قطع زنجیره ابتلا موجب قطع زنجیره ارتباطی فعالان عروسکی نشد
برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌ها نبایدمنحصر به زمان جشنواره باشد

به گزارش ایران تئاتر، ایرج محمدی از جمله پیشکسوتان تئاتر عروسکی و عضو رسمی انجمن نمایشگران عروسکی است که در چندین دوره جشنواره بین المللی نمایش عروسکی تهران ـ مبارک نیز داوری اثار را به عهده داشته است.

در جریان اختتامیه هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران ـ مبارک از او به پاس سال‌ها فعالیت در امر آموزش، تألیف و تلاش برای ارتقا و اعتلای تئاتر عروسکی تجلیل شد. به این بهانه گفت‌و‌گویی با وی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

 

در ابتدا ارزیابی خودتان در مورد برگزاری این دوره از جشنواره "تهران ـ مبارک" را بفرمایید؟

من داور بخش فضای باز و محیطی این دوره از جشنواره بودم که حدود 25 اثر متقاضی شرکت در این بخش بودند که در نهایت 11 اثر راه پیدا کردند هر چند که آثار همگی از کیفیت بالایی برخوردار بودند و حتی ممکن بود که بشود آثار بیشتری را نیز در این بخش پذیرش کرد اما ظرفیت جشنواره برای پذیرش و شرکت آثار محدود بود. در مورد آثار بخش صحنه ای هم باید بگویم که فرصت چندانی برای تماشای این آثار نداشتم اما شنیده ها حاکی از آن بود که دوستان هنرمند در این بخش نیز با وجود موانع و مشکلات ناشی از شیوع کرونا سنگ تمام گذاشتند و خیلی پرانگیزه و پُرانرژی در این بخش نیز عرض اندام کردند.

 

امسال جشنواره به شکل مجازی و از طریق نمایش فیلم‌های تئاتر در پلتفرم‌های مورد نظر برگزار شد، در این مورد چه اظهار نظری دارید؟

برگزاری جشنواره در چنین قالبی ناشی از حاکم شدن شرایط حاد متأثر از شیوع کرونا بود و جشنواره بنا بر تصمیم شورای سیاستگذاری قرار شد که با این شیوه برگزار شود که البته به تصور من تصمیم بجا و معقولی بود و در صورت عدم برگزاری از آنجا که این جشنواره دوسالانه است، وقفه پیش آمده موجب می شد که زنجیره ارتباطی میان اهالی تئاتر عروسکی و مسئولان و برگزارکنندگان قطع شود. از این نظر خیلی خوشحالم که حتی اگر بنا باشد کوشش کنیم تا زنجیره ابتلا به کرونا قطع شود اما این امر به قطع زنجیره ارتباطی میان اهالی تئاتر منجر نشد. به هر حال کرونا یک تهدید جهانی است که جان همه ما را به خطر انداخته است اما اگر دست به روی دست بگذاریم و به دنبال تمهیداتی برای مقابله با آن نباشیم که باید هیچ کاری انجام نداد. من در مورد تئاتر، برگزاری رویدادها به شکل مجازی را به مثابه ورزش کشتی قلمداد می کنم که با حریفی روبرو هستیم که هر آن فن جدیدی رو می‌کند و ما باید برای مقابله با آن به دنبال بدل باشیم و لذا تمهید و ابتکار برگزاری جشنواره در فضای مجازی نیز در اصل ابزاری بود برای برگزاری این رویداد در محیطی امن تا هم شاهد لغو رویداد و قطع زنجیره ارتباطی تئاتر عروسکی نباشیم و هم بتوانیم در مقابل ابتلا به این بیماری خود را ایمن سازیم.

