در حال بارگذاری ...
نگاهی به فعالیت‌های تئاتر کشور در حوزه دفاع مقدس در سال 99:

در سال کرونا؛ زنجیره تعامل مخاطب با تئاتر مقاومت قطع نشد

ایران تئاتر-علی رحیمی: برگزاری ۸ جشنواره تئاتری و اجرای عموم بیش از ۷ نمایش با موضوع مقاومت در سال غافلگیری و شیوع کرونا و تعطیلی تماشاخانه ها، حاکی از عملکرد خوب هنرمندان و دست اندرکاران این گونه تئاتری در سال ۹۹ است.

تئاتر مقاومت را بی تردید باید مهمترین و اختصاصی ترین ژانر هنرمندان پس از انقلاب بنامیم. تئاتری که زمزمه های آن از سال 59 شنیده شد، سال به سال توسعه یافت و با ورود جوانان خوش ذوق، خلق طرح های نو و ارتقای کیفی و کمی نمایش ها سال به سال این مسیر منطقی تر و واقع گرایانه تر شد.

تئاتر مقاومت در سال 99، با تجربه جدید خود را درآمیخت، در ایامی که سایه سنگین کرونا بر تئاتر و سالن های نمایشی افتاده بود، هدفگذاری منحصر به فردی را در حفظ زنجیره تعاملی تئاتر و مخاطب داشت.

در این مجال بنا داریم تا برخی از مهمترین رخدادهای تئاتر مقاومت در یکسال گذشته را در چهار بخش جشنواره ها، اجراهای عمومی، فضای مجازی و نشر  مرور کنیم:

 

الف: جشنواره ها، همایش ها و برنامه های مرتبط با تئاتر مقاومت

 

برگزاری هفدهمین جشنواره تئاتر مقاومت

بی گمان مهمترین جشنواره تئاتر دفاع مقدس، جشنواره سراسری تئاتر مقاومت است که در مسیر ایجاد رویه ای تازه در تعاملات، کنش ها و واکنش های متفاوت و تازه به تئاتر مقاومت همه ساله برگزار می شود.

هفدهمین جشنواره تئاتر مقاومت انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس به دبیر حمید نیلی از تاریخ ۲۵ آذر تا ۲ دی ماه به صورت آنلاین برگزار شد.

در این جشنواره که در 5 بخش صحنه ای، خیابانی و محیطی، دانشجویی، کودک و نوجوان و نمایشنامه نویسی برگزار شد،

541 اثر در بخش صحنه ای، 85 اثر در بخش خیابانی و 74 اثر در بخش دانشجویی به دبیرخانه ارسال شدند و در نهایت 25 اثر برای صحنه ای، 20 اثر خیابانی، 12 اثر دانشجویی و 10 اثر کودک و نوجوان به بخش نهایی راه یافتند.

به تدبیر دست اندرکاران به این جشنواره، به دلیل مشکل تعطیلی تماشاخانه ها و شیوع کرونا، برای اولین بار تلاش شد با بهره گیری از 4 دوربین نمایش ها را به صورت آنلاین در معرض دید عموم قرار دهند. اقدامی که با استقبال هنرمندان و مخاطبان روبرو شد.

 

برگزاری بیست و ششمین جشنواره ملی تئاتر لاله‌های سرخ اندیمشک

بیست و ششمین جشنواره ملی تئاتر لاله‌های سرخ اندیمشک که همه ساله با هدف گرامیداشت حماسه چهارم آذر روز مقاومت مردم اندیمشک، تکریم دستاوردهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار می شد، در سال 99 به دلیل وضعیت ناشی از شیوع کرونا با رویکرد نمایشنامه نویسی برگزار گردید.

در این جشنواره ۶۵ اثر از ۱۵ استان کشور به دبیرخانه ارسال شدند که پس از بررسی، 12 اثر به بخش نهایی راه یافتند.

در بیست و ششمین جشنواره ملی تئاتر لاله‌های سرخ اندیمشک هیئت داوران نمایشنامه «آذر اندوهبار اندیمشک» اثر علی میرزاعمادی از تهران را به عنوان برتر انتخاب کردند.

