چالش‌ها و معضلات تولید و اجرای تئاتر/ بخش دوم
مجری طرح و مدیرتولید سرمایه را مدیریت می‌کنند
مدیران تولید و مجریان طرح تئاتر در بخش دوم گفت‌وگو با ایران‌تئاتر هم چالش‌ها و مشکلات این حوزه را بازگو کردند.
به گزارش ایران‌تئاتر، در ادامه گفت‌وگو با هنرمندانی که طی سال‌های اخیر در جایگاه مدیر تولید و مجری طرح به فعالیت پرداخته‌اند، به سراغ حسن جودکی، ایمان یزدی، مریم رودبارانی، عماد عامری و سعید سیادت رفتیم.
مجری طرح پل ارتباطی میان تهیه‌کننده و بقیه عوامل است
حسن جودکی، مجری طرح و مدیرتولید باسابقه تئاتر گفت: «مجری طرح کسی است که نظارت کامل بر روند اجرای یک پروژه نمایش دارد و خواسته‌های تهیه‌کننده را در طول تمرینات و اجرای یک اثر نمایشی اجرا می‌کند. در حقیقت پل ارتباطی میان تهیه‌کننده و عوامل تولید و طراحان و مجریان به شمار می‌آید.»
او با اشاره به وظایف مجری طرح ادامه داد: «نظارت بر روند تولید یک اثر نمایشی به لحاظ کمی و کیفی، نظارت بر عقد قراردادها با عوامل، نظارت بر فعالیت مدیر تولید، مسئولیت اجرای کلیه مسایل فنی و اجرایی یک اثر نمایشی، ارائه گزارش از روند پیشرفت پروژه نمایش به تهیه‌کننده، اجرای برنامه‌های تعیین‌شده از سوی تهیه‌کننده جهت اجراهای تعریف شده برای اجراهای داخلی، خارجی و جشنواره‌‌ها، مهیا کردن زمینه‌های مساعد در پیش تولید یک اثر نمایشی، تعیین عوامل تولید یک اثر نمایشی با هماهنگی تهیه‌کننده و کارگردان برعهده مجری طرح است و البته او می‌تواند همزمان در جایگاه مدیر تولید یک اثر نمایشی نیز نقش داشته باشد.»
جودکی افزود: «مدیر تولید کسی است که کنترل روزانه چگونگی روند انجام تمرینات و اجراها را برعهده دارد. عقد قرارداد با عوامل و دست‌اندرکاران یک پروژه نمایشی به عهده مدیر تولید است اما تعهدات مالی قراردادها به عهده تهیه‌کننده است.»
این فعال تئاتری وظایف مدیر تولید را اینگونه بیان کرد: «تعیین برآورد مالی پروژه نمایش از پیش تولید تا اجرا، عقد قرارداد با کلیه عوامل پروژه نمایش، اجرای برنامه‌ریزی‌های تمرینی و اجرایی از سوی تهیه‌کننده و مجری طرح، تامین وسایل و ابزارآلات مورد نیاز برای گروه‌های مختلف اجرایی و طراحان با هماهنگی تهیه‌کننده و مجری طرح، پیگیری بیمه حوادث تمامی عوامل از پیش تولید تا اجرا، تامین مواد تبلیغاتی و نظارت بر فعالیت مدیران تبلیغات و ارائه گزارش به تهیه کننده و مجری طرح، دریافت گزارش‌های روزانه منشی صحنه از روند پیشرفت تمرینات، ارائه گزارش‌های مالی از تمرینات و اجراها به تهیه‌کننده و مجری طرح و نظارت بر روند فروش و آمار فروش یک پروژه نمایشی.»
جودکی مطرح کرد: «مجری طرح و مدیر تولید با توجه به تجربه، نوع قرارداد فروش را با کارگردان و تهیه‌کننده به اجماع گذاشته و رایزنی‌های لازم را با مدیریت سالن‌های انجام می‌دهند. ارتباط با گروه‌های تبلیغاتی، فروش گیشه و اسپانسرینگ ریشه در ارتباطات مجریان طرح و مدیران تولید دارد.»