 

با این وجود اما برخی چنین شیوه برگزاری را ناکارآمد دانسته و قائل به برگزاری رویدادهای تئاتری به شکل حضوری هستند، شما چه نظری دارید؟

بله، ایده‌آل هم همین است که ما در جریان یک رویداد تئاتری ارتباط چهره به چهره و نفس به نفس میان نمایشگر و تماشاگر را شاهد باشیم اما باید واقع‌بینانه بود و آنچه که امروز شاهد آن هستیم این مهم را محقق نمی‌سازد. ما در قبال فرهنگ و اشاعه فرهنگ و هنر غنی که در اختیار داریم مسئولیم و تئاتر ابزاری برای این فرهنگسازی و اشاعه فرهنگی است. ممکن است با توسل به فضای مجازی قدری از کیفیت کار کاسته شود اما این امر را نیز  باید در نظر داشت که برگزاری جشنواره به این شیوه نیز دستاوردهای مثبت زیادی نیز به دنبال داشت به ویژه در بُعد آموزشی و متنعم شدن همه علاقه‌مندان به تئاتر به ویژه در شهرستان‌های دور و نزدیک که امکان حضور در پایتخت حتی در شرایط غیرکرونایی را نیز ندارند.در جریان ورک شاپ‌ها و برنامه‌های آموزشی این دوره از جشنواره گزارش‌هایی حاکی از رضایتمندی اهالی تئاتر عروسکی در شهرستان‌ها ارائه می‌شد و البته بیشترین اشکال مربوط به اجرای آثار نمایشی بود که اتخاذ چنین شیوه‌ای برای برگزاری آنها در شرایط کنونی اجتناب‌ناپذیر بود اما اعتقاد دارم حتی با وجود برخی کاستی‌ها و فراهم نبودن بستر و زیرساخت‌ها، برگزار شدن این جشنواره قطعاً بهتر از برگزار نشدن آن بود و برگزار شدن این دوره از جشنواره را شخصاً ادای دینی به مدیران و مسئولانی می‌دانم که خستگی‌ناپذیر برای برگزاری این جشنواره حتی سلامتی خود را نیز به مخاطره انداختند، از عزیزان فعال در دبیرخانه  جشنواره گرفته تا عزیز فقیدی همچون مرحوم محمدرضا الوند که انصافاً جان خود را بر سر این راه گذاشت.

 

با این وجود به نظر می‌رسد که فضای مجازی ظرفیت جدیدی را فراهم کرد تا بتوان حتی در دوران پساکرونا نیز از آن در راستای پیشرفت فعالیت های تئاتری استفاده کرد؟

دقیقاً. به ویژه در بُعد آموزشی و برگزاری کارگاه‌ها. ما نباید برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌ها را تنها منوط و منحصر به زمان جشنواره بکنیم بلکه باید در تمامی ایام سال این دوره های آموزشی را با دعوت از اساتید و اهالی فن برگزار کرده و از طریق فضای مجازی به منظور بهره‌وری همه علاقه‌مندان در سرتاسر کشور و حتی خارج از مرزها نیز بتوانند از آن استفاده کنند.

 

امسال و در جریان جشنواره هجدهم ما از حضور گروه‌های خارجی بی‌بهره بودیم. چه تدابیری برای حضور و استفاده از تجربیات گروه های خارجی در دوران کرونا و پساکرونا باید اندیشیده شود؟

قطعاً شورای سیاستگذاری چشم‌انداز خوبی را متناسب با شرایط و اقتضائات در نظر دارد اما به نظر من این جریان پویا و فعال در حوزه تئاتر عروسکی تحت هیچ شرایطی نباید قطع شود. ما قرارداد فرهنگی با یونیمای بین‌المللی داریم و بسیاری از گروه‌های خارجی، گروه‌های ما را با عناوینی که در عرصه‌های بین‌المللی شرکت کرده‌اند می‌شناسند. تبادل افکار، تعامل میان این گروه ها و به اشتراک‌گذاری دستاوردها و تجربیاتشان مسئله ای است که با استفاده از ابزار گوناگون و حتی توسل به فناوری رسانه نظیر آنچه که در جشنواره شاهد آن بودیم و پلتفرم‌هایی در فضای مجازی برای این منظور در نظر گرفته شده بود، قابل اجرا و انجام است.