همزمان با روز جهانی مبارزه با کار کودک بررسی شد:
هنرمندان تئاتر، حامیان بی ادعای مبارزه با آسیب های اجتماعی
ایران تئاتر- علی رحیمی: ۱۲ ژوئن همزمان با روز جهانی مبارزه با کار کودک فرصت را غنیمت می شماریم و به معرفی هنرمندانی که به انحای مختلف سعی دارند در مسیر آگاهسازی و نهادینه کردن فرهنگ مبارزه با کار کودکان گام بردارند،می پردازیم.
12 ژوئن براساس آنچه سازمان بین المللی کار بر آن تاکید دارد، روزی است که برای افزایش آگاهی و فعالیت در زمینه جلوگیری از کار کودکان پیشنهاد شدهاست. پیمانی که نخستین بار در سال ۲۰۰۲ و پس از تصویب «کنوانسیون های حداقل سن کار» و «بدترین شکلهای کار کودکان» مطرح و خیلی زود در میان دولت ها و میلیونها انسان سراسر جهان مورد توجه قرار گرفت.
از آن سال به بعد، جوامع مدنی تلاش کردند تا به صور مختلف از جمله تصویب قوانین، ایجاد ضمانت های اجرایی ویژه، تاسیس سازمان های غیردولتی مرتبط، استفاده از مشارکت گروههای مردم نهاد، بهره گیری از توان ابزارهای کاریزمای اجتماعی و ... سدی محکم در برابر اشاعه فرهنگ کار کودکان و مبارزه با مخلان این ناهنجاری اجتماعی ایجاد نمایند.
هنرمندان تئاتر نیز به واسطه ارتباط تنگاتنگ با مردم و محبوبیت ویژه ای که در میان آنها دارند خود را از این قاعده مستثنی نداستند و وضعیت کودکان کار همه ساله سعی کردند به شیوه های مختلف از جمله بهره گیری از کودکان کار در تئاتر، اجرای تئاتر با مضمون کار کودکان و نیز دعوت از آنها برای دیدن نمایش ها به نوعی دین خود را به این عزیزان ادا کنند.
در زیر به برخی از مهمترین نمایش هایی که سال گذشته هنرمندان تئاتر بی ادعا تلاش داشتند در مسیر فرهنگسازی مبارزه با کار کودکان به روی صحنه بردند، اشاره می کنیم:
• «شاپرک ها در خیابان»به پرواز در آمدند
نمایش «شاپرکها در خیابان» به کارگردانی ناصر آویژه و تهیه کنندگی امیر عباس تقیپور یکی از محبوب ترین نمایش های کودک و نوجوان در سال گذشته بود که علاوه بر اجرای عمومی در شهریور و مهر در تالار هنر، در دوازدهمین جشنواره ملی تئاتر کودک و نوجوان و نمایش عروسکی کودک و نوجوان رضوی نیز شرکت کرد و رتبه اول بازیگری مرد، رتبه سوم بازیگری زن و بازیگر کودک و نوجوان برتر را از آن خود کرد.
نمایش «شاپرکها در خیابان» روایت زندگی کودکان کار است؛ کودکانی که هر روز در خرابه ای در حاشیه شهر دور هم جمع میشوند و آنجا برای دقایقی خستگی روزانهشان را رفع میکنند. یک روز اتفاقی عجیب باعث میشود تا آنها آرزوهای خود را مرور کنند و به این ترتیب رویاهایشان در خرابه نقش میبندد. هر کدام از این رویاها زندگی سخت و تلخ این کودکان را به تصویر میکشد و در انتها ماجرایی عجیب باعث میشود تا رویایشان شکل دیگری به خود بگیرد.
«شاپرکها در خیابان» در روز جهانی کودک با همکاری موسسه خیریه قلب سفید و موسسه توانمندسازی مهر و ماه به میزبانی از کودکان کار اختصاص یافت.
