مروری بر نظر صاحب نظران به بهانه تاکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر احیای یک مدیوم:
تولید تله تئاتر راهکار موثر حمایت از معیشت هنرمندان
ایران تئاتر- علی رحیمی: تاکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص احیای تولید تله تئاتر نشان داد که نگاه مسئولان همسو با طرح های کارشناسی صاحب نظران است.
یکی از تاکیدات سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در حاشیه جلسه شورای هنر احیای تله تئاتر به عنوان یک راهکاری موثر برای حمایت از هنرمندان تئاتر بود.
طرح بهره گیری از توانایی مدیوم تله تئاتر برای حمایت از هنرمندان در یکی از مهمترین جلسات هنری کشور یعنی جلسه شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی نشان می دهد که مسئولان کشور با شنیدن دغدغه ها و نیز طرح های کارشناسی هنرمندان، تلاش دارند بهترین و سریع ترین مسیر در حمایت از اجراهای نمایشی و معیشت هنرمندان به بوته آزمایش قرار دهند.
ایران تئاتر در همان آغاز بحران کرونا و تعطیلی سالنها بر تولید تله تئاتر به عنوان راهکار موثر برای تامین معیشت هنرمندان این عرصه تاکید کرد و با تولید گزارش و انجام گفتوگوهای کارشناسی در میان تمامی راهکارهای شدنی و ناشدنی همزیستی با کرونا، از آن به عنوان یکی از در دسترس ترین و قابل اعتمادترین راهکارها تاکید کرد.
پس از سالها دوری هنرمندان از تلویزیون و بی توجهی رسانه ملی به ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی تله تئاتر و همچنین تاکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسه شورای هنر ، ما را بر آن داشت تا با مروری بر آرا و نظرات هنرمندان، صاحب نظران و پیشکسوتان در سلسله گزارش های ایران تئاتر در ایام کرونایی که به منظور دریافت راهکارهای موثر برای فعالیت هنرمندان عرصه هنرهای نمایشیصورت پذیرفت، به تشریح تاثیری که تله تئاتر می تواند بر جامعه نمایش داشته باشد بپردازیم.
مروری بر تله تئاتر در ایران
ایران تئاتر در اولین گزارشی که به منظور تشریح جایگاهی که تله تئاتر در ایام کرونا می تواند داشته باشد، گزارشی با عنوان «کرونا و لزوم احیاءیک مدیوم نمایشی برای حضور در فضای مجازی»( درصورت تمایل به خواندن متن کامل روی عنوان گزارش کلیلک کنید) در 15 اردیبهشت ماه 1399 منتشر کرد. این گزارش ابتدا مروری بر شکل گیری و تاریخچه تله تئاتر در ایران دارد .در این گزارش آمده است :«پخش تلهتئاتر در ایران قدمتی به اندازه پا گرفتن خود تلویزیون دارد و نخستین اجراهای زندهای که میتوان به آنها عنوان «تله تئاتر» زنده را اطلاق کرد با تولد تلویزیون در ایران متولد شدند، اجرای نمایشهایی مثل؛ «اتللو»، «هیاهوی بسیار برای هیچ»، «خانه عروسک»، «طبقه ششم»، «تراموایی به نام هوس»، «روبهکها»، «ریش تراش سویل»، «عروسی فیگارو» و.... که توسط گروه تئاتر آناهیتا با کارگردانی مصطفی و مهین اسکویی و همچنین نمایشهای گروه تئاتر ملی به سرپرستی عباس جوانمرد و گروه تئاتر پاسارگاد به سرپرستی حمید سمندریان، در نخستین روزهایی که هنوز تلویزیون ملی ایران راهاندازی نشده بود برای مخاطبان روی آنتن میرفت. این اجراها در نظرسنجی که در همان زمان از مخاطبان گرفته شده بود بعد از اخبار سراسری، پربینندهترین برنامه تلویزیون بودند و شاید همین استقبال را بتوان به نوعی در سالهای بعد عاملی برای تولید تلهتئاترهای حرفهای تری در تلویزیون ایران دانست. روندی که متاسفانه چند سالیست آگاهانه یا ناآگاهانه و به دلائل عموما غیرمنطقی روند تولید آن در صدا و سیما متوقف شده است.
