در گفت‌وگو با تعزیه‌خوان حاضر در رویداد «نوای عرشیان و مشق فرشیان»
محمدرضا معجونی: نقالی و منقبت‌خوانی ریشه در تاریخ و فرهنگ ایرانیان دارد
محمدرضا معجونی بر این باور است که منقبت‌خوانی، پرده‌خوانی، نقالی و... مخصوص ما ایرانیان است که ریشه در تاریخ و فرهنگ ما دارد و در هیچ کجای دنیا دیده نمی‌شود.
به گزارش ایران تئاتر، ویژه‌برنامه «نوای عرشیان و مشق فرشیان» به همت اداره کل هنرهای نمایشی هم‌زمان با آغاز دهه اول ماه محرم از 28 تیرماه تا 6 مردادماه 1402 در فضای باز مجموعه تئاتر شهر ساعت 19 تا 21 میزبان عزاداران حسینی است.
محمدرضا معجونی، نقال و پرده‌خوان پیشکسوت با پرده‌خوانی حر بن یزید ریاحی در این ویژه‌برنامه حضور دارد.
او با بیان اینکه تعزیه‌خوانی و منقبت‌خوانی از هنرهای اصیل ایرانی است، گفت: «از زمان روی کار آمدن حکومت آل‌بویه در ایران، رشد هنرهای آیینی و سنتی قدرت و سرعت زیادی گرفت. این هنر کم‌کم به محاق فراموشی می‌رفت که با روی کار آمدن صفویه، هنرمندان دوباره به احیای آن پرداختند و این هنر سینه‌به‌سینه به ما رسیده است.»
او ادامه داد: «هدف ما زنده نگه‌داشتن و یادآوری مکتب امام حسین (ع) و حماسه حسینی است.»
این پرده‌خوان با بیان اینکه در پرده‌خوانی‌هایش همواره به رشادت و حماسه حسینی اشاره می‌کند، توضیح داد: «معصومیت امام تنها یک بخش از واقعه کربلاست اما رشادت و شجاعت اوست که باید برجسته شود. من همیشه سعی می‌کنم در تمام پرده‌خوانی‌ها، لحظاتی به حماسه‌خوانی نیز بپردازم و از اشعار باذل مشهدی در «حمله حیدری» یا اشعار محتشم کاشانی که به‌حق کار را تمام کرده است، استفاده کنم. عمان سامانی و باذل مشهدی به وجه رشادت و شجاعت و زیبایی کار امام می‌پردازند و محتشم کاشانی مظلومیت امام و اهل‌بیت او را ذکر می‌کند؛ که هر یک منابع خوبی برای اهل معنا هستند.»
این هنرمند افزود: «امام حسین از یک حج اصغر برای ملاقات با خداوند، راهی کربلا که همان حج اکبر است، می‌شود.»
او با اشاره به اینکه توجه به حقانیت، رشادت‌ها و اشاره به اصل وقایع زندگی ائمه اهمیت بیشتری دارد، گفت: «اگر ما با اشاره به اسناد و مدارکی که به دست‌مان رسیده است، به ذکر وقایع و حقایق مکتب امام حسین (ع) بپردازیم، قطعاً رسالت خود را انجام داده‌ایم.»
معجونی با تأکید بر لزوم توجه به نمایش‌های آیینی و سنتی توضیح داد: «تعزیه، منقبت‌خوانی، پرده‌خوانی، نقالی و... مخصوص ما ایرانیان است که ریشه در تاریخ و فرهنگ ما دارد و در هیچ کجای دنیا دیده نمی‌شود.»
او افزود: «امیدوارم این هنرها از ویترینی بودن و تنها در زمان‌های خاص مورد توجه قرار گرفتن دربیایند. ما در طول سال مناسبت‌های شاد، ملی، مذهبی و فرهنگی زیادی داریم که می‌توان با این هنرها به آن‌ها پرداخت. درواقع کارکرد این هنرها صرفاً محدود به ایام محرم یا ماه رمضان نیست.»
این هنرمند نقالی را هنر مادر معرفی کرد و گفت: «نقالی هنر مادر است که از دل آن شمایل‌گردانی، پرده‌خوانی و دیگر هنرهای آیینی بیرون می‌آید.»
معجونی ادامه داد: «خیلی از هنرمندان نقال و پرده‌خوان ما تنها از راه این هنر ارتزاق می‌کنند و ای‌کاش دوستان و مدیران تصمیم‌گیرنده به این موضوع توجه کنند که ما جوانی، عمر و سرمایه خود را صرف این هنر کردیم. محبت به هنرمندان این عرصه، محبت به هنر پرده‌خوانی و جماعتی است که دغدغه فرهنگ و هنر دارند.»
او افزود: «در حال حاضر تعداد نقالان در کل کشور به 20 نفر نمی‌رسد. آنچه در طول سال‌ها مرشد ترابی‌ها، مرشد سعیدی‌ها و دیگران آموزش داده‌اند و سینه‌به‌سینه نقل شده است، در حال فراموشی است. ای‌کاش این هنر جزو مفاد درسی رشته‌های هنری در دانشگاه‌های مرتبط شود یا در طول سال با برگزاری ورکشاپ یا کارگاه‌های آموزشی به آن پرداخته شود.»
این منقبت‌خوان پیشکسوت در پایان گفت: «خوشبختانه طی سال‌های اخیر هنرمندان عرصه‌های مختلف نمایش‌های آیینی و سنتی علاوه بر تجربه، به بخش آکادمیک و تحصیلات دانشگاهی در این زمینه نیز توجه زیادی دارند و این موضوع مایه خرسندی است؛ اما آنچه جای افسوس دارد بی‌توجهی به این هنر و هنرمندان آن است. ما بیمه و حقوق نداریم و تنها به عشق امام حسین (ع) کار می‌کنیم. البته که اگر مداحی جز این خانواده را می‌کردیم، روزگار بهتری می‌داشتیم؛ اما در هر شرایطی از سر سفره اباعبدالله کنار نخواهیم رفت.»
