چهل نکته از چهل سالگی جشنواره تئاتر فجر (12)
780 نمایش خیابانی در چهار دهه جشن تئاتر ایران
سهم 58 درصدی شهرستانها از خیابان ادوار فجر
ایران تئاتر – سیدرضا حسینی: در مطلب پیش رو مروری بر اطلاعات آماری نمایشهای خیابانی دورههای چهلگانه جشنواره تئاتر فجر خواهیم داشت و به بیان چهل نکته در مورد آنها خواهیم پرداخت.
چهلمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر اکنون در حال برگزاری است و این رویداد هنری برای ورود به پنجمین دهه از حیات خود آماده میشود. به همین مناسبت ایران تئاتر قصد دارد در قالب سلسله مطالبی با عنوان «چهل نکته از چهل سالگی جشنواره تئاتر فجر» به جزئیات مهم دورههای پیشین این رویداد هنری می پردازد و آنها را در قالب چهل نکته برای مخاطبان هنرهای نمایشی بازگو می کند.
یکی از گونههای نمایش که در سالهای اخیر همواره بخشی از آثار حاضر در جشنواره تئاتر فجر را به خود اختصاص داده، نمایش خیابانی است. در دوازدهمین قسمت از سلسله مطالب ویژه چهل سالگی جشنواره تئاتر فجر با عنوان چهل نکته از چهل سالگی جشنواره تئاتر فجر به سراغ نمایشهای خیابانی دورههای پیشین این رویداد هنری میرویم و به مرور چهل نکته آماری مرتبط با آنها میپردازیم.
نکته اول: دوازده دوره غیبت
از بین 39 دوره پیشین جشنواره تئاتر فجر بخش نمایشهای خیابانی در 12 دوره غایب بوده است. به بیان دقیقتر در 12 دوره نخست جشنواره تئاتر فجر بخش نمایشهای خیابانی وجود نداشته و این رویداد هنری در ابتدا با میزبانی از نمایشهای صحنهای و همچنین برخی از گونههای سنتی آثار نمایشی مانند تعزیه آغاز شده است. با این حال پس از اضافه شدن بخش نمایشهای خیابانی به جشنواره تئاتر فجر این بخش به یکی از اجزای جداییناپذیر این رویداد هنری تبدیل شده و هیچگاه از آن غایب نبوده است.
نکته دوم: حضور مستمر در 27 دوره
اکنون برای 27 دوره متوالی است که بخش نمایش خیابانی در جشنواره تئاتر فجر وجود دارد و اگر جشنواره چهلم را نیز به آن اضافه کنیم این تعداد به 28 دوره میرسد. به طور کل از سیزدهمین جشنواره تئاتر فجر تا امروز نمایشهای خیابانی همواره در این رویداد هنری حضور داشتهاند و در بخش نمایش خیابانی (که یکی از بخشهای همیشگی این جشنواره سالانه بوده است) در معرض دید مخاطبان هنرهای نمایشی قرار گرفتهاند.
نکته سوم: نخستین حضور نمایشهای خیابانی در جشنواره فجر
بخش نمایش خیابانی برای نخستین بار در سیزدهمین جشنواره تئاتر فجر به همراهان این رویداد هنری معرف شد. در این دوره از جشنواره 9 نمایش خیابانی حضور داشتند که تمام آنها تهران را در این رویداد هنری نمایندگی میکردند. به بیان دیگر نخستین حضور نمایشهای خیابانی در جشنواره تئاتر فجر با غیبت شهرستانها همراه بود. در هیات داوران بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر سیزدهم سه نفر حضور داشتند و بهروز انسانی، محمود فرهنگ و محمد قاسمی وظیفه داوری آثار حاضر در این بخش را بر عهده گرفته بودند.
نکته چهارم: نخستین حضور شهرستانها در بخش نمایش خیابانی
وضعیت کمی و کیفی نمایشهای خیابانی در چهاردهمین جشنواره تئاتر فجر کم و بیش به دوره قبل شباهت داشت. در این دوره از جشنواره نیز مانند دوره پیشین 9 نمایش خیابانی شرکت داشتند و وظیفه داوری آنها بر عهده بهروز انسانی، محمود فرهنگ و محمد قاسمی بود. در واقع تعداد نمایشهای خیابانی و اعضای هیات داوری آنها در جشنواره فجر چهاردهم نسبت به دوره قبل هیچ تفاوتی نداشت. تنها تفاوت کمی و کیفی نمایشهای خیابانی حاضر در این دوره از جشنواره نسبت به دوره قبل آن بود که یکی از آنها مشهد را نمایندگی میکرد و سایر آثار به تهران تعلق داشت. به این ترتیب میتوان چهاردهمین جشنواره تئاتر فجر را زمان نخستین حضور شهرستانها در بخش خیابانی این رویداد هنری قلمداد کرد و مشهد را نخستین شهر حاضر در این بخش لقب داد.
نکته پنجم: حضور پررنگتر شهرستانها
در پانزدهمین جشنواره تئاتر فجر تعداد نمایشهای خیابانی نسبت به دو دوره پیشین دو مورد افزایش یافت و به 11 اثر نمایشی رسید. از میان این آثار هفت عنوان به تهران تعلق داشت و چهار اثر نمایشی دیگر نیز متعلق به سایر شهرهای ایران بود. شهرهای مشهد، ملایر، بروجرد و ری هر کدام یک نماینده در بخش نمایش خیابانی این دوره از جشنواره داشتند. به این ترتیب میتوان گفت که در جشنواره فجر پانزدهم شهرستانها نسبت به دورههای قبل حضور پرتعدادتر و پررنگتری در بخش نمایش خیابانی داشتند. از سوی دیگر هیات داوری نمایشهای خیابانی این دوره نیز نسبت به دورههای قبل تغییر یافت و حمیدرضا افشار، علی پویان و حسین راضی جایگزین سه داور پیشین شدند.
نکته ششم: افزایش تعداد نمایشهای خیابانی نسبت به دورههای قبل
هیات داوری سه نفره بخش نمایش خیابانی شانزدهمین جشنواره تئاتر فجر نسبت به دوره قبل دچار تغییراتی شد؛ به این ترتیب که حمیدرضا افشار در این هیات باقی ماند و امیر دژاکام و محمود فرهنگ جای دو داور حاضر در دوره قبل را گرفتند. در بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر شانزدهم 18 اثر نمایشی شرکت داشتند. با این اوصاف تعداد نمایشها نسبت به دوره قبل هفت مورد افزایش یافته بود. از میان نمایشهای خیابانی حاضر در این رویداد هنری 11 عنوان به تهران و 7 اثر به شهرستانها تعلق داشت. در این دوره از جشنواره مشهد با دو نمایش خیابانی شرکت کرده بود تا پس از تهران بیشترین نماینده را به خود اختصاص دهد. شهرهای تبریز، بروجن، تربت جام، دامغان و فولادشهر نیز هر کدام با یک نماینده در بخش نمایش خیابانی شانزدهمین جشنواره تئاتر فجر حضور داشتند.