 

برگزاری چهارمین جشنوارۀ نمایشنامه خوانی دفاع مقدس

چهارمین جشنواره نمایشنامه خوانی دفاع مقدس، به همّت انجمن صنفی تئاتر تهران و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران با همکاری فرهنگسرای نیاوران همزمان با فرارسیدن چهلمین سالروز آغاز هشت‌سال دفاع مقدس در سه بخش نمایشنامه‌خوانی، داستان کوتاه، مطبوعات و رسانه از ۲۹شهریور ماه لغایت ۳مهرماه ۱۳۹۹ در سالن گوشه و خلیج فارس فرهنگ‌سرای نیاوران تهران با توجه به دستورالعمل ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا برگزار شد.

در این جشنواره 14 اثر نمایش برنامه اجرا کردند.

 

برگزاری دومین جشنواره تئاتر سردار آسمانی

دومین جشنواره سردار آسمانی با حمایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان، بنیاد فرهنگی روایت فتح، انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس و به دبیری امیرحسین شفیعی در قالب سه بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی، بخش صحنه‌ای و خیابانی از ۱۰ تا ۱۵ دی ماه در کرمان برگزار شد.

در این جشنواره، 199 طرح و ایده از 25 استان کشور در سه بخش خیابانی، نمایش نامه نویسی و صحنه‌ای به دبیرخانه جشنواره ارسال شد که در نهایت 74 اثر به بخش بازبینی راه یافتند.

پس از بررسی هیئت داوران، در نهایت 15 اثر خیابانی، 5 اثر صحنه‌ای و 10 اثر نمایشنامه‌نویسی به مرحله نهایی راه یافتند.

 

برگزاری نخستین جشنواره «نشان سلیمانی»

نخستین جشنواره «نشان سلیمانی» به همت اداره کل هنرهای نمایشی رادیو و رادیو نمایش با موضوعات شخصیت سردار دل ها، حاج قاسم، سپهبد شهید و جبهه مقاومت ، ژنرال و استکبار جهانی و رفیق خوشبخت ما در دو بخش مردمی و حرفه ای برگزار شد.

در این جشنواره 5 اثر در ساختار نمایش کوتاه،6 اثر در ساختار نمایش تک قسمتی و 3 اثر در ساختار مستند نمایشی به رقابت پرداختند.

 همچنین در بخش مردمی، 5 اثر در بخش نمایش کوتاه و 6 اثر در بخش نمایشنامه مورد قضاوت داوران قرار گرفتند.

 

برگزاری دهمین جشنواره سراسری تئاتر ارتش جمهوری اسلامی ایران

دهمین جشنواره سراسری تئاتر ارتش جمهوری اسلامی ایران با شرکت ۱۵ نمایش مونولوگ از 10 تا 12 آبان به صورت مجازی برگزار شد.

5 نمایش از نیروی هوایی، 4 نمایش از پدافند هوایی، 2 نمایش از نیروی زمینی، 2 نمایش از ستاد ارتش و2 نمایش از نیروی دریایی در این جشنواره حاضرن بودند و شهرام کرمی، حسین مسافر آستانه و فرهاد قائمیان این آثار را قضاوت کردند.

 

برگزاری نخستین جشنواره جایزۀ بزرگ سرو

نخستین دوره جایزه بزرگ سرو با هدف شناسایی و ساماندهی گروه‌های نمایشی در سراسر کشور که در سال ۹۸ در موضوع تئاتر دفاع مقدس، انقلاب اسلامی و مقاومت اثر تولید و اجرای عمومی کرده‌اند و به منظور ایجاد انگیزه و تشویق هنرمندان به همت انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس روایت فتح برگزار شد.

در نخستین دوره جایزه بزرگ سرو، 270 اثر از 100 گروه استانی حضور داشتند و در نهایت به 45 اثر در بخش صحنه‌ای داوری شدند.

 

برگزاری ویژه‌برنامۀ «راویان مقاومت»

مدیریت هنرهای نمایشی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با مشارکت انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس، یادواره تئاتر میدانی «راویان مقاومت» را برگزار کرد.

در این ویژه‌برنامه به منظور ترویج هنر و فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت و آشنایی شهروندان با زندگی و تفکر مفاخر و بزرگان دفاع مقدس و جریان مقاومت و احیای فرهنگ دفاع مقدس و نهضت عاشورا، ۴۰ نمایش‌‏ میدانی از ۳۱ شهریور تا ۵ مهر در سطح در بوستان‏‌های شهر تهران برگزار می‌شود.