در دهههای بعد،یعنی در سه دهه اخیر این روند با تمام فراز و نشیبش ادامه داشت و بعید است مخاطبان پخش تئاترهای تلویزیونی همچون «سوزن بانان» داریوش مؤدبیان ، حسین فردرو ، مجموعه طنزپردازان با اثار چخوف و ...، «مثل آباد» توسط زندهیاد رضا ژیان، «گل یاس» توسط زندهیاد محمود استادمحمد، «کالیگولا» توسط قطبالدین صادقی، «دو مرغابی در مه»، «ماجراهای رونالد و مادرش» و «آسانسور» توسط زندهیاد حسین پناهی، «خرده جنایتهای زن و شوهری» توسط فرهاد آئیش، «ماه مهربان» توسط بهروز بقایی، «بازپرس کل» توسط محمد رحمانیان، «ملودی شهر بارانی»، «آرامش از نوعی دیگر» و «عشق و نیسیتی» توسط هادی مرزبان، «شایعه» توسط داوود رشیدی، «زمستان 66» و «دل سگ» و «آدم خوابش میگیره» توسط محمد یعقوبی و... را فراموش کرده باشند.
در همین راستا و برای علاقهمندان هنر نمایش که به دلیل تعطیلی سالنهای تئاتر به دلیل گسترش ویروس کرونا بیشتر از سایر فعالیتهای هنری متضرر شده، تله تئاتر به عنوان راهکاری جذاب، از جمله راهکارهایی ستکه این روزها لزوم پخش و تولیدشان را بیش از پیش به چشم میآورد»
در ادامه این گزارش،با تاکید بر ماهیت تله تئاتر و تاریخچه حضور این مدیوم در تلویزیون به شرح الزاماتی که ما را به سمت بهره گیری از این مدیوم هدایت می کند، می پردازد و می آورد: «تجربههای نخستین پخش برنامهها از طریق امواج به دهههای اول پیش از جنگ جهانی دوم برمیگردد، به طوری که در سال 1946 این تجربهها در اروپا آغاز شد و در سال 950 اتمام پایتختهای اروپایی صاحب شبکههای تلویزیونی شدند. وی ادامه داد: در یازدهم سپتامبر 1928، با نمایشی به عنوان « فرستاده ملکه» اولین نمایشنامه تلویزیون درآمریکا نمایش داده شد که در قیاس با این تجربهها در دوره جدید تفاوتهای چشمگیری داشت.
نمایشهای تلویزیونی در آن ایام در نماهای طولانی گرفته میشدند، شخصیتها کم تعداد بودند، داستان آنها خطی بود، شخصیتها عام بودند که مهمترین نمایش در این دوره و قبل از جنگ جهانی دوم، «مرد گل به دهان» نوشته یوشجی پیراندلو بود که در سال 1930پخش شد و اولین الگوی نمایشنامهنویس تلویزیونی محسوب شد.
در سال 1939، تئاتر تلویزیونی «محکوم به مرگ» نوشته میشود که تنها نمایشنامهای است که اختصاصا برای تلویزیون نوشته شده است، هر چند که بعدها در سالهای بین 1950 تا 1970 ما شاهد دوران شکوفایی تئاتر تلویزیونی هستیم و در سال 1948 اولین تنظیمها و اقتباسهای تلویزیونی از رمانها و نمایشنامهها انجام میشود.. در سالهای 1955 مرکزی به نام «بوتچمون» تاسیس شد که راهاندازی آن شروع به پژوهش در حوزه نمایشهای تلویزیونی کردند و متوجه شدند که نمایش تلویزیونی را درگام ابتدایی باید از نمایشنامهنویس تئاتر بخواهیم و برای کارگردانی به دست سینماییها بسپاریم، که بعدها از این این ایده در تئاتر تلویزیونی ایران نیز استفاده شد».
در ادامه این گزارش با شرحی بر تاریخچه تله تئاتر در ایران از ابتدای دهه 40، به شرح گونه های تجربه شده تله تئاتر پرداخت : «نخستین نوع نمایش تلویزیونی گزارش تئاتری است که پخش مستقیم و ضبط اجرای تئاتر بر صحنه است و در ایران نمونههای آن خیلی کم باست .آرشیوی از بسیاری نمایش های مهم هم اکنون در اداره کل هنرهای نمایشی موج.د است که به دلیل پخش نشده در این سال ها بطور کلی مخاطبی غیر از دانشجویان و پژوهشگران برای آن مفروض نیست .
