باید از داشته‌های فرهنگی تعزیه محافظت کنیم

عبدالمحمد نعناکار دبیر سوگواره عاشورائیان خوزستان – دزفول در گفت‌وگو با خبرنگار ایران تئاتر در خوزستان گفت: سوگواره عاشورائیان خوزستان با همت و همکاری انجمن هنرهای نمایشی استان خوزستان، کانون نمایش‌های آیینی سنتی دزفول، کانون بسیج هنرمندان و ستاد اربعین حسینی شهرستان دزفول برای عاشقان و عزاداران حسینی برگزاری شد.

نعناکار در مورد تعزیه‌هایی که در این سوگواره اجرا شدند، گفت: «ما توانستیم هفت مجلس تعزیه در این دوره اجرا کنیم. اجرای شبیه‌خوانی حضرت قاسم علیه‌السلام، متوکل عباسی، حضرت عباس علیه‌السلام، حضرت علی‌اکبر علیه‌السلام، امام حسین علیه‌السلام، مجلس شبیه‌خوانی حر و البته برای اولین بار مجلس شبیه‌خوانی آقا سبزقبا (ع) که این مجلس با گویش محلی دزفول و زبان دزفولی اجرا شد و داستان زندگی حضرت سبزقبا(ع) را روایت می‌کند؛ این تعزیه برای اولین بار است که نگارش و اجرا شده است و توانستیم با پژوهش و تحقیق این کار را به سرمنزل برسانیم.»

 مدیر کانون‌های آیینی مذهبی شهرستان دزفول همچنین در مورد ماهیت تعزیه در ایران عنوان کرد: «کار ما اجرای مجلس تعزیه‌خوانی سنتی است. در کشورهای خارجه تعزیه ایران را یک اپرای کامل می‌دانند اما بزرگان ما مخالف این صحبت هستند و می‌گویند اسم اپرا برای ما زیبنده نیست و ما تعزیه را فقط به نیت تقرب و ارادت و در سوگ امام حسین علیه‌السلام و اهل‌بیت می‌خوانیم اما اپرا با موضوع‌های مختلف خوانده می‌شود.»

او در ادامه بیان کرد: «تعزیه یک نمایش ایرانی اسلامی است؛ ایرانی است برای اینکه برگرفته از فرهنگ ایران بوده و زادگاهش ایران است و اسلامی است چون تمام نقاط آن با قرآن و احادیث و تاریخ پیوند دارد.»

نعناکار در مورد نسخه‌های مختلف تعزیه گفت: «هر شهر، نسخه‌های تعزیه مخصوص خود را دارد، نسخه‌هایی که در دست گروه «هدی» است، نسخه‌هایی قدیمی و مختص به خود شهر دزفول است.»

او در خصوص آموزش هنر تعزیه هم افزود: «ما یش از محرم کلاس‌های آموزشی داشتیم که به‌صورت کلیپ آن‌ها را در سطح کشور منتشر کردیم. همچنین هنگام تدریس به‌صورت عملی از ماکت‌های طراحی‌شده استفاده شد و الحمدالله از موارد مطرح‌شده و این شیوه آموزش استقبال خوبی هم انجام شد.»

نعناکار در ادامه گفت: «تعزیه یک کار فرهنگی است و ما صاحبان این فرهنگ هستیم و نباید این هنر به دست فراموشی سپرده شود و باید از داشته‌هایمان محافظت کنیم.»

عضو هیئت‌رئیسه انجمن هنرهای نمایشی خوزستان در خصوص آیین‌های مذهبی هم تصریح کرد: «مراسم‌ آیینی که در اول هر شب از مجالس دوازدهمین سوگواره عاشورائیان خوزستان به میزبانی شهرستان دزفول اجرا شد معنا و ماهیت دیگری غیر از دیداری و شنیداری دارند. این مراسم‌ که شامل دُهل زنی، سنگ‌زنی، چوب زنی و علم یراق است از گذشتگان به ما ارث رسیده است؛ مراسم چوب زنی یا سنگ‌زنی مراسمی است که برگرفته از شب شهادت حضرت رقیه صلی‌الله است یعنی زمانی که حضرت رقیه به شهادت می‌رسند ناله و شیون زنان اهل خرابه بلند می‌شود و برای اینکه صدای آن‌ها به گوش افرادی که خارج از خرابه هستند نرسد عوامل حکومت یزید دو سنگ را بر هم می‌کوبیدند تا خانواده‌های اهل شام شورشی برپا نکنند.»

دبیر سوگواره عاشورائیان دزفول در مورد مراسم آیینی و مذهبی علم یراق هم گفت: «در دزفول مراسم دیگری به نام علم یراق یا شمشیربازی وجود دارد. شمشیربازی به‌نوعی یک تعزیه بدون کلام است که دارای ۱۴ حرکت است و بر مبنای سه ماهیت اصلی بیان می‌شود؛ اول: ورود به میدان، دوم: مبارزه و سوم پیروز شدن است. این مراسم برگرفته از شب عاشوراست. شبی که مشق رزم می‌کنند و حضرت زینب نگران از تنهایی برادرش است؛ یاران حسین(ع) بلند می‌شوند و اعلام می‌کنند که ما سیدالشهدا را تنها نمی‌گذاریم و این حرکت را انجام می‌دهند که برای دلگرمی و قوت قلب اهل‌ بیت بوده است.»