نکته هفتم: ادامه پرچمداری تهران و مشهد در بخش نمایش خیابانی
در هفدهمین جشنواره تئاتر فجر هیات داوری مجزایی برای نظارت بر نمایشهای خیابانی تعیین نشد و همان هیات داوری جشنواره که از داوود رشیدی، بهروز غریبپور، سعید کشنفلاح، مهدی حجت و محمدرضا خاکی تشکیل شده بود وظیفه داوری آثار حاضر در بخش نمایش خیابانی را نیز بر عهده داشت. در این دوره از جشنواره 30 اثر نمایشی در بخش نمایش خیابانی شرکت داشتند که تعداد آنها نسبت به دوره قبل 12 عنوان افزایش یافته بود. از میان این آثار 21 نمایش از جانب تهران و 9 نمایش از سوی سایر شهرها و شهرستانهای ایران در جشنواره حضور داشتند. در میان شهرها و شهرستانهای حاضر در بخش نمایش خیابانی هفدهمین جشنواره تئاتر فجر مشهد با دو اثر نمایشی بیشترین تعداد نماینده را به خود اختصاص داده بود و سایر نقاط ایران مانند کرمانشاه، همدان، اندیمشک، یاسوج، بروجن، زنجان و قوچان هر کدام یک نماینده در این بخش داشتند.
نکته هشتم: ادامه روند صعودی تعداد نمایشها
در هجدهمین جشنواره تئاتر فجر روند صعودی تعداد نمایشهای خیابانی نسبت به دورههای پیشین حفظ شد و تعداد آثار حاضر در این دوره 18 عنوان نسبت به دوره قبل افزایش یافت. به بیان دیگر جشنواره فجر هجدهم میزبان 48 نمایش خیابانی بود که کار داوری آنها توسط حمیدرضا افشار، حمید امجد، امیر دژاکام، حسین مسافر آستانه و عظیم موسوی انجام گرفت. از میان آثار نمایشی حاضر در بخش خیابانی این دوره از جشنواره 25 نمایش متعلق به تهران و 23 نمایش از آن سایر شهرها و شهرستانهای ایران بود. در بین شهرها و شهرستانهای حاضر در بخش نمایش خیابانی هجدهمین جشنواره تئاتر فجر مشهد با 5 اثر نمایشی بیشترین نماینده را به خود اختصاص داده بود و آبادان و قوچان هر کدام 2 نماینده داشتند. البته یکی از نمایشهای خیابانی قوچان همراه با تک نماینده شیراز در جشنواره فجر هجدهم اجرا نشد. از میان 25 نمایش خیابانی تهران در این رویداد هنری نیز چهار اثر نمایشی اجرا نگردید. در مجموع بخش خیابانی هجدهمین جشنواره تئاتر فجر 6 نمایش اجرا نشده داشت که 4 اثر متعلق به تهران و 2 اثر متعلق به سایر شهرها و شهرستانهای ایران بود. دیگر شهرها و مناطق حاضر در جشنواره فجر هجدهم یعنی لاهیجان، قم، نهاوند، میناب، اردبیل، بروجن، رشت، دامغان، فارسان، خواف، تنکابن، شهرضا و گلستان هر کدام یک نماینده در بخش نمایش خیابانی این رویداد هنری داشتند.
نکته نهم: نمایشهایی که همه اجرا شدند
تعداد نمایشهای حاضر در بخش خیابانی نوزدهمین جشنواره تئاتر فجر نسبت به دوره قبل تغییری نکرد و در عدد 48 ثابت ماند. با این حال در این دوره از جشنواره برخلاف دوره قبل تمام نمایشهای خیابانی اجرا شدند. از میان آثار نمایشی حاضر در بخش نمایش خیابانی این رویداد هنری 27 اثر به تهران تعلق داشت و 21 اثر متعلق به شهرستانها بود. به غیر از میناب که با 2 نمایش خیابانی در جشنواره فجر نوزدهم شرکت داشت سایر شهرها و مناطق ایران یعنی مشهد، اردبیل، بوشهر، کرج، دماوند، زاهدان، قم، لاهیجان، یزد، شهرکرد، قوچان، اردکان، گلستان، زنجان، اهواز، همدان، تبریز، دامغان و فارسان هر کدام یک نماینده در بخش نمایش خیابانی این جشنواره داشتند. در این دوره از جشنواره محمود فرهنگ، حمیدرضا افشار و محمدرضا الوند در هیات بازخوانی نمایشهای خیابانی حضور داشتند و در هیات بازبینی آثار این بخش نام محمود فرهنگ، حسن راضی و محمدرضا الوند به چشم میخورد. حسین راضی، محمد کاسبی و مریم معترف نیز اعضای هیات داوران بخش نمایش خیابانی نوزدهمین جشنواره تئاتر فجر بودند.
نکته دهم: کاهش تعداد آثار نمایشی نسبت به دوره قبل
تعداد نمایشهای خیابانی حاضر در بیستمین جشنواره تئاتر فجر 6 عنوان نسبت به دوره قبل کاهش یافت و به 42 اثر نمایشی رسید. به این ترتیب از سیزدهمین دوره جشنواره فجر به بعد برای نخستین بار تعداد آثار نمایشی خیابانی یک دوره نسبت به دوره قبل با روند نزولی همراه شد. در این دوره از جشنواره حسین راضی، عظیم موسوی و محمود فرهنگ در هیات بازخوانی بخش نمایش خیابانی حضور داشتند و حسین راضی، عظیم موسوی و مسلم قاسمی سه عضو هیات بازبینی این بخش بودند. هیات داوران نمایشهای خیابانی این رویداد هنری نیز از حسین راضی، عظیم موسوی و محمدرضا خاکی تشکیل شده بود. به این ترتیب حسین راضی و عظیم موسوی عضو ثابت هر سه هیات یاد شده لقب گرفتند. از میان 42 اثر حاضر در بخش نمایش خیابانی بیستمین جشنواره تئاتر فجر 25 نمایش از سوی تهران و 17 نمایش از جانب سایر شهرها و مناطق ایران شرکت داده شده بود. به جز تهران هیچکدام از نقاط ایران در بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر بیستم با بیش از یک اثر نمایشی حضور نداشت و تمام این مناطق از جمله مشهد، اهواز، اصفهان، کرج، شهرکرد، تنکابن، گنبد کاووس، فردوس، میناب، فارسان، پارس آباد مغان، قوچان، خواف، زاهدان، بوشهر، گچساران و لاهیجان با یک نمایش در این بخش شرکت کرده بودند.
