مهدی پاشایی در گفتوگو با ایرانتئاتر عنوان کرد
باید بتوانیم در تئاتر مسائل را آسیبشناسی کنیم
ایرانتئاتر: نمایش سس توت فرنگی نمایشی اجتماعی و یهروز در باره احوالات آدم های دور و اطرافمان است که در روابطشان دچار عدم صداقت، دروغگویی و عدم رعایت معیارهای اخلاقی شده اند و مهدی پاشایی کارگردان اثر می کوشد زندگی و منش این آدمها را در اثرش به چالش بکشاند.
مهدی پاشایی از شاگران زنده یاد استاد حمید سمندریان است که نمایش هایی نظیر انگشتری ژنرال ماسیاس و دور از دسترس اطفال نگهداری شود را روی صحنه برده است. نمایش سس توت فرنگی براساس طرحی از مهدی پاشایی به نویسندگی سپیده فلاحفرد و کارگردانی مهدی پاشایی مردادماه ساعت 19 در سالن قشقایی مجموعه تئاترشهر روی صحنه است و سهیل برخورداری، سمیرا حسنپور، مهدی زمینپرداز، سحر صباغسرشت، منصور عربی، پرستو علیزاده و علیرضا مهران بازیگران آن هستند و نمایش با صدای حامد کمیلی اجرا میشود. دیگر عوامل نمایش سس توت فرنگی عبارتند از: گروه کارگردانی: مژگان کامجو و فتانه امینی، مدیر صحنه: علی سیبی، کارگردان تیزر: سامان سالور، فیلمبردار تیزر: مسعود سلامی، طراح گرافیک: سینا افشار، طراح و مجری نور: کیوان ضیاءپور، صدابردار: محسن فرهادی سینایی، طراحی نقاشی: آرزو شهسواری، طراح گریم: حمیدرضا قاسمی، مجری گریم: عاطفه ابیضی، مدیر روابط عمومی و تبلیغات: احمد حجارزاده، عکاس: حوریا چاپی و انتخاب موسیقی: مهدی پاشایی. این نمایش درباره عدهای دوست قدیمی است که باغی در لواسان را با هم شریک هستند و دور هم جمع میشوند تا آن را به خانهای تبدیل کنند و طی این جریان متوجه رابطه پنهانی میان زن و شوهرها میشویم. با مهدی پاشایی در باره اجرای نمایشش گفت وگویی انجام داده ایم.
آیا سس توت فرنگی در تداوم اجراهای قبلیتان با رویکرد اجتماعی است؟
به این نوع نگاه معتقدم. به نظرم تئاتر سیرک و جنگ شادی نیست که بخواهیم صرفا تماشاگر را سرگرم و یا بخندانیم. متاسفاتنه در بدنه تئاتر خیلی از دوستان فقط به جنیه سرگرمی سازی تئاتر توجه دارند و کارهای سطحی و نازلی روی صحنه می رود که پر از شوخی های جنسی است. چالش عمده دیگر تئاتر ما استفاده از سوپر استارهای سینما است که برای حضور تعدادی بیشتری از مخاطب و فروختن بلیط بیشتر به سراغ چنین بازیگرانی می روند و همه چیز چنین نمایشهایی در هیاهوی این سلبریتیهای مشهور گم می شود. تلاش کردهام تئاتری دارای حرف و ارزش های تکنیکی و اجرایی را روی صحنه ببرم. به هرحال هنرمندان تئاتر رسالتی بر عهده دارند که باید به آن متعهد باشند و البته دلیل اصلی انتخاب این متن، معضلاتی است که در جامعه امروز وجود دارد. مثل کارهای قبلیام، خیلی برایم مهم است نمایشنامهای را انتخاب بکنم که حرفی برای گفتن داشته باشد و رویدادهای جامعه امروز را بتوانیم روی صحنه تئاتر نشان بدهیم. نمایش قبلی من با عنوان دور از دسترس اطفال نگهداری شود،که سال 95 در تئاترشهر اجرا کردیم، بر اساس داستان واقعی پدر و مادری بود که مواد مخدر شیشه مصرف میکردند و به خاطر افراط در مصرف، فرزند هفتسالهشان را زنده آتش میزنند و نمایش سُس توتفرنگی نیز مانند آن، داستان یک باغ قدیمی در لواسان است که دوستانی قدیمی در آن جمع میشوند تا درباره تقسیم باغ صحبت بکنند، چون هر کدام از این باغ سهمی دارند. این گردهمایی باعث میشود روابط پنهانی زناشویی بین آنها نمایان بشود؛ معضلاتی که الان متاسفانه در جامعه ما وجود دارد؛ واقعیتی که باید بپذیریم این یک اتفاق منفی است که در جامعه ما میافتد، رابطههای مخفی که نشاندهنده ضعف اخلاقی و اجتماعی است و میتوان درباره این موضوع مفصل بحث و بررسی کرد که سرچشمه مشکلات از کجا ناشی میشود.