او ادامه داد: «مجری طرح و مدیرتولید می‌توانند نقش مهمی در بحث اقتصادی پروژه داشته باشند و نگاه به این هنر را گسترده کرده و گام‌های موثری در جهت اقتصاد هنر نمایش بردارند، چراکه این عمل می‌تواند باعث رونق تئاتر شود.»
جودکی در پایان همکاری با مدیریت سالن‌های خصوصی برای معرفی گروه‌های جوان و اجراهای جدید را یکی دیگر از تاثیرات مثبت حضور مجری طرح و مدیر تولید در تئاتر معرفی کرد.
شکست پروژه‌های تئاتری به دلیل عدم نگاه تجاری
ایمان یزدی، نیز در این باره گفت: «حوزه تولید مشخصا وابسته به بخش مالی پروژه از جمله قراردادها تا مدیریت هزینه‌های تولید است. این در حالی است که مجری طرح کار خود را خیلی پیش از مدیر تولید آغاز می‌کند.»
او ادامه داد: «در همه جای دنیا نمایشنامه به دست تهیه‌کننده می‌رسد و اوست که کارگردان و دیگر عوامل را انتخاب می‌کند اما شکل اجرایی ما با دیگر کشورها متفاوت است. کارگردان، نمایشنامه‌ای را انتخاب می‌کند و معمولا مجری طرح در این زمان با کارگردان همراه می‌شود. مجری طرح هم وظایفی همچون گپ‌وگفت با تهیه‌کننده و اسپانسر دارد تا آن‌ها را به گروه اضافه کند.»
این فعال تئاتر بیان کرد: «زمانی که اثر وارد مرحله تولید می‌شود؛ بخش‌های مالی و اقتصادی تولید به عهده مدیر تولید و حوزه نظارت و اجرا برعهده مجری طرح خواهد بود.»
یزدی با اشاره به روند تولید در گذشته عنوان کرد: «ما در گذشته در تئاتر شورای ساخت داشتیم. انجمن هنرهای نمایشی هزینه‌ها را پرداخت می‌کرد و ما خیلی درگیر فروش بلیت و گیشه نبودیم اما در دهه اخیر این موضوع وجود ندارد و عملا همه چیز به میزان فروش و مخاطب وابسته است. با این شرایط کار مجری طرح و مدیر تولید را سخت کرده است.»
او ادامه داد: «تئاتر باید در زمینه اقتصادی شکل درستی بگیرد. تاثیرگذاری مجری طرح و مدیر تولید در این است که از سرمایه تهیه‌کننده در تولید حراست و حفاظت کند تا متضرر نشود. به علاوه اینکه به بهترین شکل بتواند ایده‌های کارگردان را عملیاتی و اجرایی کند.»
این مدیرتولید با بیان اینکه اعتبار مجری طرح و مدیر تولید یک پروژه را به ثمر می‌رساند، گفت: «بازیگر و عوامل به اعتبار آبرویی که جمع کردیم در کنار ما قرار می‌گیرند و بخش مالی را تهیه‌کننده، تامین می‌کند. من اگر یک روزی بتوانم دستمزد عوامل را به صورت کامل پرداخت کنم، می‌توانم عنوان تهیه‌کننده را برای خود انتخاب کنم.»
یزدی بیان کرد: «بعد از دوران کرونا، تورم هزینه‌های تولید بسیار افزایش یافته است و اگر مدیران تولید و مجریان طرح این هزینه‌ها را با مدیریت و اعتبار خود کاهش ندهند به جرات می‌گویم که 90 درصد پروژه‌ها شکست خورده‌اند.»