• «بچه های خاکستری» روای یک درد مشترک
نمایش «بچه های خاکستری» به نویسندگی امید نیاز و کارگردانی پرستو گلستانی یکی دیگر از نمایش هایی بود که سال گذشته از ۵ تا ۲۰شهریور ماه با تاکید بر قصه کودکان کار، در تماشاخانه تتماج به روی صحنه رفت.
این نمایش، روایتگر داستان زندگی چند کودک خیابانی بود که شب ها برای خواب به خانه مردی به نام اردشیر می روند که خود را صاحب کودکان می داند؛ و ماجرای از آنجا شروع می شود که یکی از بچه ها پول ها را گم کرده و بچه ها می ترسند که این موضوع را به اردشیر بگویند...
در این نمایش علیرضا مرشدی ها، پروین محمدی، سینا حکیمی، پریناز بابایی، پانیذ تاجبخت و ابوالفضل شفیعی زاده ایفای نقش کردند.
• «خروس لاری» از سلطه می خواند
نمایش «خروس لاری» کاری از امید سهرابی بود که با بازی عاطفه رضوی، نازنین بیاتی، الناز حبیبی، سوگل خلیق، سوده شرحی، مهسا ایرج پور، یاسمن ادیبی، سیمین کرامتی و امیرحسین رستمی از نهم آذرماه در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه رفت.
در این نمایش که پ نگاهی خاص به موضوع کودکان کار داشت، با یک زاویهدید متفاوت به این آسیب اجتماعی نگاه کرد.
امید سهرابی در این خصوص می گوید: «نمایش «خروس لاری» به خودم نزدیک است و به آن طبقه ای تعلق دارد که دوست دارم به سمتشان بروم. در این نمایش تلاش کردم یک نگاه سلطه گرایانه را نشان دهم و اینکه چطور جمعی تا این میزان سترون می شوند و تن به یک سلطه می دهند و چطور از زیر آن سلطه بیرون می آیند.
•«آبی مایل به صورتی» با نیم نگاهی به کودکان کار
آبی مایل به صورتی از نمایش های موفق ساناز بیان است که در اواخر سال 96 به مدت 4ماه با بازی آناهیتا اقبال نژاد، مرضیه بدرقه، عاطفه رضوی، امید سلیمی، بهنام شرفی، محمد هادی عطایی، آیه کیان پور، امین میری، (بازیگر نوجوان) ملیکا پارسا در تماشاخانه پالیز روی صحنه بود.
این نمایش که تمرکزش به موضوع تراجنسیتی بود در بطن آن، نقش متفاوت دیگری داشت که بازیگر نوجوان ملیکا پارسا آن را بازی میکرد. او کودک کار است و باید در خیابان ها روزهایش را بگذراند به ناچار جنسیتش را پنهان میکند تا از آزار و اذیت های احتمالی در امان باشد.
این نمایش چند روزی است که در تماشاخانه سپند اجرای مجدد خود را آغاز کرده است.
• ادای احترام «دهکده هاپوخان» به 200کودک
نمایش عروسکی «دهکده هاپوخان» به کارگردانی حسین عالم بخش از آذر ماه سال 97 در فرهنگسرای گلستان به روی صحنه رفت.
این نمایش که توسط گروه فرهنگی هنری حواریون و بر اساس نوشته مرحوم ناصر فروغ و بازنویسی حسین عالمبخش به روی صحنه رفت، یکی از اجراهای خود را به کودکان کار اختصاص داد.
نمایش دهکده هاپوخان روز اول آذرماه سال گذشته به صورت اختصاصی برای 200 کودک کار روی صحنه رفت و نمایش را به آنها تقدیم کرد.
•آن مرد آمد
نمایش « آن مرد آمد» کاری از علیرضا ناصحی بود که در بخش تجربه هفدهمین جشنواره بینالمللی نمایش عروسکی تهران مبارک ارائه شد.
این اثر پانزده دقیقه ای با تکنیک عروسک دستکشی گرچه توجه خود را به معضلات اجتماعی متمرکز کرده بود اما در نهایت به موضوع کودکان کار گره خورد.
