ما در این نمایش معجزه تئاتر را دیدیم

میرکمال میرنصیری نمایشی را با بهره گیری از 30 معلول و مددجوی ساکن آسایشگاه کهریزک در بخش میهمان سی و هفتمین جشنواره تئاتر فجر به روی صحنه برد که جدای از اجرای خوب، حس خود باوری و اعتماد به نفس را نیز به مخاطب القا کرد.

مخاطب این نمایش بی شک علاوه بر تماشای نمایشی از اسطوره های ملی، روحیه دوچندانی برای اعتلای ارزشهای درونی خود یافت. موضوعی که شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی  در گفت و گو با ایران تئاتر از آن به عنوان جادوی تئاتر یاد کرد:

نمایش رستم و سهراب را چطور دیدید؟

نمایشی که امشب دیدیم جادوی تئاتر بود. ما معمولا تئاتر را به عنوان یک هنر اجرایی می شناسیم. هنری که با استفاده از یک نمایشنامه اجرا می شود و مخاطب می تواند یک اثر را چه داستان محور ، چه روایتی و چه ضد داستان، در اجرا ببیند. در این حیطه، ما یکی از وجوه تئاتر را فراموش کردیم. تئاتر می تواند یک تعامل اجتماعی، یک رویه خلاقانه و یک رابطه هنرمندانه برای بروز استعدادها ایجاد کند و به شکلی، منجر به ایجاد خلاقیت در مخاطب شود. در کنار این موضوع، شکل دیگری از وجهه های تئاتر برای ما هویدا شد و آن آدم هایی که معلولیت دارند و از جهت اجتماعی در شرایط خاصی زندگی می کنند از طربق هنر تئاتر نبوغ خود را به منصه ظهور رساندند. برای همین است که من کلمه جادو را برای تئاتر استفاده می کنم. چون جنبه انسان سازی، نبوغ فردی و خلاقیت هنرمندانه را دیدیم. در واقع تئاتر به کمک انسان هایی آمد که بتوانند خودشان را کشف کنند. این کشف هم برای آدم هایی بود که مجری بودند و به عنوان عنصر و هنرپیشه یا آفرینشگر حضور داشتند و هم این کشف از طریق ما به عنوان مخاطب بود. ما فقط آگاه به داستان نشدیم آگاه به معجره تئاتر شدیم و فهمیدیم که چقدر می شود با تئاتر زنده بود و زندگی کرد. به نظرم این مهمترین اتفاقی بود که در نمایش امشب شکل گرفت. در تمامی زمان اجرا خدا را شکر می کردم که موهبت بزرگی تحت عنوان تئاتر در اختیار ما قرار گرفت. چرا می گوییم تئاتر مقدس است معنی این مقدس بودن و ارزشمند بودن را می توان در این مشارکت جمعی و اجرای نمایش رستم و سهراب توسط گروهی از معلولان ساکن کهریزک دید.

در جامعه هستیم که نیاز به خودباوری و اعتماد به نفس به ویژه در بین جوانان دیده می شود به نظر شما آیا نیاز به حمایت از ژانر تئاتر درمانی و هنرمندان آن در سطحی وسیع تر احساس نمی شود.

در ده سال اخیر وجوه مختلفی از تئاتر مورد توجه واقع شده است. فقط تئاتر درمانی نیست. تئاتر مواجهه، تئاتر شورایی، تئاتر گذری، تئاتر خلاق و ... اینها همه از ژانرهای هنرهای نمایشی بوده که در این چند ساله به آنها توجه شده است. این حاصل علم تئاتر برای جامعه هنری ما و تبادل نظر، آشنایی ، ارتباط و فعالیت و توسعه تئاتر بوده است. خوشبختانه این وجوه تئاتر در کشور ما در حال رونق است و تنوع خوبی داریم. تئاتر دیگر سالن یا اجرا نیست بلکه وجوه دیگرش هم خودشان را هویدا کرده و در جامعه و حتی مراکز آموزشی و شبکه های اجتماعی گسترش پیدا می کند. به نظر من اینها به دلیل ضرورت ایجاد شده اند و دلیلی نمی بینم با برنامه بخواهیم به سمت آنها برویم. وقتی ما قرار است تئاتر را توسعه دهیم خود به خود وجوه تئاتر هم به عنوان یک ضرورت گسترش پیدا می کند.

امسال تئاتر معلولان بسان سایر ژانرهای تئاتر در جشنواره فجر دیده شد که تئاثیر بسیار خوبی نیز در نگاه مخاطب داشت، برنامه ای برای این حضور مدنظر بود یا این گروهها هم بسان سایرین فرآیند انتخاب را طی کرده اند؟

اینها دقیقا فرآیند انتخاب را طی کرده اند و به خواست خودشان بوده است. یعنی گروهها امروز گسترش پیدا کردند و تبدیل به یک شبکه و گروههای فعال شده اند. هدف ما تنوع آثار بود و در این تنوع از این نوع کارها هم می شد ببینید.

کارگردان نمایش رستم و سهراب جمله خیلی خوبی گفت: ما با نگاه ترحمی با تئاتر برخورد نکردیم. بلکه آنگونه به تئاتر نگاه کردیم که به ما قدرت می دهد و ما آدم های با توانی هستیم که می توانیم از قدرت آن بهره ببریم. دقیقا تنوعی که در آثار این جشنواره می بینیم حاصل همین تفکر است یعنی فعالیت موثر و مستمر و فعالیت های متنوع ژانر و سبک های مختلف تئاتری که می توانیم وجوه شان را در تئاتر ببینیم.

معلولان مدت هاست تئاتر اجرا می کنند و به حق کارهای خوبی هم روی صحنه می برند. برای آنها چه برنامه ای مدنظر دارید؟

اداره کل هنرهای نمایش نه فقط از تئاتر معلولان بلکه از هر تئاتری ملکف است حمایت کند. ما هم از هر تئاتری حمایت می کنیم. خوشبختانه در این گونه، سازمان ها و نهادهای متولی دیگری از جمله سازمان بهزیستی هم دخیل هستند و به رشد و توسعه آن کمک می کنند. ما هم به سهم خودمان از این گونه تئاتری حمایت می کنیم.