در گفت‌وگو با عوامل نمایش «تلواسه حر» مطرح شد:
تئاتر افغانستان آخرین نفس هایش را می کشد
در حالیکه سایه سنگین طالبان و جنگ‌های داخلی هنوز بر فرهنگ و هنر افغانستان مشهود است، اما هنرمندان این کشور با تلاش فراوان اجراهای موفقی را در کشورهای همسایه از جمله کشور ما روی صحنه می‌برند.
به گزارش ایران تئاتر، نمایش آیینی «تلواسه حر» به نویسندگی محمد امین نجفی و سرپرستی رحمت امینی و با بازی علی رضا سعیدی و علی رضایی در سومین سوگواره خمسه در حال اجراست.
این نمایش کار مشترک ایران و افغانستان به گویش افغانی نوشته شده و با اجرای بازیگران افغانی روی صحنه رفته بود.
رحمت امینی سرپرست و مدیر گروه با بیان اینکه یکی از دغدغه‌هایش اجرای نمایش‌های ایرانی است، درباره نمایش «تلواسه حر» گفت: «یکی از دانشجویان تئاتر افغانستان که در مقطع کارشناسی ارشد تحصیل می‌کرد، نمایشنامه‌ای با گویش افغان با عنوان «حر» نوشته بود که از درام خوبی برخوردار بود. وقتی متن را خواندم احساس کردم حس خوبی در این نمایش جریان دارد. از همین رو پیشنهاد دادم که با همین گویش بیان شود.»
مدیر و سرپرست گروه نمایش «تلواسه حر» نیز افزود: « ما در حقیقت چند موضوع را با اجرای این تئاتر دنبال می‌کردیم؛ اول اینکه با فرصتی که به بازیگران افغانستانی می دهیم اعتماد به نفس این افراد را بالا ببریم. از طرف دیگر این نمایش باعث نزدیکی فرهنگ‌های مختلف می‌شود اگرچه از خیلی جهات به ما نزدیک هستند.»
او با تاکید بر اینکه تئاتر به محملی فرهنگی اجتماعی تبدیل شده، گفت: «معتقدم در دنیای تئاتر، دنیای افراد بسیار به هم نزدیک است. از همین رو من تصمیم گرفتم پس از پایان این نمایش درباره رپرتوار تئاتر افغانستان با مدیر کل هنرهای نمایشی صحبت کنم چراکه گروه های تئاتری افغانستانی دیگری هم هستند که در تهران مشغول فعالیت هستند و می‌توان از این ظرفیت برای نزدیکی فرهنگ‌ها استفاده کرد.»
امینی در پاسخ به این سوال که متن نمایش «تلواسه حر» چقدر به منابع تاریخی نزدیک است، گفت: « یکی از محاسن نمایش نامه این است که به جزئیات نیز پرداخته است. ما شنیده‌ایم که ابن سعد به دلیل رسیدن به گندم ری و در واقع حکومت بر ری در جنگ شرکت کرد. نمایش‌نامه نویس لحظه‌ای را انتخاب می‌کند که می‌تواند وجود داشته باشد. در واقع در متن موجود با توجه به اینکه به تاریخ این واقعه اشاره شده است، به جملات اصلی داستان نیز ورود پیدا نکردیم تا باعث ایجاد شبهه شود. اما در عین حال یک مقاطعی در نمایش ایجاد شده که گفت و شنید تخیلی است و این اتفاق از عهده یک درام نویس خوب بر می آید. به نظرم آقای محمد امین نجفی بسیار عالی به این متن پرداخته است و اگرچه با گویش افغانی این متن نوشته شده بود اما توانسته تاثیر خود را بر مخاطب بگذارد.»
همکاری مشترک هنرمندان افغانستان و ایران
او در ادامه با اشاره به بازی علیرضا سعیدی دانشجوی کارشناس ارشد تئاتر و علی رضایی دانشجوی علوم اجتماعی در این نمایش خاطر نشان کرد: «در ابتدا قصد داشتیم این متن را به صورت یک نمایشنامه‌خوانی اجرا کنیم اما طی صحبت‌هایی که با آقای شفیعی مدیر کل امور هنرهای نمایشی داشتیم تصمیم گرفتیم با اجرای این نمایش نشان دهیم می‌توان از زبان مشترک کشورهای همسایه که روزگاری جز کشور ما بودند استفاده کنیم.»
او ادامه داد: «یکی از بازیگران نمایش (علی رضایی)، بازیگر تئاتر نیست و دانشجوی علوم اجتماعی است اما قرار شد در این نمایش نقش «حر» را بازی کند. از همین رو چند ماه مداوم با علیرضا سعیدی تمرین کرد و اجراهای زیادی از جمله تئاتر «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» را دید تا بتواند از آن‌ها بیاموزد. خوشبختانه با اینکه اولین بار است که اجرا می‌کند اما به خوبی توانسته در قالب نقش فرو رود و هر شب نیز از شب گذشته اجرای بهتری را ارائه می‌دهد.»
در حالیکه سایه سنگین طالبان و جنگ‌های داخلی هنوز بر فرهنگ و هنر افغانستان مشهود است و به دلیل نبود حمایت دولتی و نبود سیاست فرهنگی مشخص در کشور افغانستان، حدود 2000 هزار نفر از هنرمندان عرصه تئاتر در این کشور بیکار شده‌اند، با حضور در کشورهای دیگر از جمله ایران با ادامه تحصیل در این رشته به امید اینکه روزی بتوانند در کشور خودشان روی صحنه بروند، تلاش فراوانی می‌کنند.
علیرضا سعیدی بازیگر افغان نمایش «تلواسه حر» درباره اجرای تئاتر در افغانستان گفت: «متاسفانه در کشور ما تئاتر اجرا نمی‌شود. شاید در سال یکبار گروهی اجرا داشته باشند و آن هم نه با شیوه‌ای که در سراسر دنیا تئاتر انجام می‌شود.»
او ادامه داد: «متاسفانه از زمانی که درگیر جنگ‌های داخلی شدیم چیزی در افغانستان به عنوان گروه‌های آزاد وجود ندارد و افرادی که دانش آموخته ایران یا کشورهای دیگر هستند فقط در کابل آن هم تنها یک شب می‌توانند اجرا داشته باشند.»
سعیدی خاطرنشان کرد: «در همه جای دنیا اگر قصه و متن نمایش روان باشد قطعا مخاطب از آن استقبال می‌کند اما متاسفانه در افغانستان به دلیل عدم امنیت و شرایط اقتصادی بحرانی اوضاع تئاتر، نمایش به شدت بد و تقریبا رو به موت است.»
نمایش عاشورایی «تلواسه حر» با همکاری هنرمندان عرصه نمایش کشور افغانستان و ایران به مدت 5 روز و تا 5 آذر ماه ساعت 16 اجرا شد.