دراین برنامه به پاس سال‌ها تلاش و نقش‌آفرینی در حوزۀ تئاتر دفاع مقدس از علیرضا حنیفی، رویا افشار، حمیدرضا آذرنگ، مجید کاظم‌زاده مژدهی، مالک سراج، کامران شهلایی، مرتضی شاه‌کرم و شهرام کرمی تقدیر و تجلیل به‌عمل آمد.

همچنین در این ویژه‌برنامه از دو کتاب‌نمایش‌نامۀ دفاع مقدس با عنوان «کاش به‌جای استخوان‌هایت، لب‌هایت برمی‌گشت» اثر شهرام کرمی و «کجایی ابراهیم» اثر لیلی عاج و همچنین کتاب پژوهشی تئاتر دفاع مقدس با عنوان «روایت هزار مجنون» که شامل نمایش‌نامه‌های برگزیدۀ چهار دهه دفاع مقدس و اثر دکتر مهدی نصیری است، رونمایی شد.

 

ب: اجراهای عمومی

با وجود شیوع کرونا و مشکلات حاشیه ای آن از جمله تعطیلی چندماهه تماشاخانه ها، که با کاهش محسوس اجراهای همراه شد، برخی هنرمندان تئاتر مقاومت تلاش کردند در ایامی که فرصت حضور دست می داد، مخاطبان علاقه مند به این ژانر را به سالن ها بکشانند. در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:

 

برگشتن

نمایش برگشتن نوشته خیرالله تقیانی پور، با کارگردانی حسین مسافرآستانه از 8 تا 28 تیر در تماشاخانه سرو به روی صحنه رفت.

در این نمایش با مضمون دفاع مقدس و با محوریت وضعیت خرمشهر و نگاهی به ارتباطات اجتماعی امروز جامعه روی صحنه رفت و در آن بازیگرانی همچون فرید قبادی، الهه حسینی، مجیدرحمتی، جواد ‌پولادی، پروا آقاجانی، ابتسام بغلانی، ماهان عابدی، طاها عابدی و پونه شاملو ایفای نقش می کردند.

 

بین یه عالمه ماهی

نمایش «بین یک عالمه ماهی» به نویسندگی و کارگردانی «امیر دلفانی» از 18 شهریور تا 11 مهرماه در تالار سایه مجموعه تئاترشهر روی صحنه رفت.

این نمایش که بر موضوع مهاجرت در زمان جنگ متمرکز است داستان و فرجام ۵ دوست اهل جنوب و شط کارون و اروندست که از کودکی تا جوانی همچون انگشتان یک دست، در کنار هم بزرگ شده‌اند، از زمانی که زمزمه‌های جنگ شروع شد و پدرانشان تصمیم گرفتند به تهران بیایند و ساکن پایتخت شوند تا بزرگترشدن‌شان و فرجامی که برای هرکدام‌شان رقم می‌خورد را دنبال می کند.

خشایار قائدرحمتی، مهدی یگانه، امیر دلفانی و ایمان عبدی بازیگرانی این نمایش بودند.

 

دستهایت کو مم حسن

نمایش «دست‌هایت کو مم حسن» به نویسندگی رضا گشتاسب و کارگردانی رضا کرمی‌زاده از 9 مرداد ماه در تماشاخانه سرو به صحنه رفت.

در نمایش دست هایت کو مم حسن که با حضور در سی و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر توانست نظر مخاطبان بین‌المللی را به عنوان نماینده ایران برای شرکت در جشنواره تئاتر کشور روسیه کسب کند و در بیست و دومین جشنواره تئاتر فتح  که آبان ماه ۹ جایزه را در بخش‌های مختلف کسب و به عنوان برترین نمایش جشنواره انتخاب شود، اکبر آیین، نازنین نادرپور، اردلان فنی، وحید شفیعی و پوریا نیک اقبالیان ایفای نقش کردند.

 

کجایی ابراهیم؟

نمایش «کجایی ابراهیم» نوشته و کارگردانی لیلی عاج با نگاهی به زندگی شهید ابراهیم هادی از اول مهرماه  در تماشاخانه سرو به روی صحنه رفت و پس از چند اجرا به دلیل تعطیلی کرونا متوقف شد.

