تأثیر تماشاخانههای خصوصی درروند اجرایی جشنواره تئاتر فجر
تنفس هوای تازه در فجر با فجرپلاس
ایران تئاتر_ سید علی تدین صدوقی : شاید بتوان گفت حضور تماشاخانههای خصوصی که در دوسهساله اخیر پررنگ شده است تاثیر بسزایی را بر روی برگزاری جشنواره فجر گذاشته است.
شاید بتوان گفت حضور تماشاخانههای خصوصی که در دوسهساله اخیر پررنگ شده است تاثیر بسزایی را بر روی برگزاری جشنواره فجر گذاشته است. استفاده از تماشاخانههای خصوصی در بخش اجرایی جشنواره فجر ازنظر کمی درروند آن افزوده است. وجود چند تماشاخانه بیشتر به مسئولین برگزارکننده فجر این امکان را میدهد که بتوانند شرکتکنندگان بیشتری را در جداول اجرایی جشنواره بگنجانند.
حضور فعال تماشاخانههای خصوصی در جشنواره فجر و ایجاد امکان شرکت آنها در جشنواره از سوی مسئولین برگزارکننده این موقعیت را به وجود آورده که بخشی فعال و تأثیرگذار بهعنوان بخش فجر پلاس یا بهعلاوه فجر در جدول برگزاری جشنواره فجر گنجانده شود؛ که در طی سالها جایش خالی بوده، این بخش به جوانان مشتاق این امکان را میدهد که بدون گذراندن مراحل اجرایی واداری برای حضور در جشنواره بتواند صرف اجرا دریکی از تماشاخانهها خصوصی در طی سال به این رویداد مهم تئاتری کشور یعنی جشنواره تئاتر فجر راه یابند. اتفاقاً این بخش شاید یکی از پربینندهترین بخشهای جشنواره فجر دریکی دو سال گذشته بوده است.
بخش بهعلاوه فجر هرچند که یک بخش غیررقابتی است اما صرف حضور در فجر فضایی خاص جشنوارهای را برای شرکتکنندگان ایجاد کرده و ایضاً با حضور جوانان و گروههای جوان تئاتری بیشتر که سرشار از ایدهها و فکرهای تازه و بکر هستند در جشنواره تئاتر فجر شادابی و جوانی را به این جشنواره هدیه کردهاند. این خود امکان دیدن و ارزیابی آثارشان را که در اجراهای عمومی این گروهها در طول سال به هر دلیلی از سوی منتقدان و هنرمندان و رسانهها میسر نشده است با حضورشان در بخش بهعلاوه فجر فراهم میآورد.
آثار اجراشده در طول سال و برگزیده شدنشان برای حضور در بخش بهعلاوه فجر توسط مدیر تماشاخانههای خصوصی صورت میپذیرد. این امکانی است که مدیر هر تماشاخانه در اختیار دارد که بهترین آثار اجراشده در تماشاخانهاش را به بخش فجر پلاس معرفی نماید. البته پرواضح است که مدیر تماشاخانه نمیتواند همه اجراهای طی سال را به فجر معرفی نماید چراکه محدودیت حضور آثار این اجازه را نمیدهد. بنابراین میباید از بین آثار اجراشده دست به انتخاب بزند.
حال شاید در مواقعی روابط جای ضوابط را دراینبین بگیرد؛ و مثلاً گروهی که انتخابنشده حق خود بداند که در جشنواره حضورداشته باشد. اما ازآنجاکه تقریباً مدیریت تماشاخانههای خصوصی خود بهنوعی تئاتری هستند سعی میکنند آثار شایسته را از بین نمایشهای اجراشده انتخاب نمایند.
اما به دلیل اینکه بهترین آثار اجراشده در تماشاخانههای خصوصی به بخش بهعلاوه فجر راه یابد، میتوان با جدیت بیشتر معیارهای تکنیکی، تخصصی و دراماتیکی را نیز درروند انتخاب آثار در نظر گرفت؛ مانند متن، کارگردانی، بازیگری، محتوا، طراحی صحنه و... درروند انتخاب میتوان پارامترهایی چون استقبال تماشاگران در حین اجرای عمومی، نگاشتن نقد، توسط منتقد یا منتقدین صاحبنظر و صاحب امضا، استقبال هنرمندان و تئاتریها از کار و... را نیز مدنظر قرارداد. البته مدیران تماشاخانهها میتوانند از منتقدین و کارشناسان نامآشنا نیز درروند انتخابهایشان استفاده نمایند.
بخش بهعلاوه فجر یکی از بخشهای لازم جشنواره فجر بود که در طی سالها جای خالیاش احساس میشد. با گسترش تماشاخانههای خصوصی این امکان ایجاد گردید که بخش بهعلاوه فجر در جدول برگزاری جشنواره تئاتر فجر گنجانده شود و میرود که یکی از بخشهای مهم جشنواره بهحساب آید.
حضور در بخش بهعلاوه فجر جشنواره تئاتر فجر، گروههای جوان تئاتری را تشویق میکند که در طی سال دست به تولید آثار خود زده و به لحاظ کیفی و کمی کارهایی را تولید کنند که بتوانند توسط آن در جشنواره فجر در بخش بهعلاوه فجر حضورداشته باشند واین خود شادابی و تلاش را در سطح تئاتر کشور به ارمغان میآورد.
چیزی که باید دراینبین موردتوجه قرار گیرد رعایت حرفهای گری و عدالت انتخاب در برگزیدن آثار جهت حضور در بخش بهعلاوه فجر است و دودیگر حمایت مادی و معنوی مسئولین از تماشاخانهها و گروههای اجرایی است. بخشی از این حمایت میباید بهصورت کمک مالی باشد. چه به تماشاخانهها و چه گروهها. تشویقیها و کمکهزینههای مالی به گروههای جوان تئاتری میتواند کمکی باشد تا آنها بتوانند در طی سال دست به تولید آثار خود بزنند.
البته باید تماشاخانههای خصوصی نیز به لحاظ کمی و کیفی مورد ارزیابی قرارگرفته و درجهبندی شوند. از سویی آثاری که در بخش بهعلاوه فجر حضور پیدا میکنند حتماً باید مورد ارزیابی تکنیکی و تخصصی وهنری توسط کارشناسان اهلفن قرار گیرند تا تأثیر روابط در انتخاب آثار هرچه بیشتر پایین آمده و ضوابط و شایستگی آثار مشخصههای حضور آنها در بخش بهعلاوه فجر جشنواره بینالمللی تئاتر فجر باشد.
در انتها باید گفت وجود بخش بهعلاوه فجر برای جشنواره تئاتر فجر و تئاتر کشور و گروههای تئاتری جوان و دانشجویی لازم و ضروری است و باید جدی گرفتهشده و حتی بیشتر به آن پرداخته شود.