کارگردان «سیمین و فرزان» حاضر در جشنواره نمایش عروسکی در گفتوگو با ایران تئاتر
نمایش عروسکی ظرفیتهای متکثری برای درونمایههای گوناگون دارد
فهیمه عابدینی نویسنده و کارگردان نمایش عروسکی « سیمین و فرزان» معتقد است؛ فرمت نمایش عروسکی قابلیتهای بسیار متکثر و متعددی برای درونمایه های گوناگون از فلسفی و مفهومی گرفته تا داستانهای عامه پسند دارد.
« سیمین و فرزان» نمایشی به نویسندگی و کارگردانی فهیمه عابدینی از جمله آثاری است که در بخش صحنه ای بزرگسال هفدهمین جشنواره بینالمللی نمایش عروسکی تهران مبارک حضور دارد. این نمایش کاری از گروه ماهی به سرپرستی فهیمه عابدینی است که بر اساس داستان منظوم «روسلان و لودمیلا» اثر الکساندر پوشکین شگل گرفته است.طراحی و اجرای صحنههای داخلی نمایش را رفعت هاشمیسیسخت، طراحی سازه کلی بابک جوانمرد و صادق صادقیپور و اجرای آن را بابک جوانمرد بر عهده دارد. صادق صادقیپور طراح نور این نمایش است. همچنین آرش لطفی و سعید متینی اجرای موسیقی « سیمین و فرزان» را برعهده دارند. فهیمه عابدینی و صادق صادقیپور همچنین بازیگران و بازیدهندگان عروسکهای این نمایش هستند.
« سیمین و فرزان» داستان دو دلداده است؛ سیمین در شب عروسیاش با فرزان، گم میشود و فرزان قدم در راه پرماجرای یافتن او میگذارد.
فهیمه عابدینی نویسنده و کارگردان نمایش عروسکی « سیمین و فرزان» در خصوص متن این اثر به ایران تئاتر گفت: این متنی است که چند سال پیش روی آن کار میکردم. دور راوی در این نمایش داریم که داستانی را در فضای ایران قدیم بازگو میکنند. داستان از این قرار است که در شب عروسی سیمین و فرزان، عروس گم میشود و پدر سیمین به فرزان و دیگر خواستگاران قبلی میگوید هر فردی او را پیدا کند داماد میشود. پس از آشنایی با اپرای «روسلان و لودمیلا» از میخائیل ایواوویچ گلینکا که متن آن توسط الکساندر پوشکین نوشته شده بود، ترجمه انگلیسی اثر را پیدا کردم و براساس آن نمایشنامه «سیمین و فرزان» را نوشتم. «روسلان و لودمیلا» پر از رخدادهای عجیب و غریب است. پس از ترجمه، متن را از فضا و اسمهای روسی خارج کردم و به شکل و محیط ایرانی درآوردم. اثر کامل شده به مرور زمان بارها تغییر کرد تا شکل نهایی به خود گرفت. همیشه دوست داشتهام داستانی برای روایت کردن داشته باشم و امسال توفیق یافتم تا داستان پر اتفاق پوشکین را در فضایی ایرانی، با موسیقی ایرانی و با کمک و مهر بیدریغ همۀ اعضای گروه و افتخاری که جشنوارۀ هفدهم نصیبم کرد، روایت کنم.