نمایشی که به عنوان اثر برگزیده اولین دوره جشنواره نمایشنامه اقتباسی گام دوم، جایزه ویژه سردار سلیمانی، دیپلم افتخار، لوح تقدیر و تندیس هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر مقاومت را از آن خود کرده بود و در سی و نهمین جشنواره بین اللملی فجر در بخش غیررقابتی حضور داشت.

 

سرباز

همزمان با اولین سالگرد شهادت سردار آسمانی، حاج قاسم سلیمانی، مستند نمایش «سرباز» به تهیه‌کنندگی بنیاد رودکی و کارگردانی حسین پارسایی از دوازدهم دی ماه به نمایش درآمد.

این اجرا در حالی در تالار وحدت به روی صحنه رفت که درحاشیه پخش برخط آن از تلویزیون تعاملی لنز برای مخاطبان، تعداد محدودی میهمان ویژه با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی از نزدیک به تماشای این نمایش نشستند.

مستند نمایش «سرباز» مبتنی بر سویه‌های زیستی و مقاومتی سردار سلیمانی به عنوان اسوه ملی مقاومت است و از هفت اپیزود نمایشی و برخوردار از جلوه‌های ویژه فنی و بصری تشکیل شده است و قطعه پایانی آن با عنوان «حالا که می‌روی» با صدای محمد معتمدی اجرا می شود.

 

خنکای ختم خاطره

نمایش خنکای ختم خاطره به نویسندگی حمید رضا آذرنگ و کارگردانی پوریا جلال وندی از ۲ تا ۳۱ شهریور در مجموعه تئاتر دیوار چهارم به روی صحنه رفت.

خنکای ختم خاطره روایتی ست از زنده شدن یک سرباز که تنها شناسه اش نامی ست که بر روی یک پلاک حک شده، در راستای یافتن هویت او با خانواده هایی از قومیت های مختلف ایران مواجه می شویم که در ژرفای هر مواجهه شاهد دغدغه های تلخ و شیرین بسیاری هستیم.

علیرضا زنده دل، بهار ودادی، پوریا جلال وندی، آوا ولدیان، فاروق محمدی، الهام غریب، مجید اقبالی، مهسا انصاری، علی دبستانی و یاسمن حسینی بازیگران ایم نمایش بودند.

 

برونسی

نمایش «برونسی» به نویسندگی و کارگردانی مرتضی شاه کرم از دوم بهمن ماه در تالار سایه به روی صحنه رفت.

در این نمایش که چهار برش از زندگی سردار شهید عبدالحسین برونسی شامل دوران سربازی، دوران کوران انقلاب، سال‌های بعد از انقلاب و درنهایت حماسه هشت سال دفاع مقدس و شهادت این شهید بزرگوار را روایت می کرد، مسعود شامی خاتونی، ایمان سلگی، فرید کیامرثی، مرتضی شاه کرم، پروا آقاجانی، محسن پوشایی، مائده جلالی، احمد صمیمی، سالار مصیب زاده و مجید رحمتی ایفای نقش کردند.

 

ج: فضای مجازی

هنرمندان و دست اندرکاران حوزه دفاع مقدس همگام با سایر هنرندان، در سال 99 حضور محسوس در فضای مجازی داشتند و تلاش کردند برخی اجراهای نمایشی را در این فضا در معرض دید عموم قرار دهند که از آن جمله می توان به اجرای هفت فیلم تئاتر رایگان در نمایش نت اشاره کرد.

نمایش نت همزمان با بزرگداشت سالروز حماسه دفاع مقدس،  امکان تماشای رایگان 7 فیلم تئاتر در ژانر دفاع مقدس که یادآور شجاعت و دلیری رزمندگان و فداکاران این آب وخاک می باشد را برای علاقمندان و مخاطبان هنر تئاتر، فراهم کرد.

دستهایت کو مم حسن کاری از رضا کرمی زاده، مرز اثر سیروس همتی، نامیرا  کاری از امیرحسین شفیعی، بیست و پنج درصد  اثر غزال حسینی، برای کلاه آهنی ها  کاری از پژمان عبدی، خاک شیرین اثر علی برجی و حرمان کاری از قاسم طاهری احمدی، 7 اثری بود که در نمایش نت در معرض دید عموم قرار گرفتند.