عناصر این نمایش دو دست بازیگر بودند که از طریق آنها با تماشاگر ارتباط برقرار می شد. دستها در این نمایش یکی نقش زن و دیگر نقش مردی را بازی میکنند که در پارکی با هم آشنا میشوند، درگیر معضلاتی چون مواد مخدر و انحرافهای دیگری میشوند و در نهایت بچهشان ناچار کودک کار میشود.
• «سمفونی درون بطری» نمایشنامهخوانی شد
نمایشنامهخوانی «سمفونی درون بطری» اول دی ماه 97 به مدت یک شب در سالن اصلی عمارت نوفل لوشاتو برگزار و نیمی از حقوق مادی این اجرا به مدرسه کودکان کار (مدرسه صبح رویش) تعلق گرفت.
در این اثر که به کارگردانی ساشا کشوادی اجرا می شد، سعید داخ، کاوه آهنگر، سعیده رودبارکی، نسرین نکیسا، کیمیا گیلانی، محمد موحدنیا، ثمر امین پور، شیدا مقدری، آرمین افتخارزاده و یاسمن محمودی نمایشنامه خوانی کردند.
•«کنسرت قورباغه ها» در تور تهران
گروه نمایش آدمک سال گذشته نمایش کنسرت قورباغه ها را به صورت تور در تعدادی از فرهنگسراهای تهران به روی صحنه برد.
این اثر که توسط هادی حوری به روی صحنه رفت، داستان درنایی ست که از مهاجرت جا مانده و قورباغه ها قصد دارند با سرگرم کردن او به تفریح و ترانه خواندن و ترساندنش از خطرات سفر مانع رفتنش از برکه ای شوند که به خاطر زباله ها و گل ولای در حال تبدیل شدن به باتلاق است. در این میان لاک پشت به درنا زنهار می دهد که باید توانایی های خود را دریابد و پرواز را باور کند.
نمایش کنسرت قورباغه ها یک روز از نمایش خود را به میزبانی کودکان کار روی صحنه برد.
•«جادوی پاهای من» میزبان کودکان جمعیت «طلوع بینشانها»
«جادوی پاهای من» نوشته زهرا شایان فر و با کارگردانی مشترک زهرا شایان فر و سیاوش قلعهوردی از ششم مهرماه سال گذشته اجراهای خود را در سالن شماره یک عمارت نوفللوشاتو آغاز کرده بود، در هشتم آذرماه و در شرایطی که تنها یک اجرا از این دوره اجرایی نمایش باقی مانده بود، میزبان کودکان جمعیت «طلوع بینشانها» شد.
«جمعیت طلوع بینشانها»حامی تخصصی در زمینه معضل کارتنخوابی فعال است که هر هفته به همراه گروه توزیع غذا به طلوع برمیگردند تا با تکیه بر اراده، ادب و احترام نخستین گام را در جهت تغییر مسیر زندگی خود بردارند.
یکی از مهمترین فعالیتهای جمعیت طلوع بینشانها که یک سازمان مردمنهاد است، آموزش هنر و همچنین تئاتر به کودکان کارتنخواب است که بسیاری از مهمانان نمایش «جادوی پاهای من» از این گروه بودند.
این کودکان کاملا به تئاتر آگاه بودند و این نوید را به سایر مخاطبان میدادند که در آیندهای نزدیک روی صحنههای تئاتر خوش بدرخشند.
•کودکان اصلاح و تربیت با «اولیورتوئیست» به صحنه آمدند
«اولیورتویست» با نویسندگی و کارگردانی اسماعیل فیروزی از آن دست نمایش هایی بود که وضعیت کودکان کار و سواستفاده های احتمالی کارفرمایان از آن ها را زیر ذره بین می برد.
این نمایش که بازیگران آن را پنج تن از نوجوانان پسر کانون اصلاح و تربیت تهران تشکیل می دادند روایتگر داستان نوجوانی بود که به دلیل ارتباط جنسی کارفرما با او، محکوم به قتل شده بود.