حسن وارسته: زیرمتن نمایش «ناقوسها ...»، تزویر و رفتارهای ماکیاولی است
در نشست رسانه‌ای نمایش «ناقوس‌ها برای چی‌ن به صدا در می‌آیند؟» که بعد از ظهر دوشنبه ۱۹ خردادماه، با حضور عوامل نمایش و برخی از اهالی رسانه در تالار حافظ برگزار شد، حسن وارسته، کارگردان این نمایش با تاکید بر اینکه خنداندن تماشاگران را بلد است گفت: «به عمد در این نمایش فضای تلخنده‌ای را ایجاد کردم. لایه بیرونی داستان به زن می‌پردازد، اما زیر متن آن تزویر و رفتارهای ماکیاولی است که دنیا را فراگرفته است.»
به گزارش سایت ایران تئاتر، در آغاز این جلسه، رحمت امینی، نویسنده این نمایش درباره این اجرا توضیح داد: «در واقع این نمایش زمانی کلید خورد که متوجه شدیم فرصت اجرایی در تالار حافظ خواهیم داشت.»
امینی با بیان اینکه روایت های شرقی و شیوه اجرایی برشت جذابیت اجرایی بسیاری برای مخاطبان دارد، در مورد متن و مراحل تولید نمایش توضیح داد: «در این راستا نمایشنامه «همسر چینی» را تکمیل کردیم. این متن در گذشته اجراهای موفقی را پشت سر گذاشته بود. می خواستیم به سراغ متن های دیگری از این دست برویم و به قصه «برف در چله تابستان» رسیدیم. این متن ها را به شکل کارگاهی نوشتیم و سیاوش بهادری راد دراماتورژی آن را بر عهده گرفت.»
وی افزود: «مسئله بعدی انتخاب گروه بازیگران بود. زیرا انتخاب بازیگر مثل رفتن به قله قاف و گرفتن سیمرغ است. تئاتر حمایت نمی شود و اساسا هم چیزی بنام حمایت وجود ندارد.»
امینی در مورد دیگر مشکلات این نمایش تصریح کرد: «حضور هم زمان دو بازیگر این کار در نمایش های «دن کامیلو» و «رد پای صورتی» مشکل ساز بود و می توان گفت حضور همزمان بازیگران در چند پروژه، زمانبندی اجرا و زمان محدود تمرین ها از جمله مواردی است که بسیاری از گروه ها با آن دست و پنجه نرم می کنند.»
وی افزود: «معتقدم نمایشی نباید کمتر از شش ماه تمرین شود. اما مجموع تمرینات ما در این نمایش 20 روز بود که مجموع این عوامل سبب شد انتظار ما از این اجرا برآورده نشود.»
حسن وارسته کارگردان نمایش نیز با بیان اینکه خانه اول و آخر من تئاتر است، ادامه داد: «اگر به ناچار به تلویزیون کوچ میکنم به خاطر معیشت است که در تئاتر به سختی بهدست میآید. وقتی آقای امینی پیشنهاد اجرای مجدد نمایش «همسر چینی» را دادند، تصمیم گرفتیم با رویکردی جدید به قصه «زن هر دم خیال» نگاه کنیم.»
وی در مورد تفاوت این نمایش با نمایش پیشین یادآور شد: «در آن متن ماجرای جفا و خیانت زن مورد توجه بود، پس قصه «برف در چله تاستان» را که 800 سال پیش در سلسله یوآن نوشته شده بود را برای تکمیل کار قبل برگزیدیم و با رویکرد تحقیقی به آن نگاه کردیم.»
وارسته افزود: «حتی در این زمینه از چوچان، یکی از بازیگران سریال پایتخت در ترجمه اصطلاحات کمک گرفتم. زمان تمرین اسکیس و استوری برد به شیوه سینمایی داشتیم و بازیگران نیز در همین مدت کوتاه تمرینات به نقطه مورد نظر رسیدند.»
این کارگردان تئاتر در پاسخ به خبرنگار سایت ایران تئاتر، درباره زبان و فضای این نمایش توضیح داد: «فرمول خندادن را به خوبی می دانم، به عمد در این نمایش فضای تلخنده ای را ایجاد کردم و چون نمی خواستم معنا را قربانی جذابیت ها کنم، نمایش از تمی تلخ برخوردار است.»
