مرشد میرزاعلی: نقالی ریشه در جان مردم دارد
مرشد محسن میرزاعلی با بیان اینکه نقالی و پرده‌خوانی کسوتی سنگین در مسیر انسان‌سازی، رشد و معرفت است، می‌گوید این هنر در جان مردم ریشه دارد.
به گزارش ایران تئاتر، مرشد محسن میرزاعلی، هنرمند نقال، پرده‌خوان و شبیه‌خوانی است که این هنرها را سینه به سینه از نیاکانش به ارث برده و سال‌هاست در این زمینه فعالیت دارد.
این هنرمند، طی هشت سال مدیریت خود به عنوان رییس مرکز آفرینش‌های آیینی حوزه هنری، با برگزاری جشنواره نقالان علوی، روایت‌گران بسیاری را در این زمینه تربیت و به جامعه هنری معرفی کرد.
او علاوه بر کسب تجربه در محضر پدرش (مرشد حسن میرزاعلی)، افتخار شاگردی مرشد ولی‌الله ترابی را هم داشته است. با مرشد محسن میرزاعلی گفت‌گویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
سه معیار نقالان برای انتخاب محتوای روایت‌گری
مرشد میرزاعلی می‌گوید: «محتوای نقل در شب‌های قدر و شهادت حضرت امیر (ع) با موضوع شجاعت، بخشش، کرامات و فضائل امام اول شیعیان همراه است.»
او ادامه می‌دهد: «لازم به یادآوری است که این نقل‌ها در ایام عید قربان تا عید غدیر و همچنین در طول سال نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.»
این هنرمند با بیان اینکه نقالی ریشه در جان مردم دارد و مخاطبان ارتباط خوبی با آن برقرار می‌کنند، می‌افزاید: «هر نقال، برای روایت‌گری، سلیقه شخصی خود را داراست. اما سه معیار و شاخصه در انتخاب نقل برای نقال اهمیت فراوانی دارد. یک نقال وقتی وارد میدان سخن می‌شود ابتدا به مخاطب، سن و جنسیت او توجه می‌کند. دوم به محل اجرا و سوم به مناسبت تاریخی توجه می‌کند و براساس این سه اصل به انتخاب نقل می‌پردازند.»
مرشد میرزاعلی می‌گوید: «برخی نقالان در شب‌های شهادت حضرت امیر (ع) ابتدا حماسه می‌گویند و پس از آن به واقعه شهادت اشاره می‌کنند. برخی از فضائل و شخصیت ایشان شروع می‌کنند تا به نقل شهادت برسند. من به شخصه از داستان تولد حضرت علی (ع) آغاز می‌کنم و کم‌کم با زمینه‌سازی از دلایل به شهادت رساندن ایشان و همچنین کرامات و دستگیری‌های‌شان از مردم نقل می‌کنم.»
حضرت علی (ع)، باید الگوی تمام مریدانش باشد
او با بیان اینکه امام علی (ع) باید الگوی تمام مریدانش باشد، می‌افزاید: «در نقل‌های مرتبط با حضرت علی (ع)، به تمامی مردم به ویژه مدیران و مسئولان گوشزد می‌کنیم اگر پیرو این امام هستیم باید در مسیر و راه و روش‌مان نیز هم مسیر با او باشیم. امیرالمومین شخصیتی فراتر از یک تاریخ و یا یک جغرافیاست. او الگویی برای تمام زمان‌ها و تمامی جهانیان است.»
این نقال و پرده‌خوان باسابقه ادامه می‌دهد: «شهادت حضرت امیر(ع) در شب‌های قدر به ما یادآور می‌شود علی راه تعالی است و الگویی برای تمام کسانی است که به دنبال حقیقت و عدالت هستند. یادآوری زندگی او به تمام مدیران می‌آموزد که نه تنها در گفتار که در عمل باید شبیه او باشند.این اسلام و راه علی (ع) است.»
به گفته مرشد میرزاعلی، نقالی و پرده‌خوانی کسوتی سنگین است چراکه این هنر راه انسان‌سازی، رشد و معرفت است.
«شاهنامه» اقیانوسی است که نقالان آن را زنده نگه‌داشته‌اند
این هنرمند با بیان اینکه خوشبختانه خانواده روایت‌گری و نقالی، پُرمایه است، می‌گوید: «فضای امروز جامعه در حال تغییر است، نقالان باید در این مسیر به روز باشند. خوشحالم که در عرصه مدیریتی به این هنر توجه می‌شود و امیدوارم بهای بیشتری به عرصه هنرهای آیینی و تمامی عزیزان فعال در این عرصه داده شود؛ چراکه هنرمند با اجرا و هنرنمایی‌اش زنده است. به عنوان مثال «شاهنامه» اقیانوسی است که این جوی‌ها و رودها که نقالان و پرده‌خوانان هستند، آن را زنده نگه داشته‌اند و نباید اهمیت این هنر را در حفظ فرهنگ دینی و ملی‌مان به فراموشی بسپاریم.»
یادی از پیشکسوتان عرصه نقالی و پرده‌خوانی
او در ادامه سخنانش با یادی از زنده‌یاد مرشد ترابی و شخصیت او می‌گوید: «مرشد همواره حریم و فاصله‌اش را با دیگران حفظ می‌کرد. او فردی بسیار باشخصیت بود. طی سال‌هایی که از ایشان درس می‌گرفتم به یاد ندارم مرا به اسم کوچک و بدون گفتن آقا صدا کرده باشد. این احترام برای من بسیار ارزشمند بود چراکه برای شاگردان و اطرافیانش ارزش زیادی قایل بود و ما هم برای او جان می‌دادیم.»
مرشد میرزاعلی ادامه می‌دهد: «برای ماافتخار بود که اجازه بدهد تنها پای نقل‌هایش بنشینیم. اولین همکاری مشترک من با مرشد ترابی در شهر دماوند و در قهوه‌خانه‌ای سنتی بود. در آن دوره من نقالی جوان بودم که در کنار این پرده‌خوان پیشکسوت و صاحب‌نام افتخار اجرا و یادگیری داشتم.»
او می‌افزاید: «مرشد ترابی به هر نقلی که روایت می‌کرد، معتقد بود و آنچه می‌گفت را در زندگی خودش جاری و ساری می‌کرد. به یاد دارم که استاد داوود فتحعلی‌بیگی کلاسی برای ایشان در ساختمان اداره تئاتر سابق در نظر گرفته بودند و بسیاری از بازیگران سینما و تئاتر در این کلاس‌های هفتگی شرکت می‌کردند. من افتخار می‌کنم که شاگرد بزرگانی چون داوود فتحعلی بیگی و استاد ترابی بودم.»
این هنرمند همچنین درباره مرشد حسن میرزاعلی، پیشکسوت نقالی می‌گوید: «متاسفانه پدرم به دلیل سرطان حنجره سال‌هاست که خانه‌نشین شده‌اند اما همچنان استاد من هستند. من نه تنها در زمینه نقالی و پرده‌خوانی که در زمینه ادب و مردم‌داری نیز از ایشان آموخته و می‌آموزم. با وجودی که صدا سرمایه اصلی یک نقال و پرده‌خوان است، پدرم با از دست دادن این سرمایه نیز همچنان شاکر خداوند است و هیچگاه از او جمله‌ای از عدم شکرگزاری نشنیده‌ام و من خدا را شاکرم که فرزند ایشان هستم.»
گفت‌وگو: نگار امیری