نکته یازدهم: افزایش سهم شهرستانها نسبت به تهران
تعداد آثار حاضر در بخش نمایش خیابانی بیست و یکمین جشنواره تئاتر فجر نسبت به دوره قبل دو عنوان افزایش یافت و به 44 اثر نمایشی رسید. بر این اساس تعداد آثار حاضر در این بخش نسبت به دوره قبل بار دیگر با روند صعودی همراه شد. در این دوره از جشنواره برای نخستین بار سهم سایر شهرها و شهرستانهای ایران از بخش نمایش خیابانی بیش از تهران شد و تقریبا به دو برابر پایتخت رسید. به بیان دقیقتر در بیست و یکمین جشنواره تئاتر فجر 15 نمایش خیابانی از تهران و 29 نمایش خیابانی از سایر شهرها و مناطق ایران شرکت داشتند. در میان این مناطق مشهد، بوشهر و اراک تنها شهرهایی به شمار میرفتند که بیش از یک نماینده در بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر بیست و یکم داشتند و هر کدام با 2 اثر نمایشی در این بخش حضور یافته بودند. سایر شهرها و مناطق ایران مانند اهواز، همدان، گنبد کاووس، رشت، میناب، سنندج، لاهیجان، تبریز، بجنورد، قوچان، مریوان، شازند، ایرانشهر، خواف، فارسان، زاهدان، پلدختر، ملایر، چهارمحال و بختیاری، مرند، یاسوج، ایلام و مشکین شهر هر کدام با یک نماینده در این بخش شرکت داشتند. در این دوره از جشنواره محمود فرهنگ، حسین راضی و سعید کشنفلاح در هیات بازخوانی نمایشهای خیابانی حضور داشتند و در هیات بازبینی آثار این بخش نام مسلم قاسمی، مریم معترف و صادق موسوی به چشم میخورد. مجید جعفری، بهزاد فراهانی و سعید کشنفلاح نیز اعضای هیات داوران بخش نمایش خیابانی بیست و یکمین جشنواره تئاتر فجر بودند.
نکته دوازدهم: معرفی بخش خیابانی مرور
تعداد آثار حاضر در بخش خیابانی بیست و دومین جشنواره تئاتر فجر 17 عنوان نسبت به دوره قبل کاهش یافت و به 27 نمایش رسید. 23 عنوان از این آثار در بخش خیابانی حضور داشتند و 4 عنوان نیز در بخش خیابانی مرور در معرض دید مخاطبان قرار گرفتند. تهران در بخش نمایش خیابانی این دوره از جشنواره 11 نماینده داشت که یک نمایش در بخش مرور حضور یافته بود. سهم سایر شهرها و شهرستانهای ایران از بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر بیست و دوم نیز 16 اثر بود. در بین این مناطق بوشهر تنها شهری به شمار میرفت که با 2 نمایش خیابانی در این رویداد هنری شرکت داشت. شهرها و مناطقی نظیر اهواز، ملایر، گلستان، مشکین شهر، اردبیل، همدان، اصفهان، تبریز، دهلران، یزد، گنبد کاووس، پاوه (خیابانی مرور)، مریوان (خیابانی مرور) و مرند (خیابانی مرور) هر کدام یک نمایش خیابانی را راهی بیست و دومین جشنواره تئاتر فجر کرده بودند. در این دوره از جشنواره افشین خورشید باختری، حسین راضی و مهدی مکاری در هیات بازخوانی بخش نمایش خیابانی حضور داشتند و هیات بازبینی این بخش از حسین راضی، سعید شاپوری و عبدالحسین مرتضوی تشکیل شده بود. مجید جعفری، مسلم قاسمی و داوود کیانیان نیز اعضای هیات داوران بخش خیابانی بیست و دومین جشنواره تئاتر فجر بودند.
نکته سیزدهم: افزایش تعداد نمایشهای خیابانی نسبت به دوره قبل
از آنجایی که بیست و سومین جشنواره تئاتر فجر به شکل غیر رقابتی برگزار شد، در بخش نمایش خیابانی این رویداد هنری خبری از تشکیل هیات داوران و بازخوانی نبود و در آن تنها هیات بازبینی وجود داشت. افشین خورشید باختری، حسین راضی و محمود فرهنگ اعضای هیات بازبینی بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر بیست و سوم را تشکیل داده بودند و 31 اثر نمایشی حاضر در این بخش را مورد بررسی قرار دادند. در این دوره از جشنواره 31 نمایش خیابانی شرکت داده شده بود که 19 اثر از جانب تهران و 12 اثر از سوی سایر شهرها و شهرستانهای ایران حضور داشتند. تمام شهرها و شهرستانهای حاضر در این رویداد هنری یعنی کرمانشاه، قشم، گرگان، ده چشمه، لاهیجان، مریوان، گرگان، خرمشهر، لنگرود، اردبیل، دهلران و بروجن با یک نمایش خیابانی در بیست و سومین جشنواره تئاتر فجر شرکت کردند. در مجموع تعداد نمایشهای خیابانی این دوره از جشنواره 4 عنوان نسبت به دوره قبل افزایش یافته بود.
نکته چهاردهم: کاهش تعداد نمایشهای خیابانی در یک جشنواره غیر رقابتی
بیست و چهارمین جشنواره تئاتر فجر مانند دوره پیشین به شکل غیر رقابتی برگزار شد. به همین دلیل در این دوره از جشنواره نیز مانند دوره قبل تنها هیات بازبینی آثار بخش نمایش خیابانی وجود داشت که منوچهر اکبرلو، مجید جعفری و هادی مرزبان اعضای آن بودند. البته این افراد تنها آن دسته از نمایشهای خیابانی که از جانب تهران در این رویداد هنری شرکت داده شده بود را مورد بازبینی قرار دادند و کار بازبینی نمایشهای ساخت شهرستان به محمود فرهنگ و سعید کشنفلاح واگذار شد که هادی مرزبان نیز آنها را در این امر یاری میکرد. در بیست و چهارمین جشنواره تئاتر فجر 26 نمایش خیابانی شرکت داده شده بود که تعداد آنها نسبت به دوره پیشین 5 عنوان کاهش داشت. از میان این آثار نمایشی نیمی از آنها یعنی 13 نمایش متعلق به تهران بود و نیم دیگر به سایر شهرها و شهرستانهای ایران تعلق داشت. در این دوره از جشنواره نیز مانند دوره قبل به غیر از پایتخت هیچکدام از مناطق ایران بیش از یک نماینده در بخش خیابانی نداشت و شهرها و شهرستانهای شیراز، سیاهکل، بوشهر، مراغه، کرمانشاه، اراک، مریوان، ملایر، خوی، رودسر، سقز، زاهدان و بروجن هر کدام با یک نمایش خیابانی در این رویداد هنری شرکت کرده بودند.
نکته پانزدهم: سه برابر شدن تعداد اعضای هیات بازبینی
در دورههای پیشین جشنواره تئاتر فجر تعداد اعضای هیات داوران یا بازبینی و بازخوانی آثار بخش نمایش خیابانی بیش از سه نفر نبود. با این حال در بیست و پنجمین جشنواره تئاتر فجر تعداد اعضای هیات بازبینی نمایشهای خیابانی نسبت به دورههای قبل افزایش یافت و کریم اکبری مبارکه، محمدرضا الوند، پرویز پورحسینی، سیاوش تهمورث، مجید جعفری، جمشید خانیان، علیرضا کوشک جلالی، نصرتالله مسعودی، مریم معترف، فرهاد مهندسپور و محمدهادی نامور آثار حاضر در این بخش را مورد بازبینی قرار دادند. این دوره از جشنواره نیز مانند دو دوره قبل به شکل غیر رقابتی برگزار شد و از وجود هیات داوران بیبهره بود. البته افزایش تعداد اعضای هیات بازبینی نمایشهای خیابانی این دوره از جشنواره به معنی افزایش تعداد آثار حاضر در این بخش نبود و تعداد آنها با دو عنوان کاهش نسبت به دوره قبل به 24 نمایش رسید. از این 24 نمایش تعداد 14 اثر به تهران و 10 اثر به سایر شهرها و شهرستانهای ایران تعلق داشت. در جشنواره فجر بیست و پنجم نیز مانند دوره قبل هیچکدام از شهرها و شهرستانهای ایران با بیش از یک نمایش خیابانی حضور نداشتند و مناطقی نظیر خرمشهر، بندرعباس، رشت، کرمانشاه، ملایر، ایلام، پاکدشت، گرگان، بناب و سیاهکل هر کدام با یک نماینده در بخش نمایش خیابانی این رویداد هنری شرکت کرده بودند.