او با اشاره به چالش‌های این حوزه توضیح داد: «ما چالش‌های بزرگی در این زمینه داریم. یکی گرفتن نوبت اجرا با توجه به محدود بودن سالن‌های اجرا و تعداد صندلی‌هاست و دیگر جمع کردن عوامل حرفه‌ای در آثار است. این روزها هنرمندان زیادی در سریال‌های خانگی مشغول هستند که این موضوع کار را برای انتخاب بازیگر و عوامل حرفه‌ای که فرصت کافی برای حضور روی صحنه داشته باشد، سخت کرده است. و چالش دیگر بخش مالی و اقتصادی است که برآورد مدیر تولید و مجری طرح باید به روزرسانی شود و به عدد ایده‌آل برای هر دو طرف برسد. چراکه پرهزینه شدن پروژه، ریسک سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد.»
مجری طرح خوب، اعتبار یک نمایش است
مریم رودبارانی دیگر فعال این عرصه گفت: «به نظر من مجری طرح، شخصی است که موظف است عوامل را به گونه‌ای بکار گیرد که این پروژه در زمان مشخص شده و در مکان از پیش تعیین شده با بودجه مدنظر و با حداکثر توان فنی به بهترین نحو ممکن اجرایی شود.»
او بیان کرد: «اجرایی کردن چنین طرحی نیاز به فردی با خصوصیات خاص فنی و اجرایی دارد به گونه‌ای که همزمان می‌بایست به مسائل مالی، امور هنری، فنی و همچنین قوانین تئاتر آشنا بوده و تجربه او باعث تسهیل در امور شود چراکه او پل ارتباطی بین تمامی عوامل یک نمایش خواهد بود.»
رودبارانی با بیان اینکه یک مجری طرح خوب و مجرب می‌تواند اعتبار یک نمایش باشد، افزود: «با حضور یک مجری طرح خوب، تهیه‌کنندگان خیال‌شان راحت خواهد بود که با اعتبار مشخص شده در زمان معین اثر ساخته خواهد شد و چنانچه هرگونه مشکلی پیش بیاید مجری طرح در کمترین زمان ممکن با ارائه راه حل‌های ابتکاری مبادرت به حل آن می‌کند، چراکه در سمت‌های گوناگونی در تئاتر فعالیت کرده و با چالش‌های آن به خوبی آشناست.»
این مجری طرح گفت: «حضور و فعالیت مجری طرح باید باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های تولید تئاتر شده و با حضور او روند تولید و بعدتر اجرای نمایش به صورت روان و سریع انجام پذیرد. از طرفی مجری طرح باید با کارگردان به گونه‌ای کارکند که خواسته‌های او تامین شود و این کار از مرحله پیش تولید شروع و تا پایان اجرا ادامه یابد.»
او ادامه داد: «به دلیل نداشتن تخصص و بیگانه بودن با حوزه تئاتر تعدادی از افراد با سمت‌هایی چون مجری طرح، مدیر تولید و تهیه‌کننده وارد این عرصه شده‌اند و در سازوکار و فضای این حوزه اختلافات بسیاری را رقم زده‌اند.»
رودبارانی با اشاره به چالش‌های این عرصه بیان کرد: «به دلیل عدم شناخت درست و معرفی سازوکار مدیرتولید و مجری طرح، خیلی از گروه‌ها متوجه ضرورت این جایگاه‌ها نیستند و فقط نگاهی تزیینی به آن‌ها دارند. از آنجا که تهیه‌کننده و مجری طرح تئاتر در ایران هیچ صنف و انجمنی ندارد و در نتیجه تعریف مشخصی هم از وظایف و مسئولیت‌های آن نیست، هرکسی توانسته به این حوزه ورود پیدا کند و این یکی از بزرگ‌ترین آسیب‌های این بخش به شمار می‌آید.»