این کارگردان تئاتر در ادامه سخنانش با تشریح شیوه روایت این اثر بیان کرد: طراحی عروسکها در این نمایش براساس کتابهای چاپ سنگی انجام شده است. با رفعت هاشمیسیسخت و مرضیه سرمشقی که هر دو طراح هستند درباره متن صحبت کردم و نمونههایی مطرح شد. از میان نمونهها به طراحی براساس چاپ سنگی رسیدیم که فضای اثر را خیلی بیشتر ایرانی و ملموس میکرد. عروسکها و دکور این نمایش کاغذی هستند و شیوه اجرا هم نمایش رومیزی است. خصلت نقالی و روایت همیشه برای من جذابیت داشته و این که یک راوی در تمام مدت نمایش با تماشاگر در ارتباط مستقیم باشد، شیوه ای جالب توجه برای اجرای یک اثر میتواند باشد. از این بابت فکر میکنم نمایش ما ویژگی احترام به مخاطب را تا اندازه زیادی رعایت میکند. در شکل نهایی این نمایش دکور گسترده ای داریم که این ویژگی را مدیون گروه بازبینی مرحله اول جشنواره هستیم؛ البته نه به این شکل که از ما خواسته باشند تا حتماً این شکل از کار را دنبال کنیم ولی مشورتهایی را به ما دادند که در نهایت منجر به ویژگیهایی در زمینه طراحی صحنه و دکور این نمایش شد که از نظر من ویزگی های بسیار خلاقانه و مناسبی به نمایشمان بخشیده است. سازه کلی به مینیاتور نزدیک است و صحنههای جزیی و کوچک در آن اجرا میشود. دو نوازنده تار و تنبک نیز در سازه قرار میگیرند و موسیقی ایرانی در راستای حس و حال صحنه نواخته میشود.
عابدینی که سابقه عروسکگردانی نمایش «چمدان سگ ملوس» را نیز در کارنامه دارد در ارتباط با ظرفیتهای تئاتر عروسکی در جذب و تاثیرگذاری بر مخاطب تشریح کرد: در باور جمعی ما عموماً اینطور جا افتاده که مخاطب نمایش عروسکی بیشتر کودکان و نوجوانان میتوانند باشند، اما خوشبختانه جشنواره تئاتر عروسکی در چند دوره گذشته تلاش کرده تا این باور را تصحیح کند. امیدوارم هرچه زودتر اینطور نگاه کردن به تئاتر عروسکی جای خود را به درک درست تر از این شیوه اجرای نمایشها بدهد. به باور من مدیوم نمایش عروسکی قابلیت ارائه مفاهیم بسیار جدی و اثرگذار در ذهن مخاطب را دارد. یکی از اتفاقات مهم دوره قبل اجرای عمومی گرفتن نمایشهای راه یافته به جشنواره بود که موجب شد کارهای عروسکی در کنار آثار بزرگسال دیده شوند. نمایش عروسکی باید در حد تئاتر غیرعروسکی مهم باشد و مخاطب آن را تماشا و تجربه کسب کند. اسم عروسک که میآید دافعه ایجاد میشود و مردم ترجیح میدهند کار غیرعروسکی ببینند. امیدوارم این تفکر از بین برود و وجود عروسک در یک نمایش امتیاز آن محسوب شود. به گمان من فرمت نمایش عروسکی قابلیتهای بسیار متکثر و متعددی برای درونمایه های گوناگون از فلسفی و مفهومی گرفته تا داستانهای عامه پسند دارد. متاسفانه باید بگویم که تئاتر عروسکی نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا تا اندازه ای در حاشیه است و اینطور به نظر میرسد که مخاطبان این شکل از هنر نمایش شاید بیشتر هنرمندان فعال در این عرصه هستند. خوشبختانه جشنواره تئاتر عروسکی تلاش میکند تا به سهم خود در وسعت دادن به مخاطبان تئاتر عروسکی نقش بازی کند و در این زمینه هم باید گفت که موفق بوده است.
این هنرمند در بخش پایانی سخنانش با اشاره به اینکه جشنواره بین المللی نمایش عروسکی نقش موثری در اشنایی مخاطبان عام با این شیوه از هنر تئاتر ایفا کرده بیان کرد: تهران جشنواره تئاتر عروسکی اتفاق هیجانانگیزی است و بسیار علاقهمندم همیشه در آن شرکت داشته باشم. خوشایند است که در روزهای جشنواره عروسکها مهم میشوند و سالنها مملو از افرادی است که درباره عروسک صحبت میکنند. در شادپیمایی خانوادهها با عروسکها شرکت دارند و اتفاقات جالبی میافتد.
گفتنی است، نمایش « سیمین و فرزان» به نویسندگی و کارگردانی فهیمه عابدینی، روز 3 شهریورماه در سانسهای 18:30 و 20:30 به مدت 45 دقیقه در سالن قشقایی مجموعه تئاترشهر اجرا میشود.
هفدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی تهران- مبارک با دبیری مرضیه برومند از 1 تا 7 شهریورماه 97 در تهران برگزار میشود.