در حال بارگذاری ...
خیام وقار کاشانی در گفت‌وگو با ایران تئاتر

به علاوه فجر برآیند فعالیت سالانه تماشاخانه‌های خصوصی است

خیام وقار کاشانی مدیر بخش به علاوه فجر سی و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر به ایران تئاتر گفت: بخش به علاوه فجر جشنواره تئاتر فجر برآیندی از فعالیت های سالانه تماشاخانه های خصوصی است که قطعاً حساسیت بیشتری بر کیفیت آثاری که به جشنواره معرفی می شوند به دنبال خواهد داشت.

بخش «به علاوه فجر » سی و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر که در چند سال اخیر به این رویداد افزوده شده، در این دوره با هدف ارج نهادن به گروه‌هایی که در این بخش حضور دارند، در قالب رقابت آثار معرفی شده از سوی تماشاخانه های خصوصی در جدول اصلی جشنواره درج شده است. در جدول بخش به علاوه فجر آثار متعددی حضور خواهند داشت و در بخش رقابتی از هر تماشاخانه سه اثر مورد قضاوت داوران قرار خواهد گرفت. بر این اساس در ارتباط با نحوۀ برگزاری و اهمیت مشارکت تماشاخانه های خصوصی در این رویداد هنری با خیام وقار کاشانی مدیر بخش به علاوه فجر گفت‌وگویی صورت گرفته که در ادامه می خوانید.

 

در این دوره از جشنواره بخش به علاوه فجر به صورت رقابتی برگزار می شود. این فرآیند چگونه شکل گرفت؟

با در نظر گرفتن تجربه مشارکت چند سال گذشته تماشاخانه های خصوصی در جشنواره تئاتر فجر و در مشورت با مدیران تماشاخانه های خصوصی تصمیم بر این شد تا بخش به علاوه فجر به صورت رقابتی برگزار شود. در اولین قدم از این تغییر نحوه برگزاری در این دوره از رقابت در این بخش معرفی سه اثر و گروه برگزیده صورت خواهد گرفت و امیدواریم این روند شروعی باشد تا در سال های آینده بتوانیم در این بخش هم برگزیده هایی در شاخه های تخصصی مختلف تئاتری داشته باشیم. قرار بر این است که تماشاخانه های متقاضی هر یک سه اثر را به شورای ارزیابی این بخش معرفی کنند و الزامی است که این آثار در مدت زمان منتهی به بهمن ماه امسال در این تماشاخه ها روی صحنه رفته باشند. در حقیقت این ساختار برآیندی از فعالیت های سالانه تماشاخانه های خصوصی خواهد بود که قطعاً حساسیت بیشتری بر کیفیت آثاری که به جشنواره معرفی می شوند به دنبال خواهد داشت.

 

به علاوه فجر اساساً چه کارکردهای ویژه ای را دنبال می کند؟

از آنجا که به علاوه فجر بخشی نوظهور از جشنواره محسوب می شود، هنوز به شکل و ساختار نهایی خود دست پیدا نکرده  است. به عقیده من اگر این بخش تقویت شود و برنامه ریزی  منسجمی روی آن صورت بگیرد، می تواند به یکی از بخش های اصلی و تاثیرگذار جشنواره تبدیل شود. تقریباً به تعداد نمایش های بخش مسابقه جشنواره در به علاوه فجر هم اجراهایی روی صحنه می رود و چقدر خوب است این بخش آنقدر قدرت پیدا کند که آثار شاخص تماشاخانه های خصوصی بیش از پیش تمایل به حضور در آن پیدا کنند.

 

شکل و ساختار مطلوب این بخش از جشنواره در نهایت چگونه می تواند باشد؟   

شکل مطلوب این خواهد بود که به علاوه فجر به معنی واقعی کلمه آینه فعالیت های یکساله تماشاخانه های خصوصی ما باشد و مدیران تماشاخانه ها به کیفیت آثاری که در این بازه های زمانی تولید و اجرا می شوند بیش از پیش توجه داشته باشند تا بتوانند برآیند آن را در دوره های آتی جشنواره در معرض نگاه مخاطبان قرار دهند. اگر این اتفاق بیفتد انگیزه ای برای مدیران تماشاخانه ها خواهد بود تابا آگاهی به اینکه تمامی فعالیت های شان دیده و رصد می شود، به هر قیمتی و با هر کیفیتی آثار را پذیرش نکنند و به سمت و سوی آثار با کیفیت تر بروند. به این ترتیب رقابتی شکل خواهد گرفت که بر اساس آن هر تماشاخانه برای پذیرش آثار و گروه های نمایشی استانداردهای بالاتری را در نظر بگیرد. در صورتی که بهای بیشتری به این بخش داده شود، می تواند ساختار تئاتر ما را به نحوی شایسته تغییر دهد و متحول کند. خوشبختانه چنین اتفاقی کم کم دارد شکل می گیرد.