ریسک بزرگ تولید تئاتر
عماد عامری دیگر فعال در این حوزه با بیان اینکه تولید تئاتر ریسک زیادی دارد، گفت: «اهمیت حضور مدیر تولید و مجری طرح در چیدن عوامل با نظر کارگردان و پرداختن به امور اجرایی است تا بار اجرا از روی دوش کارگردان برداشته شود و او تنها به بخش هنری و آرتیستیک کار بپردازد.»
او ادامه داد: «قراردادها، هزینه‌های تولید و مدیریت فضای تولید از جمله کارهایی است که در این راستا انجام می‌شود.»
عامری در پایان با اشاره به بهای بلیت تئاتر به عنوان یکی از دغدغه‌های تیم تولید گفت: «قیمت بلیت تئاتر دیگر عاملی است که باید به آن اشاره کرد. بلیت تئاتر نسبت به هزینه‌های تولید کم و نسبت به شرایط اقتصادی برای مخاطبان زیاد است. این موضوع در برآوردهای مالی مجریان طرح و مدیران تولید برای بازگشت سرمایه تاثیرگذار است.»
پیگیری برای تشکیل یک کارگروه در خانه تئاتر
سعید سیادت نیز در این‌باره بیان کرد: «با توجه به عدم تعریف درست این جایگاه‌ها در حال حاضر هر کسی بنا به شرایط و سلیقه خود آن را تعریف و اعمال می‌کند. برخی برای رزومه‌سازی و برخی هم شاید به دلیل جبری که در فضای تئاتر به واسطه مقوله اقتصادی وجود دارد، در این عرصه قدم می‌گذارند.»
او ادامه داد: «بعضا گروه‌های تئاتری برای روی صحنه بردن کار خود به دنبال فردی هستند که از ارتباطات خوبی برای همکاری با عوامل نمایش و سالن‌های نمایشی برخوردار باشد. این هم یکی از عواملی است که به نظر می‌رسد به شکل پررنگ‌تری باعث استفاده از این تخصص می‌شود.»
این مدیر تولید تئاتر مطرح کرد: «برای رسیدن به تعریف درست از این حرفه نیاز به تشکیل صنف یا کارگروه احساس می‌شود. متاسفانه بحث صنف و کارگروه پیش از این در خانه تئاتر مطرح شد و به نتیجه نرسید اما شاید پیگیری دوباره آن بتواند در شناخت و تعریف بهتر جایگاه مدیران تولید و مجریان طرح تئاتر کمک‌کننده باشد.»
سیادت توضیح داد: به نظر من مدیر تولید می‌تواند بازوی اجرایی کارگردان باشد تا او تنها به بخش هنری کار بپردازد. البته که گاهی اوقات بعضی کارگردان‌ها تمایلی برای این کار ندارند. چراکه مدیرتولید در این حرفه باید مسائل مالی را مشخص و معین کند و اگر در پروژه تهیه‌کننده‌ای حاضر باشد، برای مدیریت و کنترل هزینه‌ها، مدیرتولید به عنوان رابط بین گروه و تهیه‌کننده حضور پررنگ‌تری خواهد داشت.»
سیادت گفت: «عدم شناخت از این حرفه یکی از چالش‌های آن است. ما شاهد معرفی افرادی در این جایگاه‌ها هستیم که خودشان نیز تعریف درستی از این عناوین ندارند و به همین دلیل به اجرا صدمه وارد می‌شود.»
او با بیان اهمیت حضور این افراد در تولید بیان کرد: «شاید در پروژه‌هایی که هزینه‌های زیادی رد و بدل می‌شود، حضور مدیر تولید ضرورت زیادی نداشته باشد اما من همواره تلاش می‌کنم تا در کنار کارهای حرفه‌ای با گروه‌های نمایشی جوان برای به ثمر نشستن تلاش‌شان همراه باشم و با انتقال تجربه به آن‌ها برای بهتر دیده شدن کارشان کمک کنم.»
گفت‌وگو: نگار امیری