دومین شکل ، تئاتراستودیویی استتئ اتر استدیویی بر نمایشنامهای است که اختصاصا برای صحنه نوشته شده است و با مختصر تغییراتی برای ضبط در تلویزیون آماده میشود، که نزدیک به 60 درصد از کارهای تلویزیونی ما مبتنی بر استدیویی است.
گونه سوم تئاتر تلویزیونی تئاتر اقتباسی برای تلویزیون است.در سالهای تلویزیون ملی ایران آثار اقتباسی کمی به چشم میخورد و کمی هم شتاب زدگی برنامهها گریبان برنامهسازان تلویزیون را گرفته است ولی بعد از انقلاب تئاتر اقتباسی یک بار دیگر خود را در تئاتر تلویزیون نشان میدهد.
گونه چهارم تئاتر تلویزیونی که از پایه و اساس برای تلویزیون نوشته شده است و در کشور ما در این حوزه خیلی کم کار شده است و نیاز است تا در تلویزیون ایران کارگاهی برای رسیدن به متن نمایش تلویزیونی ایجاد شود، تا تماشاگران تله تئاترها خسته نشوند و این برنامهها را پس نزدند.
و گونه جدیدی که قرار است شکل بگیرد تئاتر برای فضای مجازی است که همه این گونه ها را در بر می گیرد و علاوه بر آنهویت تازه ای را برای خود ایجاد خواهد کرد. گونه ایکه این روزها می تواند راه حلی برای تعطیلی سالن ها و در نتیجه تعطیلی عرضه اندیشه و معیشت اهالی تئاتر باشد».
دیدگاه کارشناسان و صاحب نظران در خصوص بهره مندی از تله تئاتر
ایران تئاتر بعد از این گزارش، با تمرکز بر نقش تله تئاتر در بحران کرونا، سلسله گفت و گوهایی با کارشناسان و صاحب نظران در این خصوص انجام داده و دیدگاه آنها را جویا شد.
در این گزارش ها، صاحب نظران از تله تئاتر به عنوان یکی از راهکارهای منطقی و صحیح در دوران تعطیلی تماشاخانه ها نام می برند و معتقدند در این ایام با تعامل مسئولان هنری کشور و صدا و سیما و استفاده از قدرت تلویزیون می توان هم در خدمات دهی هنری خانواده تئاتر و هم رفع مشکل معیشتی آنها موثر بود.
در زیر به اظهارنظر هنرمندان در خصوص اهمیت توجه به تله تئاتر در ایام کرونا که در گفت و گو با ایران تئاتر انجام گرفته است، اشاره می کنیم:
(در صورت تمایل به مطالعه گفت و گوی کامل ایران تئاتر با این هنرمندان، بر روی اسامی آنها کلیک کنید)
مسئولان با افراد با تجربه و آنهایی که ایده دارند جلسه بگذارند
داریوش مودبیان از بازیگران، کارگردانان، فیلمنامه نویسان و مترجمان فعال تئاتر و بی اغراق نامش با روزهای رونق تله تئاتر اجین است. او فعالیت هنری را با تئاتر تلویزیونی «ضحاک ماردوش» در سال ۱۳۴۳ آغاز کرد و در این حیطه آثار به یادماندی بسیاری از جمله شیطان در تاریکی(1361)، سوزنبانان(1363)، باجناق ها(1366) و ... از خود به یادگار گذاشت.
مودبیان در گفتوگویی که در 5 خرداد 99 با ایران تئاتر داشت، مهمترین علت افول تله تئاتر را در اختیار گرفتن امکانات توسط افراد نابلد عنوان کرد و گفت: تئاتر در تلویزیون نزول کرد چون امکانات در اختیار کسانی قرار گرفت که اینکاره نبودند. به مرور تماشاگر با پدیده ای خام و ناپخته روبرو و از استقبالش کاسته شد.
وی افزود: من در سال 1366 نمایش باجناق ها را که موضوعات اجتماعی روز را با تم طنز بیان می کرد، ساختم و سالهاست پخش می شود و با استقبال مخاطبان روبروست. دکتر فاستوس، سوزنبانان، پرده عجایب و ... از آثار پرمخاطب تلویزیونی بودند. الان هم شرایطی است که می توان به این سمت رفت و کارهای به روز و مخاطب پسند تولید کرد.