 

بنابر قاعده  تولیدات و جریان های مستقل تئاتری بیش از همه در تماشاخانه های خصوصی است که می تواند بروز و ظهور پیدا کند. آیا با به رسمیت شناختن فعالیت تماشاخانه های خصوصی از جمله در جشنواره تئاتر فجر می توان به شکوفایی چنین فعالیت ها و جریان هایی امیدوار بود؟

بله، این ممکن است ولی در شرایطی که زمینۀ مناسب فراهم شود. در حال حاضر تمامی تماشاخانه های خصوصی ما درگیر مسائل اقتصادی هستند و تنها در شرایطی می توان استعدادها و خلاقیت را در این مجموعه ها پرورش داد که دغدغه های مالی و اقتصادی آن ها مرتفع شود. این در حالی است که اطلاق عنوان تئاتر خصوصی به این بخش به این دلیل است که هیچگونه بار و مسئولیت مالی برای دولت نداشته باشد. در چنین شرایطی دغدغه مسائل مادی بسیاری اوقات مدیران تماشاخانه ها را گرفتار این جبر  می کند که از بسیاری ایده آل ها و برنامه هایی که برای رشد تئاتر خصوصی دارند چشم پوشی کنند؛ صرفاً برای اینکه بتوانند چراغ تماشاخانه ها را روشن نگهدارند. در شرایطی که درآمدهای ناچیز تماشاخانه ها در حال حاضر  حتی پاسخگوی هزینه کردهای جاری این مراکز نیست، بسیار بعید است که سرمایه گذاران بخش خصوصی نیز رغبتی به سرمایه گذاری در این بخش داشته باشند. این در حالی است که اگر این دغدغه های اقتصادی به نحوی مرتفع شود، تماشاخانه های خصوصی قادر خواهند بود درصد بالایی از فعالیت های حرفه ای تئاتر ما را در بر بگیرند و پوشش دهند.

 

با توجه به گسترش فعالیت تماشاخانه های خصوصی در دهه حاضر، مسائل و اقتضائات این حوزه تا چه اندازه مورد بررسی و دقت قرار گرفته است؟

ما در بخش خصوصی تئاتر در حال طی کردن یک مرحله گذار هستیم. تئاتر خصوصی مقوله ای است که پیش از این هیچ تعریف و چشم انداز مشخصی از آن نداشته ایم و امروز هم خیلی بی مهابا و بدون برنامه گسترش و پراکندگی پیدا کرده؛ بی آنکه زیرساخت های لازم آن فراهم شده باشد. در این ارتباط نیازمند یک بررسی کارشناسانه جامع هستیم و ابتدا به ساکن و فی البداهه نمی توان در  این خصوص راهکارهای مشخص و حساب شده ای ارائه داد.  

 

این سال ها در اغلب مجامع و محفل های حوزه تئاتر از ضرورت شکل گیری کمپانی های تئاتر سخن گفته می شود و ظاهراً در این زمینه اتفاق نظری را شاهد هستیم. از آنجا که قاعدتاً اصلی ترین ظرفیت ها در این ارتباط را در تئاتر خصوصی می توان یافت، شکل گیری کمپانی های تئاتر را وابسته به چه ملزوماتی می توان دانست؟

همه این ها باز می گردد به یک مانع اصلی که همان بودجه و مسئله اقتصادی است. کمپانی ها زمانی می توانند شکل بگیرند که یک سالن تئاتری با مدیریت متمرکز قادر باشد نیروهایی متخصص از نویسنده و کارگردان تا بازیگر و طراح را در استخدام داشته باشد و بتواند آن ها را تامین مالی کند. تئاتر خصوصی در همه جای دنیا آبونمانی از شهرداری و دولت ها دارد، ولی برنامه ریزی و اداره  فعالیت های این مراکز به شکل خصوصی و مستقل صورت می گیرد. بعید می دانم در هیچ کجای دنیا بتوان تئاتر را صرفاً با فروش بلیط روی پای خودش نگه داشت. اتفاق بسیار خوشایندی خواهد بود که بتوانیم در تئاتر کشورمان به سمت ایجاد کمپانی ها برویم، اما اگر موفق نشویم موانع پیش روی شکل گیری کمپانی های تئاتری را از سر راه برداریم همه این ها در حد ایده آل ها و رویاها باقی خواهد  ماند.

 




نظرات کاربران