا، کارگردانی میرطاهر مظلومی، افکتوری نازنین حسن پور ، صدابرداری فرزاد شریفی، گویندگی مهدی طهماسبی و با هنرمندی شهین نجف زاده، پریسا مقتدی، شیما جان قربان، مهدی طهماسبی، حمید یزدانی ، عباس توفیقی، بهادر ابراهیمی، مسعود زنوزی راد در اداره کل هنرهای نمایشی رادیو تولید شده است و از روز شنبه اول شهریور ماه به روی آنتن رادیو جوان و رادیو نمایش پخش شده است.
«سریر»داستان چهار شاعر است که تصمیم می گیرند برای بهبود اشعار مداحی ، اشعاری حماسی با موضوع حماسه ی کربلا بسرایند.هر کدام از این چهار شاعر در جریان سرودن این اشعار، اتفاقاتی را تجربه کرده و تحولات روحی و معنوی ویژه ای پیدا می کنند.
«مهمان راه»
سریالی است که در قالب قصه شب رادیو ایران در 5 قسمت 15 دقیقه ای تولید شده است.
مستند «راوی»
مستند «راوی» با تهیه کنندگی انسیه شمس اللهی و گزارش لیلا علاقه مند با محوریت زندگی 14 مقتل خوان مشهور، از شنبه اول شهریور به مدت 14 روز و هر روز ساعت 16 روی آنتن رادیو نمایش رفت.
این برنامه مستندی از زندگی راویان و مقتل خوانان کربلا است که بواسطه ملاقات با مقتل خوانان مشهور ایران به تاریخچه مقتل خوانی و معرفی منابع مطمئن در مقتل خوانی می پردازد.
مجموعه نمایش نامیرا
«نامیرا» به نویسندگی صادق کرمیار، کارگردانی وافکتوری بهرام نوری و با هنرمندی مهدی مددکار، ابراهیم عاطفی، مرتضی زینعلی، علی اصغر کهن قنبریان، صدف تیشه احسان، مهدی مخبری، زینب شعبانی و بهرام نوری در یازده قسمت از رادیو نمایش پخش می شود.
داستان مجموعه نمایشی «نامیرا» درباره مسلم بن عقیل ، پسرعموى امام حسین علیه السّلام و نماینده اعزامى آن حضرت از مکه به کوفه براى بررسى اوضاع و بیعت گرفتن از مردم است . او به علت خیانت کوفیان در کوفه بی یاور میماند و دراین راه به شهادت می رسد.
تئاتر در فضای مجازی
همسو با حضور هنرمندان تئاتر در رادیو و تلویزیون، برخی هنرمندان ترجیح دادند در فضای مجازی در رشد و گسترش فرهنگ حسینی خدمت کنند.
بازنشر تعزیه، مقتل خوانی، شبیه خوانی، اجرای نمایشنامه خوانی، شمایلخوانی، موافقخوانی، شبیهخوانی، فضایلخوانی و مخالفخوانی از جمله اقداماتی است که هنرمندان نمایشی در ایام با هدف پاسداشت ارزش های عاشورایی در فضای مجازی از جمله اینیستاگرام انجام می دهند.