مودبیان با تاکید بر اینکه در این بحران که کرونا مانع اجرای صحنه ای می شود، در وهله اول رادیو و تلویزیون که یک نهاد دولتی هستند باید درهایش را بگشایند، برنامه ریزی کند و افراد حرفه ای را فرا بخواند، تصریح کرد: این وظیفه مسئولان و سیاستگذاران است که برای این مسئله فکر کنند. با افراد با تجربه، آنهایی که ایده دارند، روش دارند، نگاه خاص به این حوزه دارند و ... جلسه بگذارند. از این بردارهای فکری یک جریان بسازیم و این جریان را با یک سیاست درست ادامه دهیم. منابع را هم برایش داشته باشیم. اگر قصد کمک به هنرمند و تولید داریم باید آدم های مولد را حمایت کنیم و منابع مالی را تامین کنیم. با این شیوه می تواند سودآوری کرد.
وی تصریح کرد: یادمان باشد که تئاتر جایگاه گفت و گوی تمدن هاست باید به هر شیوه ای حفظ شود و لازمه آن کمک گرفتن از افراد کارآمد است.
تله تئاتر اگر از امکانات و شرایط این مدیوم درست بهره بگیرد همچنان مخاطب پسند و تاثیرگذار است
ایرج راد تله تئاتر را با نمایش ایستگاه در سال 46 شروع کرد و بعد از آن در کسوت کارگردان تله تئاترهای در شاهراه، دکتر فاستوس، نشان و کشتی نوح را به تصویر کشید.
سایقه سالها حضور در تله تئاتر ما بر آن داشت در گفت و گویی دیدگاههای او را نیز جویا شویم.
وی در گفت و گویی که در 30اردیبهشت ماه 1399 با ایران تئاتر داشت، گفت: به خاطر دارم وقتی تله تئاتر 2 ساعت و پنج دقیقه ای دکتر فاستوس پخش شد با اینکه امکانات محدودی داشت و از فضای بیرونی بهره نمی گرفت اما مخاطبان زیادی را به سمت خود کشید و خیلی ها هنوز آن تله تئاتر را به یاد دارند. یا نمایش تلویزیونی ارتش سری با وجود آنکه دکورهای ایتدایی داشت مورد استقبال قرار گرفت. به عقیده من تئاتر تلویزیون اگر از امکانات و شرایط این مدیوم درست بهره بگیرد همچنان مخاطب پسند و تاثیرگذار است.
وی افزود: شاید باورش سخت باشد اما برخی مواقع دستمزد ساخت تله تئاتر از سریال ها و برنامه های مسابقه ای و ... بسیار کمتر بود با این وجود برخی دوستان برای حفظ موقعیت کار می کردند.
راد با تاکید بر اینکه تلویزیون باید یک تصمیم جدی در حوزه تئاتر بگیرد، تصریح کرد: از یکسو تئاتر تاثیرات بسیار مثبتی بر روی مخاطب دارد، از سوی دیگر مردم را با تئاتر آشنا می کند و از همه مهمتر تئاتر با مدیوم تلویزیون در عرصه های مختلف می تواند مخاطب را جذب کند. ما باید نشست های کارشناسی بگذاریم و از صدا و سیما بخواهیم تا بار دیگر تله تئاترها را فعال کند. بی شک در آن مسیر توفیقات بیشتر شامل حال هنرمندان می شود.
در این شرایط فقط تله تئاتر می تواند به تئاتر کمک کند
هادی مرزبان از پیشکسوتان تله تئاتر است. او سالهای متوالی با خلق آثار ماندگاری همچون آمیزقلمدون، خانه ارواح، استاد معمار، ملودی شب بارانی، عشق و نیستی و ... میزبان خانه ها بود.
مرزبان در گفت و گویی که در 17 خردادماه 1399 با ایران تئاتر در خصوص بهترین راهکار برای ادامه فعالیت تئاتری در دوران کرونا، گفت: باور کنید در این شرایط فقط تله تئاتر می تواند به تئاتر کمک کند. اگر باور داشته باشیم و ارزش و اهمیت تئاتر را بدانیم.