نکته شانزدهم: حضور نمایشهای خیابانی در سه بخش مختلف
هیات بازبینی و بازخوانی نمایشهای خیابانی بیست و ششمین جشنواره تئاتر فجر پنج عضو به نامهای محمدرضا الوند، مجید امرایی، امیر دژاکام، شهرام کرمی و مریم معترف داشت. در این دوره از جشنواره نمایشهای خیابانی در سه بخش مختلف به نامهای جشنوارههای نمایشی (حاوی 4 نمایش خیابانی)، تئاتر فراگیر (حاوی 6 نمایش خیابانی) و نمایشهای خیابانی (حاوی 27 اثر نمایشی) حضور داشتند. به این ترتیب میتوان گفت که بیست و ششمین جشنواره تئاتر فجر میزبان 37 نمایش خیابانی در سه بخش مختلف بود. از میان چهار نمایش خیابانی بخش جشنوارههای نمایشی دو اثر به تهران و دو اثر به سایر شهرها و شهرستانهای ایران (یک نمایش از مشهد و یک نمایش از خمینیشهر) تعلق داشت. از 27 نمایش حاضر در بخش نمایشهای خیابانی نیز 12 نمایش متعلق به تهران و 15 نمایش متعلق به سایر شهرها و شهرستانهای ایران بود. در این بخش از جشنواره فجر سه شهر خمینیشهر، مریوان و بروجن هر کدام 2 نماینده داشتند و سایر مناطق ایران یعنی ملایر، سقز، کرج، قشم، سیاهکل، ورامین، لاهیجان، دهلران و میناب هر کدام با یک نماینده شرکت کرده بودند. از شهرها و شهرستانهای حاضر در بخش تئاتر فراگیر این دوره از جشنواره نیز اطلاعات دقیقی در دست نیست.
نکته هفدهم: تقسیم شدن نمایشهای خیابانی به دو بخش
تعداد کل نمایشهای خیابانی بیست و هفتمین جشنواره تئاتر فجر 28 عنوان بود که در دو بخش خیابانی و انقلاب اسلامی (حاوی 12 نمایش) و خیابانی جشنواره سراسر کشور (حاوی 16 نمایش) حضور داشتند. از میان 12 نمایش خیابانی حاضر در بخش خیابانی و انقلاب اسلامی بیست و هفتمین جشنواره تئاتر فجر 6 اثر به تهران و 6 اثر به سایر شهرها و شهرستانهای ایران تعلق داشت. در این بخش از جشنواره ملایر با 2 نمایش خیابانی بیشترین تعداد نماینده را به خود اختصاص داده بود و اهواز، لاهیجان، ورامین و سیاهکل هر کدام با یک نمایش در رتبه بعدی قرار گرفتند. از میان 16 نمایش خیابانی حاضر در بخش خیابانی جشنواره سراسر کشور نیز 4 اثر متعلق به تهران و 12 اثر متعلق به سایر شهرها و شهرستانهای ایران بود. در این بخش از جشنواره مریوان با 2 نمایش خیابانی بیشترین تعداد نماینده را به خود اختصاص داده بود و مشهد، خرمشهر، اصفهان، خمینیشهر، کرج، ملایر، بروجن، گنبد کاووس، دهلران و سقز هر کدام با یک نمایش شرکت داشتند. به این ترتیب از 28 نمایش خیابانی حاضر در جشنواره فجر بیست و هفتم 10 نمایش متعلق به تهران بود و 18 نمایش به سایر شهرها و شهرستانهای ایران تعلق داشت. در این دوره از جشنواره شهرام کرمی، صادق صفایی و مریم معترف در هیات بازخوانی بخش نمایش خیابانی حضور داشتند و هیات بازبینی این بخش از محمدرضا الوند، فرامرز شاهقلعه و مریم معترف تشکیل شده بود. شکرخدا گودرزی، اردشیر صالحپور و اصغر همت نیز اعضای هیات داوران بخش نمایش خیابانی بیست و هفتمین جشنواره تئاتر فجر بودند.
نکته هجدهم: جمع شدن نمایشهای خیابانی در یک بخش
تعداد آثار حاضر در بخش خیابانی بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر 2 عنوان نسبت به دوره قبل افزایش یافت و به 30 نمایش رسید که تمام آنها در بخش نمایش خیابانی این رویداد هنری حضور داشتند. از میان این آثار 12 نمایش متعلق به تهران و 18 نمایش متعلق به شهرستانها بود. در بین مناطق حاضر در بخش نمایش خیابانی این دوره از جشنواره مریوان با 3 اثر و ملایر با 2 اثر بیشترین تعداد نماینده را به خود اختصاص داده بودند. سایر شهرها و مناطق ایران یعنی مشهد، خرمشهر، اصفهان، لاهیجان، کرمانشاه، شهرری، میناب، مرند، دامغان، هشتگرد، آستانه اشرفیه، سقز و تفرش نیز هر کدام یک نمایش خیابانی را در بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر شرکت داده بودند. در این دوره از جشنواره حسین راضی، محمد حیدری و صادق موسوی در هیات بازخوانی بخش نمایش خیابانی حضور داشتند و هیات بازبینی این بخش از بهزاد صدیقی، پیام عزیزی و شهرام کرمی تشکیل شده بود. امیر دژاکام، مریم معترف و علی موذنی نیز هیات داوران بخش خیابانی بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر را تشکیل داده بودند.
نکته نوزدهم: حضور چهار شهر ایران با دو نمایش خیابانی
تعداد آثار حاضر در بخش نمایش خیابانی بیست و نهمین جشنواره تئاتر فجر نسبت به دوره قبل با چهار عنوان کاهش همراه بود و 26 نمایش را در بر گرفت. از میان این آثار 10 نمایش به تهران و 16 نمایش به سایر شهرستانها و مناطق ایران تعلق داشت. در بین مناطق مختلف حاضر در بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر بیست و نهم چهار شهر و شهرستان کرج، ملایر، دهلران و ورامین با 2 اثر نمایشی بیشترین تعداد نماینده را به خود اختصاص داده بودند. سایر شهرها و مناطق ایران یعنی سنندج، اصفهان، مریوان، بندر ترکمن، سیاهکل، بروجن، هشتگرد و گیلان نیز هر کدام یک نمایش خیابانی را در بیست و نهمین جشنواره تئاتر فجر شرکت داده بودند. در این دوره از جشنواره شهرام کرمی، حمیدرضا آذرنگ و حمیدرضا نعیمی در هیات بازخوانی بخش نمایش خیابانی حضور داشتند و هیات بازبینی این بخش از همین سه نفر همراه با رحمت امینی تشکیل شده بود. علی پویان، بهرام شاهمحمدلو و اردشیر صالحپور نیز اعضای هیات داوران بخش خیابانی بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر بودند.
