هنرهای نمایشی و چالش‌های دنیای امروز
هنرهای نمایشی و چالش‌های دنیای امروز 2
هنرهای نمایشی و چالش‌های دنیای امروز 3
حمیدرضا کاظمی‌پور*: هم‌زمان با پیشرفت‌های علم و تکنولوژی در جهان، بی‌شک نیازهای انسان امروز نیز متحول شده است و باید با توجه به سرعت چشمگیر و قابل‌توجه جهان کنونی به سمت‌وسوی چشم‌اندازهای جدید، خلاقانه، جذاب و متناسب با نیازهای امروز حرکت کرد.
قطعاً فرم و ساختار هنر در طول دوران مختلف نیز دستخوش این تغییرات بوده است و ذات زایندگی و پویایی هنر سبب شده است که هیچ‌گاه از حرکت و سرعت زمانه خود عقب نماند و در عین بهره‌گیری از مکاتب، سبک‌ها و ایده‌های کلاسیک و کهن، اندیشه‌ها و جلوه‌های مدرن را نیز در خود بپروراند.
بی‌شک یکی از موارد مهم در حوزه هنر امروز، دسترسی به مخاطب گسترده در کنار کیفیت اثر ارائه شده است؛ همین نگاه ساده و اجمالی را می‌توان در استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری به‌خوبی دید، آنچه آنان جذب مشتری و کیفیت در ارائه کالا و خدمات می‌دانند.
حال در این مبحث کوتاه باید دید چگونه می‌توان با استفاده از مشترکات این دو مقوله به درک مشترکی در ارائه هنرهای نمایشی به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین و مؤثرترین انواع رشته‌های هنری به مخاطب رسید؛ آیا اساساً چنین چیزی به‌خودی‌خود در میان هنرمندان از جایگاهی برخوردار است؟ و آیا می‌توان با استفاده از فناوری و تکنولوژی‌های نوین علاوه بر ارائه یک اثر هنری مطلوب به مخاطب گسترده‌تر و فراتر از یک سالن نمایش دست یافت یا خیر؟
آنچه در دنیای استارتاپ‌ها به شکل جدی موردتوجه قرار می‌گیرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- شبکه گسترده جذب مشتری (از طریق اپلیکیشن‌ها، سایت‌ها، پلتفرم‌ها و...)
2- کیفیت تولید محصول ارائه‌شده در رقابت با دیگر محصولات مشابه
3- برندینگ‌سازی محصول از طریق شبکه گسترده تبلیغاتی و اثرگذاری بر مخاطب
اگرچه قطعاً تولید یک اثر هنری به‌ویژه در گروه هنرهای نمایشی را نمی‌توان با مصداق‌های بازار و مشتری سنجید و بی‌شک رسالت هنر و جایگاه هنرمند، شأنی بی‌بدیل در توسعه آگاهی، بینش و فرهنگ جامعه دارد که بر هیچ‌کس پوشیده نیست اما توجه داشته باشیم که ما در این نوشتار کوتاه می‌خواهیم ببینیم که چگونه می‌توان با استفاده از اشتراکات موجود به جذب مخاطب متنوع امروز در مواجهه با آثار نمایشی دست یافت و فراتر از چندین اجرا در سالنی با ظرفیت‌های محدود به یک مخاطب جهانی دست یافت.
آنچه در حوزه هنرهای نمایشی و تئاتر کار در این زمینه را نسبت به دیگر هنرها سخت‌تر می‌کند قطعاً حضور فیزیکی مخاطب نمایش و اثرگذاری آن بر اجرای در صحنه است تا جایی که بسیاری از کارشناسان حضور تماشاگر و مخاطب را یکی از اصلی‌ترین عناصر تکامل یک اثر نمایشی می‌دانند که با این نگاه قطعاً باید به شکل اجراهای سنتی و مخاطب محدود بسنده کرد اما از منظری دیگر باید دید آیا می‌توان با حرکت به سمت اجراهای آنلاین و ویدئو رسانه (شبکه‌های نمایش خانگی) به تلفیقی مناسب در این زمینه دست یافت یا خیر؟
نقش و حضور ارزشمند تماشاگر در اجرای یک اثر نمایشی بر هیچ‌کس پوشیده نیست و حتی بیگانه‌ترین افراد با هنر نمایش نیز بر این مهم آگاهی کامل دارند اما اگر بخواهیم در یک مقیاس وسیع‌تر به ماجرا نگاه کنیم باید با استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی، خود را به خانه‌ها و محل زندگی مخاطب ببریم و در این مسیر راهکاری جز رسیدن به اجراهای آنلاین و آفلاین نیست.
شکل‌گیری گروه‌های منسجم نمایشی و حضور مداوم و پررنگ، کیفیت در تولید، ضبط و ارائه اثر، برندینگ‌سازی گروه‌های نمایشی در شیوه‌ها و ژانرهای مختلف (همچون موزیکال، تراژدی، کمدی و ...)، مخاطب شناسی (اینکه چه محتوایی را قرار است برای چه مخاطبی ارائه دهیم)، شیوه اجرایی (صحنه‌ای، خیابانی، محیطی، عروسکی و ...)، فراهم کردن زیرساخت‌های مناسب پخش، تبلیغات خلاق، متنوع و بدیع متناسب با فضاهای مجازی و مواردی ازاین‌دست می‌تواند قطعاً ما را در این مسیر یاری کند.
توجه داشته باشیم که سرعت پیشرفت‌های تکنولوژیک در جهان به‌گونه‌ای است که روزانه و در هر لحظه با تغییرات و پدیده‌های شگفت‌انگیزی مواجه هستیم و اگر می‌خواهیم در این عرصه حرفی برای گفتن داشته باشیم و احیاناً غافلگیر نشویم باید به مدیوم‌های مختلف ارائه آثار نمایشی در دنیای امروز حتماً فکر کنیم.
تئاتر و هنرهای نمایشی به دلیل جنس و ساختار و همچنین تنوع و خلاقیت در اجرا از پتانسیل‌های بسیار بالایی در جذب مخاطب برخوردار است و اگرچه هنری زنده و پویا بر صحنه است اما شاید بتواند با ورود به فضای مجازی نیز جهان خاص خود را پیدا کند.
توجه بسیار جدی به زیرساخت‌های فناوری، اینترنت پرسرعت، تولید و ضبط با سیستم‌های صوتی و تصویری به‌روز، پخش منظم و باکیفیت و تبلیغات خلاق ازجمله موارد بسیار مهمی است که باید به نحو مطلوب فراهم شود تا بتوان به نتیجه مطلوب نزدیک شد.
*عضو انجمن منتقدین و نویسندگان سینمای ایران