وی با طرح این سوال که چه اشکالی دارد که حداقل یک کانال نمایش ضبط و پخش کند.، افزود: خیلی از کارگردانان مطرح، فیلم های بسیار خوب از آثارشان دارند، خود من 15 تئاتر ضبط شده با کیفیت خوب دارم؛ حداقل برای کمک به فراموش نشدن تئاتر می توانند از آنها استفاده کنند. حتی در بحث معیشت هنرمندان، قراردهای جدید ببندند و هنرمندان را دعوت کنند تا هم در بحث معیشت هنرمندان و هم فرهنگسازی کمک شود.
تله تئاتر یک بازار کار برای اهالی تئاتر در تهران و شهرستان ها به وجود می آورد
رحمان سیفی آزاد از مدیران سابق امور نمایشی صدا و سیماست و در مسئولیت هایی همچون مدیر گروه فیلم و سریال شبکه دو سیما، مدیر گروه فیلم و سریال شبکه اول سیما و مدیر گروه فیلم و نمایش شبکه4 سیما، مدیریت گروه ادب و هنر شبکه 4 و رئیس مرکز امور نمایشی سیما فعالیت داشته است.
او نیز در گفت و گویی که در 17 اردیبهشت ماه 99 با ایران تئاتر داشت، تله تئاتر را یکی از بهترین راهکارها در بحران کرونا عنوان کرد و گفت: به عقیده من در این ایام که کرونا مانع اجرای تئاتر می شود چه در تلویزیون و چه فضای مجازی تله تئاتر می تواند جایگزین شغلی خوبی شود. بی شک نمی تواند جایگزین تئاتر زنده شود اما برای مخاطب تجربه جدیدی است و یک بازار کار نیز برای اهالی تئاتر به وجود می آورد. این اتفاق نه در تهران بلکه در شهرستان های نیز باید اتفاق بیفتد. ما در همه استان ها شبکه تلویزیونی داریم و رسانه ملی می تواند این امکان را برای اهالی تئاتر فراهم کند.
سیفی آزاد افزود: این روزها فضای فرهنگ و هنر در این ایام تعطیل است و این برای جامعه ایجاد خطر می کند و تلویزیون می تواند با ورود خود، هم به فضای فرهنگی کشور و هم به هنرمندان کمک نماید.
وی در ادامه گفت و گوی خود با ایران تئاتر به تشریح مزایای ارتباط تلویزیون و هنرمندان تئاتر پرداخت و گفت: تله تئاتر هم برای اهالی تئاتر و هم تلویزیون مفید بود و این دو گروه خدمات متقابلی از هم می گرفتند. از یکسو تلویزیون برای ساخت تله تئاتر از هنرمندان نمایشی اعم از بازیگر، گریمور، طراح صحنه و ... استفاده و یک بازار کار خوب برای اهالی تئاتر ایجاد می کند. از دیگر سو تلویزیون نیز با صرف هزینه کم، بهره برداری بسیار خوبی از یک برنامه می کرد. چون تولید یک نمایش هزینه زیادی نمی خواهد اما با توجه به دیالوگ محور بودن نمایش و جذابیت برای مخاطب، می تواند چندین بار پخش شود.
سیفی آزاد ادامه داد: مزیت دوم تله تئاتر برای تلویزیون، تربیت نیروی انسانی است. در تله تئاتر بازیگران جدید کشف می شدند که می توانست در برنامه های مختلف بکارگیری شوند.
وی تصریح کرد: مزیت سوم تله تئاتر جمع آوری متون نمایشی درجه یک است. متون تئاتری، متون بسیار سخت و قابل دفاعی هستند، اندیشه محورند، مخاطب را به فکر وا می دارند و بی شک تربیت نویسنده زبده از دیگر امتیازات تله تئاتر برای تلویزیون بود.
باید کارهای جدید و ایده های نو داشته باشیم
مهرداد رایانی مخصوص از پژوهشگران و هنرمندان تئاتر است که در کنار فعالیتهای پژوهشی و اجرایی تئاتر، در بحث مدیریتی نیز فعال بوده است. عضویت در شورای علمی دانشکده هنر و معماری، ریاست مجموعه تئاتر شهر، مدیر امور بینالملل اداره کل هنرهای نمایشی و قائم مقامی گروه ادب و هنر شبکه چهار سیما از مهمترین مسئولیت های این مدیر هنری می باشد.