همچنین تئاتر فیلم، نمایش های خنکای ختم خاطره به کارگردانی پوریا جلالوندی، رگ به کارگردانی ایوب آقاخانی، پچپچه های پشت خط نبرد به کارگردانی اشکان خیل نژاد، تونل اثر سیامک احصایی و ... در تیوال در معرض دید مخاطبان قرار گرفتند.

 

ج: نشر

در سال 99 آثار نمایشی متعددی در حوزه تئاتر مقاومت به چاپ رسیدند که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:

شناخت‌نامه تئاتر مقاومت

شناخت‌نامه تئاتر مقاومت که حاوی گفت‌وگوها، نقد و نظرها و مقالات برگزیده تئاتر انقلاب و دفاع مقدس از سال 1359 تا سال 1384 (25 سال) است، با حمایت دبیرخانه هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر مقاومت در سه جلد و توسط تقی اکبرزاده به چاپ رسید.

محتوای این مجموعه که دربردارنده متن کامل 24 عنوان مقاله، 116 یادداشت، 201 عنوان گفت‌وگو و 306 عنوان نقد و نظر است، از میان 192 نشریه شامل: روزنامه، مجله و نشریات غیرادواری جشنواره‌های تئاتر دفاع مقدس انتخاب و ویرایش شده و توسط نشر ساقی بنیاد فرهنگی روایت فتح، در 2038 صفحه و با قیمت 300.000 تومان منتشر گردیده است.

 

درآمدی بر تئاتر مقاومت

«درآمدی بر تئاتر مقاومت» که به کوشش جهانشیر یاراحمدی و مهدی نصیری به زیور طبع آراسته شده، مجموعه ای از مقالات مرتبط با تئاتر جنگ و مقاومت فرهنگی در جهان است. این اثر شامل یازده مقاله است که از زبانهای انگلیسی، فرانسوی و آلمانی توسط مترجمان کشورمان به فارسی برگردانده شده اند.

تئاترجنگ؛ مقاومت فرهنگی(مترجم، سپیده نظری پور)، تئاتر جنگ: استراتژی و دراماتورژی(مترجم ابراهیم ابراهیمی )، جنگ های یکبار مصرف(مترجم‌حسین فدایی حسین)، چرا تئاتر به جنگ نیاز دارد؟( مترجم نسترن فتحی،بهزاد آقا جمالی)

جنگ در تئاتر(مترجم ابراهیم ابراهیمی)، تئاتر زیر زمینی در لهستان(مترجم پگاه صمدزاده) ،از اصلاحات بزرگ تا پست درام (مترجم نسیبه جمشیدی شاهرودی)، تئاتربودگی انقلابی( مترجم جهانشیر یاراحمدی)، تئاتر و آوانگاردهای بهار عربی( مترجم امیرحسین طاهری)، تئاتر پس از جنگ(مترجم سولماز غلامی ) و پناه صحنه( مترجم جهانشیر یاراحمدی ) مجموعه مقالات این کتاب است.

 

گفتمان هفتم

«گفتمان هفتم» مجموعه ای است از یازده مقاله  منتخب هفتمین سمینار پژوهشی تئاتر مقاومت که به کوشش جهانشیر یاراحمدی دبیر این سمینار گردآوری شده اند.

 

«۴۰ سال تئاتر مقاومت»در قالب اسناد دیجیتال

نمایشگاه اسناد «۴۰سال تئاتر مقاومت» همزمان با برگزاری سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر در قالب دیجیتال در فضای مجازی ارائه شد.

این نمایشگاه مجازی به گردآوری داده‌های بصری از جمله مجموعه‌ی اجراهای مقاومت (صحنه‌ای، محیطی و انواع تئاترهای بیرونی، خیابانی، تئاتر در نهادهای نظامی و پادگان‌ها، تئاتر در جبهه، تئاتر در پناهگاه و در مدارس، تله‌تئاترها)، نمایشنامه‌ها، کتاب‌های مرجع، جشنواره‌ها، رویدادها، همایش‌ها و سمینارهای پژوهشی، شهدای هنرمند تئاتر و پایان‌نامه‌های مقاومت پرداخته است.

 

 




مطالب مرتبط

نظرات کاربران