نکته بیستم: تنها چهار نماینده سهم پایتخت در بخش نمایش خیابانی
در جشنواره فجر سی تعداد آثار حاضر در بخش نمایش خیابانی دو عنوان نسبت به دوره قبل کاهش یافت و به 24 نمایش رسید. از بین این آثار تنها 4 نمایش از جانب تهران در این رویداد هنری شرکت داده شده بود و بخش عمده آنها یعنی 20 نمایش به سایر شهرها و شهرستانهای ایران تعلق داشت. از میان این مناطق دهلران با 3 اثر و سه شهرستان ملایر، لاهیجان و ورامین هر کدام با 2 اثر در بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر سی حضور یافته بودند. شهرستانها و مناطق دیگری نظیر مرند، سقز، مریوان، تفرش، کرج، میناب، سنندج، بجنورد، نظرآباد، قشم و فولادشهر نیز هر کدام با یک نمایش خیابانی در این دوره از جشنواره شرکت داشتند. در جشنواره فجر سی منوچهر اکبرلو، مجید امرایی و داوود رشیدی هیات بازخوانی بخش نمایش خیابانی را تشکیل داده بودند و هیات بازبینی این بخش تحت اختیار افشین خورشید باختری، مریم معترف و حسین راضی قرار داشت. هیات داوران این بخش نیز از علی پویان، مریم معترف و شهرام کرمی تشکیل شده بود.
نکته بیست و یکم: تقسیم نمایشهای خیابانی به دو بخش مسابقه و جنبی
تعداد آثار حاضر در بخش نمایش خیابانی سی و یکمین جشنواره تئاتر فجر 21 نمایش بود که سه عنوان کاهش را نسبت به دوره قبل نشان میداد. این آثار به دو بخش مسابقه تئاتر خیابانی (حاوی 14 نمایش) و جنبی تئاتر خیابانی (حاوی 7 نمایش) تقسیم شده بود. از میان آثار نمایشی حاضر در بخش مسابقه تئاتر خیابانی این دوره از جشنواره 4 نمایش به تهران و 10 نمایش به سایر شهرستانها و مناطق ایران تعلق داشت. در بین این مناطق اصفهان، لاهیجان، جیرفت، بوشهر، هشتگرد، ورامین، پیشوا، آستانه اشرفیه، بیرجند و دهلران هر کدام با یک نمایش خیابانی در سی و یکمین جشنواره تئاتر فجر حضور داشتند. از میان آثار نمایشی حاضر در بخش جنبی تئاتر خیابانی این دوره از جشنواره نیز 1 نمایش متعلق به تهران و 6 نمایش متعلق به سایر نقاط ایران بود. در بین این نقاط اهواز، خرمآباد، رشت، مرند، قشم و سیاهکل هر کدام یک نماینده به جشنواره فجر سی و یکم فرستاده بودند. در این دوره از جشنواره حسینعلی شوندی، محمود فرهنگ و محمدحسین ناصربخت در هیات بازخوانی بخش نمایش خیابانی فعالیت میکردند و هیات بازبینی این بخش از امیر دژاکام و پیمان شریعتی تشکیل شده بود. حسن دولتآبادی، مسلم قاسمی و شهرام نوشیر نیز هیات داوران بخش خیابانی سی و یکمین جشنواره تئاتر فجر را تشکیل میدادند.
نکته بیست و دوم: معرفی دو بخش مسابقه و مهمان
در سی و دومین جشنواره تئاتر فجر 28 نمایش خیابانی حضور داشتند که تعداد آنها نسبت به دوره قبل 7 عنوان افزایش یافته بود. این آثار به دو بخش مسابقه (حاوی 10 نمایش) و مهمان (حاوی 18 نمایش) تقسیم شده بودند. تهران در جشنواره فجر سی و دوم 4 نماینده داشت (2 نمایش در بخش مسابقه نمایش خیابانی و 2 نمایش در بخش مهمان تئاتر خیابانی) و تعداد نمایندگان شهرستانها در این رویداد هنری 24 نمایش (8 اثر در بخش مسابقه نمایش خیابانی و 16 اثر در بخش مهمان تئاتر خیابانی) بود. در بخش مسابقه نمایش خیابانی این دوره از جشنواره شهرستانهای کرمانشاه، ملایر، گنبد کاووس، تفرش، دهلران، فارسان، پارس آباد مغان و ایرانشهر هر کدام یک نماینده داشتند. در بخش مهمان تئاتر خیابانی این رویداد هنری نیز هر کدام از شهرستانهای اهواز، بوشهر، اصفهان، کرج، مرند، آمل، مسجدسلیمان، خمینیشهر، سیاهکل، جیرفت، میناب، سقز، لاهیجان، دهلران، آستانه اشرفیه و تربتجام با یک اثر نمایشی حضور یافته بودند. در هیات بازخوانی بخش نمایش خیابانی سی و دومین جشنواره تئاتر فجر نام حامد سقائیان، محمدحسین ناصربخت و شهرام نوشیر به چشم میخورد و در هیات بازبینی این بخش قطبالدین صادقی، شیرین بزرگمهر و شهرام نوشیر حضور داشتند. هیات داوران این بخش نیز از حسین عاطفی، نصرالله قادری و علی پویان تشکیل شده بود.
نکته بیست و سوم: حضور نمایشهای خیابانی در دو بخش اصلی و مهمان
در سی و سومین جشنواره تئاتر فجر 30 نمایش خیابانی شرکت داده شد که تعداد آنها نسبت به دوره قبل 2 عنوان افزایش یافته بود. این آثار در دو بخش اصلی (حاوی 12 نمایش) و مهمان (حاوی 18 نمایش) حضور داشتند. در بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر سی و سوم تهران 5 نماینده داشت (3 نمایش در بخش اصلی و 2 نمایش در بخش مهمان) و تعداد نمایندگان شهرستانها در این رویداد هنری 25 نمایش (9 اثر در بخش مسابقه نمایش خیابانی و 16 اثر در بخش مهمان تئاتر خیابانی) بود. در بخش اصلی نمایش خیابانی این دوره از جشنواره مناطقی نظیر اهواز، مسجدسلیمان، ملایر، دامغان، دهلران، رزن، پیشوا، ورامین و گلستان هر کدام یک نماینده داشتند. در بخش مهمان نمایش خیابانی این رویداد هنری نیز هر کدام از شهرستانهای کرمانشاه، مریوان، سقز، بوشهر، بوکان، مرند، سیاهکل، دورود، ملایر، آمل، تربت جام، ورامین و دهلران با یک اثر نمایشی حضور یافته بودند. هیات بازخوانی بخش نمایش خیابانی سی و سومین جشنواره تئاتر فجر از منوچهر اکبرلو، مهدی حامد سقائیان و شهرام نوشیر تشکیل شده بود و در هیات بازبینی این بخش نام حسین عاطفی، حسین فرخی و شهرام کرمی به چشم میخورد. اعضای هیات داوران این بخش نیز شهرام کرمی، گلبرگ ابوترابیان و علیظفر قهرمانینژاد بودند.
نکته بیست و چهارم: ادامه تقسیم نمایشهای خیابانی به دو بخش
در سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر تعداد نمایشهای خیابانی 4 عنوان نسبت به دوره قبل کاهش یافت و به 26 نمایش رسید. این نمایشها در دو بخش مسابقه تئاتر خیابانی (حاوی 8 نمایش) و مهمان تئاتر خیابانی (حاوی 18 نمایش) اجرا شدند. تهران در بخش مسابقه تئاتر خیابانی جشنواره فجر سی و چهارم 10 نماینده داشت (3 نمایش در بخش مسابقه تئاتر خیابانی و 7 نمایش در بخش مهمان تئاتر خیابانی) و تعداد نمایندگان شهرستانها در این رویداد هنری 16 نمایش بود (5 اثر در بخش مسابقه تئاتر خیابانی و 11 اثر در بخش مهمان تئاتر خیابانی). در بخش مسابقه تئاتر خیابانی این دوره از جشنواره پنج شهرستان ایران یعنی رشت، اراک، دهلران، آمل و ورامین هر کدام یک نماینده داشتند. در بخش مهمان تئاتر خیابانی این رویداد هنری نیز سقز 2 نماینده داشت و هر کدام از شهرستانهای مسجدسلیمان، آبادان، بروجرد، رشت، سنندج، آستانه اشرفیه، مرند، مریوان و تفرش با یک اثر نمایشی حضور یافته بودند. هیات بازخوانی بخش نمایش خیابانی سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر از فارس باقری، حمیدرضا نعیمی و شهرام کرمی تشکیل شده بود و در هیات بازبینی این بخش نام حسن معجونی، حمید پورآذری و اصغر همت به چشم میخورد. اعضای هیات داوران این بخش نیز حسین مسافر آستانه، امیر دژاکام و محمدجواد عزتی بودند.
نکته بیست و پنجم: معرفی بخش نمایشهای محیطی، آلترناتیو، تعاملی و دیگرگونههای تئاتر بیرونی
در سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر نمایشهای خیابانی در بخشی به نام بخش نمایشهای محیطی، آلترناتیو، تعاملی و دیگرگونههای تئاتر بیرونی قرار گرفتند که خود از دو بخش مجزا به نامهای تولیدات تازه و مرور و مهمان تشکیل شده بود. در این دوره از جشنواره 32 نمایش خیابانی شرکت داده شد که تعداد آنها نسبت به دوره قبل 6 عنوان افزایش یافته بود. این آثار همانگونه که به آن اشاره شد در دو بخش تولیدات تازه (حاوی 10 نمایش) و مرور و مهمان (حاوی 22 نمایش) به نمایش در آمدند. در بخش تولیدات تازه جشنواره فجر سی و پنجم تهران 16 نماینده داشت (7 نمایش در بخش تولیدات تازه و 9 نمایش در بخش مرور و مهمان) و سهم شهرستانها در این رویداد هنری با پایتخت برابری میکرد و 16 نمایش بود (3 اثر در بخش تولیدات تازه و 13 اثر در بخش مرور و مهمان). در بخش تولیدات تازه این دوره از جشنواره سه شهر اصفهان، شاهرود و ورامین با یک نمایش حضور داشتند. در بخش مرور و مهمان نمایش خیابانی این رویداد هنری نیز آبادان با 2 نماینده شرکت کرده بود و هر کدام از شهرستانهای بوشهر، سنندج، لاهیجان، سبزوار، بوکان، شازند، تفرش، مریوان، ملایر، آمل و بندر گناوه با یک اثر نمایشی حضور داشتند. هیات بازخوانی آثار بخش نمایشهای محیطی، آلترناتیو، تعاملی و دیگرگونههای تئاتر بیرونی سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر از سامان خلیلیان، سیروس همتی، آزاده گنجه و امیرحسین شفیعی تشکیل شده بود و در هیات داوران این بخش نام حسین عاطفی، محمدحسین ناصربخت، شهرام کرمی، عقیل تقیزاده و آزاده گنجه به چشم میخورد.
نکته بیست و ششم: حضور ده داور برای قضاوت شانزده نمایش
سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر میزبان 16 نمایش خیابانی بود که در بخش مسابقه تئاتر خیابانی این رویداد هنری به اجرا درآمدند. بنابراین تعداد نمایشهای خیابانی این دوره از جشنواره نسبت به دوره قبل کاهش یافت و به نصف رسید. سهم تهران از آثار حاضر در بخش مسابقه تئاتر خیابانی جشنواره فجر سی و ششم تنها یک اثر نمایشی بود و 15 نمایش دیگر به سایر مناطق ایران تعلق داشت. در بین این مناطق مریوان با 3 نمایش بیشترین تعداد نماینده را به خود اختصاص داده بود و آبادان و سنندج و دهلران با 2 نمایش در جایگاه بعدی قرار گرفتند. سایر شهرها و شهرستانهای ایران یعنی مشهد، کرج، رشت، یزد، بروجرد و رودسر نیز هر کدام یک نماینده در بخش مسابقه تئاتر خیابانی سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر داشتند. فریندخت زاهدی، لیلا ارجمند و لیلی رشیدی اعضای هیات بازبینی این بخش از جشنواره را تشکیل داده بودند و فاتح بادپروا، محمد زوار بیریا، ابوذر چهلامیرانی، مهدی حبیبی، فاطمه رادمنش، حامد زارعان، امیرحسین شفیعی، پیام عزیزی، محمدهادی عطایی و کاوه مهدوی در هیات داوری آن حضور داشتند.
نکته بیست و هفتم: معرفی بخش چهل سالگی انقلاب اسلامی
در سی و هفتمین جشنواره تئاتر فجر 26 نمایش خیابانی شرکت داده شد که تعداد آنها نسبت به دوره قبل 10 عنوان افزایش یافته بود. این آثار در دو بخش مسابقه تئاتر خیابانی (حاوی 20 نمایش) و چهل سالگی انقلاب اسلامی (حاوی 6 نمایش) حضور داشتند. در بخش مسابقه تئاتر خیابانی جشنواره فجر سی و هفتم پایتخت ایران یعنی تهران تنها 4 نماینده داشت (2 نمایش در بخش مسابقه تئاتر خیابانی و 2 نمایش در بخش چهل سالگی انقلاب اسلامی) و تعداد نمایندگان شهرستانها در این رویداد هنری 22 نمایش بود (18 اثر در بخش مسابقه تئاتر خیابانی و 4 اثر در بخش چهل سالگی انقلاب اسلامی). در بخش مسابقه تئاتر خیابانی این دوره از جشنواره مریوان با 2 نمایش بیشترین تعداد نماینده را به خود اختصاص داده بود و سایر شهرستانها و مناطق ایران یعنی کرمانشاه، لاهیجان، سیاهکل، ایلام، بروجرد، آمل، بوکان، فریدونشهر، خمینیشهر، سنندج، قروه، آستانه اشرفیه، تبریز، کرج، دهلران و تفرش هر کدام یک نماینده در این بخش داشتند. در بخش چهل سالگی انقلاب اسلامی این رویداد هنری نیز چهار شهر بوشهر، اصفهان، مرند و ورامین هر کدام با یک نمایش خیابانی حضور یافته بودند. اعضای هیات انتخاب بخش نمایش خیابانی سی و هفتمین جشنواره تئاتر فجر از مرتضی وکیلیان، مهرداد رایانی مخصوص و علیظفر قهرمانینژاد تشکیل شده بود و رحمت امینی، علیرضا استادی و گلبرگ ابوترابیان اعضای هیات داوری این بخش بودند.
نکته بیست و هشتم: حضور بیست و چهار نمایش خیابانی در یک بخش
در سی و هشتمین جشنواره تئاتر فجر 24 نمایش خیابانی اجرا شد که دو عنوان نسبت به دوره قبل کمتر بود. از میان آثار حاضر در جشنواره فجر سی و هشتم 3 نمایش به تهران و 21 نمایش به سایر مناطق ایران تعلق داشت. در بین این مناطق پنج شهر کرمانشاه، اصفهان، لاهیجان، خمینیشهر و دهلران با 2 اثر در بخش نمایش خیابانی این دوره از جشنواره حضور داشتند و سهم تبریز، تفرش، بوشهر، سنندج، مشهد، مریوان، رشت، بروجرد، زاهدان، ایلام و جیرفت از این بخش یک نمایش بود. ضمن اینکه اعضای هیات داوران بخش نمایش خیابانی سی و هشتمین جشنواره تئاتر فجر از حسین مسافر آستانه، مجید صالحی و علیرضا استادی تشکیل شده بود.
نکته بیست و نهم: تقسیم شدن نمایشهای خیابانی در سه بخش مختلف
با وجود اینکه سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا و زیر سایه تمهیدات و پروتکلهای بهداشتی برگزار شد، اما تعداد نمایشهای خیابانی حاضر در آن نه تنها نسبت به دوره قبل کمتر نشد که حتی یک عنوان افزایش یافت و به 25 اثر رسید. این آثار در دو بخش مجزا یعنی مسابقه نمایشهای خیابانی و مهمان اجرا شدند. در بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر سی و نهم شهر تهران 7 نماینده داشت (3 نمایش در بخش مسابقه نمایشهای خیابانی و 4 نمایش در بخش مهمان) و سهم شهرستانها در این رویداد هنری 18 نمایش بود (17 اثر در بخش مسابقه نمایشهای خیابانی و تنها 1 اثر در بخش مهمان). در بخش مسابقه نمایشهای خیابانی این دوره از جشنواره اصفهان و ایلام با 3 نمایش بیشترین تعداد نماینده را به خود اختصاص دادند و کردستان و همدان با 2 نمایش در جایگاه بعدی قرار گرفتند. سایر مناطق ایران نظیر بوشهر، کرمانشاه، قزوین، آذربایجان شرقی، زنجان، خوزستان و مرکزی نیز هر کدام با یک نمایش خیابانی در این بخش شرکت کردند. در بخش مهمان این رویداد هنری تنها نیشابور با یک نمایش حضور داشت. علاوه بر دو بخش یاد شده بخش سرباز انقلاب دیگر بخش حاضر در سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر بود که از نمایشهای خیابانی پذیرایی میکرد. در این بخش از جشنواره 12 نمایش خیابانی حضور داشتند که سهم تهران یک اثر و سهم سایر شهرستانها 11 اثر بود. بر این اساس مجموع آثار حاضر در بخش نمایش خیابانی سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر 37 نمایش بود که 13 عنوان نسبت به دوره قبل افزایش داشت. در بخش سرباز انقلاب بیست و نهمین جشنواره تئاتر فجر دو شهر کرمانشاه و اصفهان با 2 نمایش بیشترین تعداد نماینده را به خود اختصاص داده بودند و همدان، کرمان، آبادان، زاهدان، خمینیشهر، ساری و لاهیجان هر کدام یک نماینده داشتند. هیات انتخاب آثار حاضر در بخش نمایش خیابانی سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر از محمدعلی صادق حسنی، سیروس همتی و الهه پورجمشید تشکیل شده بود و در هیات داوران این بخش نام گلبرگ ابوترابیان، محمد مظفری و اردشیر صالحپور به چشم میخورد. در بخش ویژه سرباز انقلاب این دوره از جشنواره نیز محمد لارتی، توحید معصومی و سعید خیراللهی در هیات انتخاب و نصرالله قادری، حسین ذوالفقاری و امیرحسین شفیعی در هیات داوران حضور داشتند.
نکته سیام: حضور 28 نمایش خیابانی در دو شاخه رقابتی و غیر رقابتی
نمایشهای خیابانی چهلمین جشنواره تئاتر فجر در دو شاخه رقابتی و غیر رقابتی حضور خواهند داشت. بخش نمایش خیابانی این دوره از جشنواره میزبان 28 اثر است که 20 عنوان از آنها در شاخه رقابتی و 8 عنوان از آنها در شاخه غیر رقابتی حضور دارند. از میان این آثار 6 نمایش به تهران (3 اثر در شاخه رقابتی و 3 اثر در شاخه غیر رقابتی) تعلق دارد و 22 نمایش متعلق به سایر نقاط ایران است (17 اثر در شاخه رقابتی و 5 اثر در شاخه غیر رقابتی). در شاخه رقابتی بخش نمایش خیابانی چهلمین جشنواره تئاتر فجر آستانه اشرفیه و دهلران با 2 نمایش بیشترین تعداد نماینده را به خود اختصاص دادهاند و شهرهای اصفهان، زاهدان، کرمانشاه، سیاهکل، سنندج، مرند، شاهینشهر، لاهیجان، مریوان، خمینیشهر، کرمان، بوشهر و ایلام هر کدام با یک نمایش حضور یافتهاند. در شاخه غیر رقابتی بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر 40 نیز یزد، لاهیجان، سقز، میناب و بهمئی هر کدام با یک نمایش شرکت کردهاند. آثار حاضر در بخش نمایش خیابانی جشنواره فجر 1400 توسط مجید امرایی، نگار نادری، میلاد مولوی، محمدهادی عطایی، داریوش نصیری، علیمحمد رادمنش و مهدی حبیبی انتخاب شده است. با وجود بخش ویژه سرباز انقلاب در دوره قبل تعداد کل نمایشهای خیابانی آن دوره 9 عنوان بیشتر از جشنواره فجر 40 بود. اما اگر بخش سرباز انقلاب که یک بخش ویژه در دوره قبل به شمار میرفت را کنار بگذاریم به این نتیجه میرسیم که تعداد نمایشهای خیابانی جشنواره فجر 1400 سه عنوان از جشنواره سال گذشته بیشتر است.
نکته سی و یکم: تعداد کل نمایشهای خیابانی
بر اساس اطلاعات موجود در مجموع 780 نمایش خیابانی در طول چهل دوره برگزار شده از جشنواره تئاتر فجر شرکت داشتهاند. این تعداد نمایش خیابانی تمام آثار حاضر در این رویداد هنری، چه آثار اجرا شده و چه آثاری که در جشنواره پذیرفته شدهاند و فرصت اجرای آنها فراهم نشده است را دربر میگیرد.
نکته سی و دوم: تعداد کل نمایشهای خیابانی پایتخت
با توجه به اطلاعات موجود و بر اساس موارد اشاره شده در متن پیش رو از میان 780 نمایش خیابانی حاضر در جشنواره تئاتر فجر طی چهل دوره اخیر تعداد 327 اثر نمایشی به تهران تعلق داشته است. به بیان دیگر تا امروز 42 درصد از نمایشهای خیابانی حاضر در جشنواره تئاتر فجر متعلق به پایتخت بودهاند.
نکته سی و سوم: تعداد کل نمایشهای خیابانی شهرستانها
در مجموع 58 درصد از نمایشهای خیابانی حاضر در جشنواره تئاتر فجر در طول این چهل دوره آثاری بوده که در شهرستانها تولید شده است. به عبارتی از 780 نمایش خیابانی حاضر در ادوار مختلف جشنواره تئاتر فجر تعداد 453 اثر متعلق به شهرستانهای ایران بوده است.
نکته سی و چهارم: بیشترین تعداد نمایش خیابانی در یک دوره
در طول چهل دوره برگزار شده از جشنواره تئاتر فجر دورههای هجدهم و نوزدهم این رویداد هنری هر کدام میزبان 48 نمایش خیابانی بوده است. اما با توجه به اینکه در جشنواره فجر هجدهم 6 عنوان از نمایشهای خیابانی حاضر در این رویداد هنری اجرا نشد و در جشنواره فجر نوزدهم تمام آثار حاضر در بخش خیابانی اجرا گردید، میتوان نوزدهمین جشنواره تئاتر فجر را دورهای نامید که در آن بیشترین تعداد نمایش خیابانی کل ادوار جشنواره شرکت داشته است.
نکته سی و پنجم: کمترین تعداد نمایش خیابانی در یک دوره
سیزدهمین و چهاردهمین دوره از جشنواره تئاتر فجر یعنی نخستین دورههایی که در آنها بخش نمایش خیابانی وجود داشت، هر کدام میزبان 9 اثر در بخش نمایش خیابانی بودهاند. بر این اساس میتوان همین دو دوره را به عنوان دورههایی که در آنها کمترین تعداد نمایش خیابانی شرکت داشته است اعلام کرد.
نکته سی و ششم: بیشترین تعداد نمایش خیابانی پایتخت در یک دوره
نوزدهمین جشنواره تئاتر فجر پذیرای 48 نمایش خیابانی بود که 27 عنوان از آنها به تهران تعلق داشت. تا امروز تعداد نمایندگان تهران در بخش نمایش خیابانی جشنواره تئاتر فجر از این رقم فراتر نرفته است. بر این اساس جشنواره فجر نوزدهم دورهای لقب میگیرد که در آن پایتخت ایران بیشترین تعداد نماینده را در بخش تئاتر خیابانی جشنواره نسبت به سایر ادوار این رویداد هنری داشت.
نکته سی و هفتم: کمترین تعداد نمایش خیابانی پایتخت در یک دوره
بر اساس اطلاعات موجود در سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر تهران تنها یک نماینده در بخش نمایش خیابانی داشت. این دوره از جشنواره میزبان 16 نمایش خیابانی از نقاط مختلف ایران بود. به این ترتیب جشنواره فجر سی و ششم دورهای لقب می گیرد که در آن پایتخت ایران کمترین نماینده را در بخش تئاتر خیابانی جشنواره نسبت به سایر ادوار این رویداد هنری داشت.
نکته سی و هشتم: بیشترین تعداد نمایش خیابانی شهرستانها در یک دوره
دورههای بیست و یکم و سی و نهم جشنواره تئاتر فجر هر کدام میزبان 29 نمایش خیابانی از شهرستانهای مختلف ایران بودند. تاکنون در هیچ دوره دیگری از این رویداد هنری سالانه تعداد نمایشهای خیابانی شهرستانی از این رقم فراتر نرفته است. البته در سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر 11 نمایش از 29 نمایش خیابانی شهرستانها به بخش ویژه سرباز انقلاب تعلق داشت. بر این اساس و بدون احتساب بخش ویژه سرباز انقلاب که یک استثناء بود، بیست و یکمین جشنواره تئاتر فجر دورهای لقب میگیرد که در آن شهرستانهای ایران بیشترین تعداد نماینده را در بخش تئاتر خیابانی جشنواره نسبت به سایر ادوار این رویداد هنری داشتند.
نکته سی و نهم: کمترین تعداد نمایش خیابانی شهرستانها در یک دوره
چهاردهمین جشنواره تئاتر فجر دومین دوره معرفی بخش نمایش خیابانی به مخاطبان این رویداد هنری و نخستین دورهای بود که این بخش جدید از شهرستانها پذیرایی میکرد. در این دوره از جشنواره 9 نمایش خیابانی شرکت داده شده بود که 8 عنوان از آنها به تهران و یک اثر نیز به مشهد تعلق داشت. بر این اساس می توان همین دوره از جشنواره تئاتر فجر را به عنوان دورهای که در آن شهرستانهای ایران کمترین نماینده را در بخش نمایش خیابانی داشتند (تنها یک نماینده) لقب داد.
نکته چهلم: پرتعدادترین نمایش خیابانی یک شهرستان در این رویداد هنری
در هجدهمین جشنواره تئاتر فجر شهر مشهد با 5 نماینده در بخش نمایش خیابانی حضور داشت. شهر اصفهان نیز در سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر همین تعداد اثر را در بخش نمایش خیابانی این رویداد هنری شرکت داد. با این حال از بین 5 نمایش اصفهان 3 اثر به بخش مسابقه و 2 اثر به بخش ویژه سرباز انقلاب تعلق داشت. بر این اساس بدون احتساب بخش ویژه سرباز انقلاب مشهد تنها شهر ایران لقب میگیرد که تاکنون 5 نمایش را در بخش نمایش خیابانی یکی از دورههای جشنواره تئاتر فجر شرکت داده است. تا امروز تعداد نمایندگان شهرستانهای ایران در بخش نمایش خیابانی جشنواره تئاتر فجر از رقم 5 اثر نمایشی فراتر نرفته است.
در مطالب بعدی ایران تئاتر به نکات مهم دیگری در رابطه با دورههای پیشین جشنواره تئاتر فجر اشاره خواهد شد.
منابع:
کتاب تاریخچه جشنواره بین المللی تئاتر فجر. پژوهش و نگارش تقی اکبرزاده. تهران: انتشارات نمایش، 1399
آرشیو ادوار سایت جامع جشنواره بین المللی تئاتر فجر
سایت ایران تئاتر