وی در 26 اردیبهشت ماه در گفت و گو با ایران تئاتر، در خصوص توجه به تله تئاتر در عصر کرونا معتقد است: جذب مخاطب در عین حفظ مفهوم و اتفاقات تئاتر موضوعی است که باید به آن فکر کنیم. درگذشته قدرت الله ایزدی نمایش هایی طنز رشید را اجرا می کرد یا جواد انصافی برنامه های کمدی خوبی داشت که تولید و پخش می شد و مخاطب پسند بودند اما اینها یک بخش از تئاتر است و اگر بخواهیم به این سمت برویم بخش اعظمی از اتفاقات تئاتر را باید کنار بگذاریم.
وی افزود: اگر قرار است تئاتر تلویزیونی شکل بگیرد باید آسیب شناسی کنیم. ما باید بدانیم مخاطب به چه حوزه هایی علاقه مند است. گرایش مخاطب عام امروز به فیلم و سریال بیش از تئاتر است پس اگر می خواهیم در این حوزه گام های مثبت برداریم باید کارهای جدید و ایده های نو داشته باشیم.
رایانی مخصوص با تاکید بر اینکه تکرار اقدامات گذشته، همان نتایج را به همراه دارد، خاطرنشان کرد: اصلا ما در بحث تلویزیون وارد نشویم و به سمت تلویزیون کابلی، سایت، فضای مجازی و هر کانال ارتباطی دیگر برویم، آیا کسی حاضر است برای موضوعاتی که مخاطب ندارد سرمایه گذاری کند؟ مشکل اصلی «جذب مخاطب با حفظ ماهیت تئاتر» است باید در این حوزه تحقیق و بررسی کنیم. ایده جدید بدهیم.
مفاهیمی که از طریق تلهتئاتر به مخاطب منتقل میشود بسیار عمیقتر از سریال ها است
نیما دهقان کارگردان نمایش تلویزیونی «مرگ در ساعت مرغابی» فعالیت حرفهای صداوسیما در زمینه تله تئاتر را منوط به پیشتولید در زمینه نمایشنامهنویسی میداند و در اینباره میگوید: متون موجود بیشتر برای اجرا در صحنه نوشته شدهاند.
این کارگردان تئاتر در مصاحبه ای که گوشه هایی از آن در 15 اردیبهشت ماه 99 در ایران تئاتر منتشر شد، در خصوص وضعیت تله تئاتر در سازمان صداوسیما میافزاید: مفاهیمی که از طریق تلهتئاتر به مخاطب منتقل میشوند بسیار عمیقتر از سریال ها است. به همین خاطر است که تلهتئاتر می تواند سطح توقع مخاطب را بالا ببرد و او انتظار داشته باشد کارهای بهتری برایش تولید شود. تله تئاتر خارج از کلیشه های معمول داستان در فیلم هاست.
او همچنین اضافه کرد: با توجه به این موضوع، تصور پر بیننده بودن تله تئاتر از اساس تصور غلطی است و نباید بر اساس تعداد مخاطب نسبت به تولید آن تصمیم گرفت. مخاطب معیار نیست، البته کم کم به تله تئاتر جذب می شود.
دهقان در ادامه تصریح کرد: ضرورتهای یک جامعه میطلبد که سفره رنگینی از تولیدات هنری داشته باشد. همان طور که یک سفره نیاز به آب و نان و برنج و خورشت دارد، به ژله و سالاد هم برای رنگین کردن خود نیاز دارد. تله تئاتر در واقع حکم همان ژله و سالاد سفره را دارد.
حرف آخر
با یک مرور اجمالی در منابع موجود با موضوع تله تئاتر که بخش کوچکی از آن در این مجال آمده است می توان دریافت تولید و ضبط تئاتر در حال حاضر بهترین یا تنها راه حل برون رفت از تعطیلی سالن ها در اثر شیوع ویروس کرونا است . حالا نامش را هر چه می خواهیم بگذاریم اما این روش تا اطلاع ثانوی تنها امکان حیات هنرهای نمایشی در کشور و جهان است . راه حلی که علاوه بر توسعه اندیشه ، معیشت اهالی تئاتر را نیز تامین کرده و علاوه برهمه این ها فرصت های تازه ای برای عرضه بین المللی تئاتر ایران فراهم می کند .