وارسته در مورد درونمایه نمایش افزود: «لایه بیرونی داستان به زن میپردازد، اما زیر متن آن تزویر و رفتارهای ماکیاولی است که دنیا را فراگرفته است. آدمها برای یافتن منافع و رسیدن به مقاصدشان همه چیز را قربانی میکنند و این یک درد جهانی است.»
وی تاکید کرد: «قصه نمایش قصه معصومیت «تونگو» است که باید صدای ناقوس، معصومیت اش در تاریخ بپیچد. میخواستم این پیام منتقل شود و از رفتن به سمت هجو، هزل و ایجاد کمدی پرهیز کردم.»
در ادامه، آنا نعمتی یکی از بازیگران این نمایش با بیان تجربیاتش در حوزه تئاتر یادآور شد: «تاکنون در نمایش «سیزده» به کارگردانی روزبه سجاد حسینی و «چنگیزخان» به کارگردانی چیستا یثربی که تاکنون موفق به اجرای عموم نشده، حضور داشتم. دغدغه ام در طی این مسیر انتخاب نقشهایی است که باعث شود در مسیری که دوست دارم، فعالیت کنم.»
وی در مورد تجربه کار با این گروه بیان داشت: «در اولین جلسه از تمرینات با مجموعه ای کامل مواجه شدم و دیدگاههای حسن وارسته و رحمت امینی به من از لحاظ تصویرسازی کمک کرد. چهار نقش در این نمایش وجود دارد، که تصمیم به بازی در تمام آنها گرفتم؛ معتقدم این شخصیتها یک کاراکتر واحدند که وجوه مختلف زن را نشان میدهند.»
این بازیگر خاطرنشان کرد: «این نمایش در واقع اولین تجربه جذاب صحنهای من است. فرزین محدث و سیامک صفری سالهاست که فعالیت میکنند و می توان گفت روی صحنه زندگی می کنند. اما رسیدن به نقش برای من راحت نبود و اضطراب زیادی داشتم، زیرا حضور در کنار بازیگران حرفهای برایم ریسک بزرگی بود.»
فرزین محدث دیگر بازیگر این نمایش، نیز در مورد نقش خود تصریح کرد: «در این کار نقشی به من پیشنهاد شد که تاکنون در پرونده کاریم نبود؛ نقشی با ویژگیهای پلشت و پلید انسانی.»
وی عوامل اجرایی را یکی از محاسن این اثر دانست و بیان کرد: «به عنوان بازیگر تصور می کنم نمایش «ناقوسها برای چین به صدا در میآیند؟» محصول قابل تاملی است. با اینکه متن به مرور در طول تمرینها نوشته و پرداخته میشد، بازیگران آن را دوست داشتند.»
محدث با خاطر نشان کردن این نکته که این نمایشنامه دارای ویژگیهای پیچیده ای نیست، ادامه داد: «نمایش با بهرهگیری از متون شرقی و تکنیک فاصلهگذاری برشت تکلیف تماشاگر را از همان ابتدا مشخص میکند. معتقدم تماشاگران به تماشای تئاتر می آیند تا لذت ببرند و لذت بردن عوامل قطعا لذت بردن تماشاگران را به دنبال خواهد داشت.»
در پایان این نشست، بهنام صبوحی، آهنگساز نمایش «ناقوسها برای چین به صدا در میآیند؟» درخصوص موسیقی کار خاطرنشان کرد: «چند روز پیش از شروع اجرا به گروه پیوستم. در واقع اولین اجرای نمایش، نخستین جلسه اصلی تمرین برای ما بود.»
وی ادامه داد: «بی شک طرح خوب و وجود عوامل حرفه ای کار را برایمان سخت می کرد، زیرا از موسیقی نیز انتظار عملکرد حرفه ای می رفت. کارگردان نمایش بر استفاده از موسیقی اصیل چینی تاکید داشت که با توجه به دشواریهای این کار و نبود سازها، تجربه ساخت موسیقی کشورهای دیگر در ایران به نوعی نوآوری است.»
صبوحی افزود: «در این اثر بخش هایی به صورت پلی بک و بخش هایی نیز با 5 ساز به صورت زنده اجرا میشود و سعی کردیم از نشانهها و بافت ساده در موسیقی استفاده کنیم.»
نمایش«ناقوسها برا چین به صدا در میآیند؟» به نویسندگی رحمت امینی و کارگردانی حسن وارسته و با نقش آفرینی سیامک صفری، آنا نعمتی و فرزین محدث هر روز به جز شنبهها ساعت 18 در تالار حافظ اجرا میشود.