آیا تم اصلی نمایش تاکید و آسیب شناسی ازدیاد گسست های خانوادگی است که متاسفانه در جامعه به شدت گسترش پیدا کرده است؟
بله، در جامعه ای زندگی می کنیم که آدم های به ظاهر اصول گرا حضور دارند که در ظاهر تظاهر به ارزش ها می کنند و اینکه مردم به موقعیتشان راضی باشند. اما فرزند خودشان در بهترین نقطه اروپا در حال تحصیل و زندگی با بهترین شرایط هستند. من تلاش کردم به سراغ بخشی از شرایط جامعه بروم که بیس اصلیش به مشکلات اقتصادی بر میگردد. حضرت علی ( ع) حدیثی به این مضمون دارد "فقر از هر دری بیاید ، ایمان از آن در خارج می شود." الان ریشه بیشتر مشکلات و چالش های اجتماعی همین مباحث اقتصادی است که آدم ها را به سمت راه ناصواب سوق می دهد. استمرار مشکلات اقتصادی ریشه اش شکل گیری اختلاف طبقاتی شدید در جامعه است. وجود فاصله طبقاتی سر فصل بروز مخاطرات و بزهکاری زیادی در بین مردم جامعه می شود. در نمایش ما فساد اخلاقی بر اثر چنین رویه ای به وجود می آئید.
در سس توت فرنگی بتدریج راز گشایی از وجود یک سری رابطه های پنهانی بین این دو زوج علنی می شود؟
بله، البته یک سری از این سو رفتارهای اخلاقی بین شخصیتهای نمایش ربطی به مشکلات اقتصادی ندارد و بر اساس شرایط دیگری رقم می خورد.
آیا مینا در نمایش شما آدم هایی از جامعه را نمایندگی می کند که برای رسیدن به رفاه تن به هر کاری می دهند؟
زنانی مثل مینا در طبقه بالای جامعه رفت و آمد دارند و در نمایش می بینیم شوهر او یک مهندس است و شوهر زن دیگر یک پزشک؛ بنابراین از وضعیت مالی خوبی برخوردار می باشند. سیمن و بهزاد دو شخصیت دیگر نمایش هستند که در گذشته قرار بوده با یکدیگر ازدواج کنند و البته آنها متعلق به طبقه متوسط هستند و بعد از کات خوردن رابطه آن دو نفر بهزاد معتاد می شود و سیمین هم به واسطه بد عهدی دکتر که به او قول ازدواج داده اما با زنان دیگر رابطه دارد؛ قصد خودکشی دارد و بر اثر ارتکاب به این کار معلول و ویلچر نشین می شود.
آیا باغ نمایش سس توت فرنگی نماد چیز خاصی است؟
نماد وضعیت فعلی جامعه است و کوچک شده یک شهر است. باغی که در شرف نابودی است و قرار است در آن ساخت و سازهای گسترده ای انجام بشود.
آیا شغل شخصیتها در نمایش سس توت فرنگی کارکرد معنایی و دراماتیک دارند؟
جنبه کارکردی دارد؛ البته در حال حاضر در اغلب شغل ها چالش هایی وجود دارد. در نمایش دکتری داریم که روانشناسی می کند و علی رغم اینکه زن محترم و روشنفکر و خوبی دارد، باز هم به زنان دیگر چشم طمع دارد. این ویژگی رفتاری می تواند در هر شغل دیگری مثل ورزشکاران، بازاریان، بازیگران، کارگردانان و غیر و ذالک رخ بدهد و در هر شغلی آدم خوب و بد داریم. چند وقت پیش در خبرها مسئله تجاوز جنسی معلمی را به شاگردانش خواندیم. پدیدههایی که ربط چندانی به شغل شخص ندارند و ریشه اش در منش و طرز زندگی آنها است.
در نمایش سس توت فرنگی به نوعی معیارهای اخلاقی موجود در جامعه را به چالش کشاندید؟
بله، از دیدگاه من بعد از بیست سال فعالیت در تئاتر باید بتوانیم مسائل مختلف را آسیب شناسی کنیم و توجه عمومی جامعه را نسبت به آن برانگیخته کنیم. تلاش کردم کاری را روی صحنه ببرم که بعدا بابتش احساس پشیمانی نداشته باشم و آن را موثر در حل معضل و یا روشنگری در باره آن ببینم. همه ما نقاط ضعف و قدرت داریم و من هم از این قضیه جدا نیستم؛ اما تلاش می کنم تا حد بضاعتم در این حوزه ها کار کنم.
شیوه کارگردانی نمایش به گونه ای است که بدون اتلاف وقت برای تغییر دکور صحنه با کات های نوری وارد دو فضای داخل خانه و باغ می شویم؟
در مورد شیوه اجرایی نمایش، تلاش کردم نمایش ساختاری مینیمال داشته باشد. در حقیقت از نورپردازیهای خاص استفاده کردهام. همچنین صحنه به دو قسمت تقسیم شده؛ یکی صحنه ایی است که نام آن را رینگِ ( داخل باغ )گذاشتهام و دیگری صحنه یی که میزِ شام آخر است. میز شام آخر، آغازگرِ نمایش است و رینگِ جایگاهی است که تابلوهای نمایش، اپیزود به اپیزود در آن اتفاق میافتد. اینکه کلمه رینگ را به کار بردهام به خاطر مبارزهیی است که بین انسانها اتفاق میافتد. در این بخش سعی کردیم از دعواهای زناشویی استفاده بکنیم؛ رینگی که تبدیل شده به اتفاقهای بد و غیر اخلاقی برای شخصیت های نمایش سس توت فرنگی.
گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی