دکتر مهرداد رایانی مخصوص در نشست مطبوعاتی بیان کرد:
قانون میگوید شورای عالی نظارت فصل الخطاب است
نشست «ارزشیابی و نظارت در تئاتر ایران؛ مشکلات و راهکارها» روز دوشنبه اول بهمنماه در سالن مشاهیر مجموعه تئاتر شهر، ساعت ۱۹ باحضور اعضاء کانون ملی منتقدان تئاتر ایران و هنرمندان تئاتربرگزار شد.
به گزارش ایران تئاتر کانون ملی منتقدان تئاتر ایران در راستای برنامههای خود اولین نشست از سری جدید نشستهای تخصصی تئاتر را با موضوع «ارزشیابی و نظارت در تئاتر ایران؛ مشکلات و راهکارها» برگزار کرد.
در این نشست حسین کیانی؛ نمایشنامهنویس و کارگردان، دکتر مهرداد رأیانی مخصوص؛ نویسنده، کارگردان ، مدرس دانشگاه و از اعضای کانون ملی منتقدان تئاتر ایران بهعنوان مهمان و سید جواد روشن از دیگر اعضاء این کانون بهعنوان کارشناس و مجری حضور داشتند.
سید جواد روشن مجری و کارشناس نشست با اشاره به این موضوع که قرار است چند نشست تخصصی داشته باشیم و اولین برنامه آنهم این نشست ارزشیابی و نظارت در تئاتر ایران؛ مشکلات و راهکارها است.
جواد روشن همچنین گفت : دکتر رحمت امینی که مدتی سرپرست شورای نظارت و ارزشیابی را بر عهده داشت معتقد بود ارزشیابی بر نظارت مقدم باشد.
روشن سپس با اشاره به افزایش درخواستهای اجرا افزود هنرمندان مختلف میخواهند اجرا بروند در سالنهای حرفهای معمولاً شوراهایی هستند که در این سالنها نظارت را انجام میدهند. او این پرسش را مطرح کرد که یک متن چند بار باید ارزشیابی شود؟
این منتقد درادامه صحبت هایش افزود: با توجه به افزایش سالنهای نمایش کیفیت نمایشها نازلشده است و مخاطبین که بلیت میخرند شاید واخورده شوند .
این عضو کانون ملی منتقدان اشاره کرد قوانین باید به گونه ای نوشته شود که کمتر تفسیر پذیر باشد.سید جواد روشن سپس به زنده بودن هنر تئاتر اشاره کرد وگفت تئاتر یک هنر زنده است ودرلحظه اجرا ممکن است مشکلی ناخواسته پیش آید.
حسین کیانی با اشاره به این موضوع که فکرمی کردم موضوع جذاب سانسور علاقهمندان بیشتری را به این سالن بیاورد اشاره کرد: امروز که آسیب دیدگان از سانسور بیشتر شده فکرمی کردم استقبال بیشتری از این نشست بشود.
کیانی سپس افزود ترکیب نظارت و ارزشیابی بدترین ترکیب ممکن است که در بستر فرهنگی ما ساختهشده است یک ترکیب پارادوکسیکال نظارت مساوی با سانسوراست .در فرهنگ لغت ممیز کسی است که تمیز میدهد، در اینجا ممیز کسی است که جلوگیری میکند نظارت مساوی با سانسور است و ارزشیابی مساوی است باکیفیت سنجی. کسی که کیفیتسنجی میکند نمیتواند نظارت کند در بحث ارزشیابی چیزهایی وجود داردکه در کار نظارت صددرصد مغایرت دارد به نحوی که این ترکیب از آغاز پارادوکسیکال است. به نظرم سانسور از ویژگیهای جوامع عقبافتاده است با نظارت مخالفم. ما دو اداره میخواهیم؛ ارزشیابی را کسانی انجام بدهند که دیدگاههای حذفکننده نداشته باشند. نظارت باید توسط کارمندان انجام شوند و ارزشیابی را کسانی انجام بدهند که کارشناس هنری هستند این دو مبحث باید از هم جدا بشود.
کیانی سپس خاطره ای ازمواجه اش باشورای نظارات وارزشیابی را بیان کرد و گفت:یکی از دوستان گفت من کارهای شما را دوست دارم اما از غم شغلیام این است که بگویم نه.
حسین کیانی با اشاره به این نکته که هنرمندان عرف رامی شناسند و این نظارت باید به خود هنرمند و جامعه واگذار شود گفت: نظارت مانند بختک شده است. همهجا آسیب وجود دارد منتها بحث سانسور در جامعه ما یک بحث تمامیتخواهانه است. سانسور نمیخواهد اجازه بروز افکار متفاوت را بدهد و قلعوقمع میکند.
کیانی اشاره کرد یک نظارت دیگری هم وجود دارد؛ کسانی هستند که شورای نظارت وافرادی که مجوز می دهند را بازخواست نمیکند بلکه کارگردانی که آن مجوز را دریافت کرده است را بازخواست میکند وی افزود نظارت و ارزشیابی نهتنها موفق نبوده است بلکه به ضرر تفکر که دنبال آن بوده است عمل می کند. نظارت و ارزشیابی میخواهد ارزش و معنویت را احیا کند اما سانسور به سود تفکرسانسورگرایانه تمام نمیشود .
حسین کیانی به خاطره از استاد سمندریان اشاره کرد وافزود: آقای حمید سمندریان میگفت: ساواک تأکید داشت از کلمه شاه استفاده نکنید آقای سمندریان گفت این شاهکلید است شاه نیست. آیا شورای نظارت گفتند چه چیزی نباشد؟
کیانی با اشاره به همکاریاش با مهرداد رأیانی مخصوص دربازبینی فجر گفت من یک سال بازبین بودم به همراه مهرداد رایانی به دبیر جشنواره گفتیم ما به لحاظ کیفی نگاه میکنیم خودتان میدانید .کیانی سپس افزود من با دبیر بحثم شد گفتم من مصاحبه میکنم من این کار را انتخاب کردم و شما به لحاظ نظارتی نپذیرفتید!
حسین کیانی با اشاره به این نکته که ما هرکاری که بکنیم هنر تئاتر تأویلپذیر است هر تفکری که فکر میکندبهترین تفکر موجود است اگر بترسد یعنی اینکه به خودش مطمئن نیست.
حسین کیانی اشاره کرد که باید قوانین نظارت و ارزشیابی بر اساس قوانین شهروندی نوشته شده باشد و درامنویس نباید قوانین را زیر سؤال ببرد و افزود : نمیدانم چه کسانی این قانون رانوشتند نمایش تأویلپذیر است این قوانین باید با توجه به تفسیرپذیر بودن و تأویلپذیر باشند و هرکسی نتواند تأویل کند. قانون کنونی بیشتر منعیات دارد این قانون با دیدگاه بسیار بدی نسبت به هنرمندان نوشتهشده است نگاه حاکم بر سیاست ارزشیابی سرشار از بیاعتمادی است.
این کارگردان در موضوع فعالیت هنرمندان دیگر حوزهها در تئاتر گفت: به لحاظ قانون انتخاب شغل آزاد است ولی جوامع مدرن سندیکا را درست کردند برای حفظ حقوق اهالی صنف اگر قرار باشد کسی با رابطه جریان را برهم بزند باید جلوی آن ایستاد سپس به خانه تئاتر بهعنوان یک صنف تئاتری اشاره کرد و گفت خانه تئاتر اعضاء خود را بر اساس بیلان کاریشان انتخاب میکند از بیرون این خانه اگر کسی بخواهد بیاید باید با آن براساس قوانین رفتار شود .
کیانی سپس به عدم هماهنگی میان خانه تئاتر و اداره کل هنرهای نمایشی اشاره کرد و گفت اداره کل بایدبخشی از وظایف خود را به خانه تئاتر تنفیذ کند.
وی سپس از کانون ملی منتقدان خواست نظارت رابه نقد بکشند چراباید وجودداشته باشد چرانباید وجودداشته باشد سپس به مقوله عرف وقوانین اشاره کرد و گفت : قوانین عرف جامعه است وهیچ هنرمندی نیست که عرف رانداند منتها مسئله آن است که عرف های مختلف ازمناظرمختلف وجود دارد.
دکتر مهرداد رأیانی مخصوص دیگر کارشناس این نشست با اشاره به حضور برخی از شرکتکنندگان در این نشست گفت مشکلات ما چیست؟ راهحل چیست؟ و دوستان نظارت هم دراین نشت هستند؟ گره را باز کنند.
رأیانی مخصوص با اشاره به فعالیتهای مدیریتش افزود اعتبار خودم را به لحاظ هنری میدانم و اشاره کرد که یک بحث کیفی وجود دارد که نمیتوانیم به لحاظ کمی در نظر بگیریم در بحث نظارت و ارزشیابی در قانون 14 مورد وجود دارد. مورد 9 اشارهشده باید از آثاری که ذوق تماشاگر را به انحطاط میکشد جلوگیری کرد این به دریافت فرد و حال فرد و لحظه تصمیمگیری برمیگردد من با این محدودیت مخالفم.
این کارگردان تئاتر آییننامه نظارت و ارزشیابی را برای رسانهها قرائت کرد این آییننامه 18 بند داشت سپس اشاره کرد این قانون سال 78 نوشتهشده است الآن سال 97 است موارد ممنوع را باید یک تا صد بنویسند نمینویسند.
دکتر رأیانی اشاره کرد همکاران ما ابا دارند بگویند ممیز هستند.
رأیانی مخصوص سپس اشاره کرد قانون میگوید شورای عالی نظارت فصل الخطاب است اگر فصل الخطاب نیست نماینده دیگرنهادها باید به آن اضافه شوند تا هنرمندان آسیب نبینند قانون بهروز نشده کسانی که فکرمی کنند قانون نیاز به اصلاح دارد اصلاح کنند.
این مدیر عرصه هنرهای نمایشی سپس افزود این آییننامه سربسته در دسترس همه نیست تا بررسی شود و تفسیرپذیر است.رأیانی مخصوص اشاره کرد اگر این قوانین متناسب باشد مکتوب کنید در اختیار گروه قرار بدهید من ندیدم این قوانین ابلاغ کنند.
دکتر رأیانی مخصوص در موضوع فعالیت صنفی هنرمندان و خانه تئاتر گفت: وقتی شما صنف دارید باید صنف فعال باشد صنف ما فعال نیست میخواهید درس بدهید مدیر تئاتر بشوید. مشکل نظارت و به نظر من ارزشیابی غلط است جز تشنج و افترا برای تئاتر ما چیزی ندارد.دکتررایانی درباره فعالیت دیگر هنرمندان درتئاترافزود: دراداره کل هنرهای نمایشی هرکس می خواهداجرا برود باید صلاحیتش محرز شود.
دکتر رایانی تاکید کرد لازمه حذف ممیزی فعالیت مدنی است اما اشاره کرد اگر قانون رارعایت نکنیم تخلف است وی افزود ما برای یک سری از آزادی ها ظرفیت کافی ووافی را نداریم درتئاتر ما اتفاقاتی افتاده است که خودمان هم ناراحت شدیم یک سری ناهنجاری ها وجود دارد ویک سری ازآدم هایی که نباید باشنددر این حوزه هستند. دکتررایانی درادامه گفتارش افزود فرایند انتقاد باعث می شود ما جلو برویم .
در این نشست لیلی عاج، مرتضی شاه کرم، میلاد اکبر نژاد، حمیدرضا قنبری سردبیر دوماهنامه نقد هنر ،آرمان طیران، سعید محبی، امید طاهری، مهدی نصیری رئیس کانون ملی منتقدان ، امیر آتشانی ازاعضای شورای نظارت و ارزشیابی مرکز هنرهای نمایشی، عباس عبدالعلیزاده عضو انجمن منتقدان خانه تئاتر، احسان زیور عالم، مهرداد ابوالقاسمی وامید غفاری کارگردان نمایش عشق ثگی حضورداشتند.