عاقبت به خیری مبارک و آغاز زندگی مشترک !

نمایش «دردونه خیمه» تنها نماینده شهر ری در بخش سنتی هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک بود و یکی از پنج نماینده استان تهران در این بخش به شمار می‌رفت. هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک از تاریخ دهم تا هفدهم اسفند ماه سال 1399 خورشیدی به صورت مجازی برگزار شد. از همین رو اکثر آثار حاضر در بخش‌های مختلف این جشنواره از جمله نمایش دردونه خیمه اجرای زنده نداشتند و تنها به صورت مجازی از طریق پلتفرم تلویزیون تئاتر ایران و چند پلتفرم اینترنتی دیگر پخش شدند.

حال پس از گذشت شش ماه از پایان رویداد هنری مذکور نمایش دردونه خیمه بار دیگر امکان پخش از طریق پلتفرم تلویزیون تئاتر ایران را یافته است. نسخه‌ای که در حال حاضر از طریق این پلتفرم مجازی پخش شده همان نسخه‌ای است که برای حضور در هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک آماده و ضبط شده بود. پس از مرور چند نمایش پخش شده از طریق تلویزیون تئاتر ایران در روزهای گذشته، امروز نوبت به معرفی نمایش دردونه خیمه در ایران تئاتر رسیده است؛ بر همین اساس در ادامه مطلب پیش رو نگاهی اجمالی به این اثر نمایشی عروسکی خیمه شب بازی خواهیم داشت.

ماجرای تحصیل و ازدواج مبارک

داستان نمایش دردونه خیمه ماجرای تحصیل و ازدواج مبارک را روایت می‌کند. در ابتدای این نمایش مبارک یک پسربچه بازیگوش و کم سن و سال است که برای باسواد شدن به مدرسه می‌رود. او مدعی آن است که کل درس‌های خود را به خوبی فرا گرفته و به قول معروف تمام آنها را فوت آب است. اما مرشد به ادعای او شک دارد و حرف‌های مبارک را باور نمی‌کند؛ به همین دلیل از او درس می‌پرسد و خیلی زود متوجه می‌شود که تمام ادعاهای مبارک گزاف است. سر به هوا بودن مبارک علاوه بر مدرسه در خانه و خیمه نیز ادامه دارد و مشکلاتی را برای اعضای خانواده ایجاد می‌کند. جدی نگرفتن توصیه مرشد و اعضای خانواده در مورد بستن تمام درهای خیمه و قفل کردن آنها از سوی مبارک موجب می‌شود که دیو سیاه وارد خیمه شود و دردسرهایی برای او و مرشد ایجاد کند. دیو سیاه مادر مبارک را می‌رباید و او را وادار می کند برایش غذا بپزد و لباس‌های کثیف او را بشوید. در ادامه نمایش شاهد روایت دوران جوانی مبارک در خیمه هستیم. او که اکنون دانشجو است پس از رها شدن از شر دردسرهای دیو نزد مرشد اعتراف می‌کند دختری به نام ستاره را در اتوبوس دیده و او را پسندیده است. مرشد برای مبارک به خواستگاری می‌رود و موجبات وصلت او با ستاره را فراهم می‌کند. پس از ازدواج با ستاره خوشبختی به مبارک رو می‌آورد و او خیلی زود صاحب فرزند پسری که بسیار شلوغ و پر سر و صدا است می‌شود. مبارک نام بشارت را برای فرزندش انتخاب می‌کند و به مراقبت از او می‌پردازد.

شرح مسائل روزمره در نمایش خیمه شب بازی

در نمایش دردونه خیمه نیز از همان الگوهای رایج و مرسوم نمایش‌های خیمه شب بازی برای خنداندن و سرگرم کردن تماشاچی استفاده شده است؛ به این معنی که در این نمایش نیز بار اصلی خنداندن تماشاچی روی دوش مبارک قرار دارد و بخش عمده‌ای از شوخی‌های داستان در جدال کلامی او و مرشد تجلی می‌یابد. با این حال اکثر ماجراها و شخصیت‌هایی که مبارک در طول ماجراجویی خود در این نمایش با آنها مواجه می‌شود به دنیای امروز تعلق دارند. در واقع تنها یک اتفاق یعنی رویارویی مبارک و مرشد با دیو سیاه است که بیننده را به یاد ماجراهای قدیمی، همیشگی و سنتی مبارک در خیمه می‌اندازد. به جز اتفاق یاد شده سایر رویدادهای نمایش دردونه خیمه کم و بیش بر اساس زندگی مردم در دنیای امروز شکل گرفته است؛ داستان‌هایی نظیر تحصیل در مدرسه و دانشگاه، آشنایی با همسر آینده در اتوبوسف رفتن به خواستگاری و ازدواج با او از چنین خصلتی پیروی می‌کنند و پیوستگی خوبی با یکدیگر دارند.

بر این اساس می توان نوعی تفاوت میان داستان نمایش دردونه خیمه با سایر نمایش‌های عروسکی خیمه شب بازی مشاهده کرد. در واقع ماجراهای به تصویر کشیده شده در دل این نمایش ثابت می‌کند که هیچ اجباری برای روایت داستان‌های سنتی در نمایش‌های خیمه شب بازی وجود ندارد و می‌توان در محیط خیمه به شرح ماجراهای جدید و امروزی پرداخت. به بیان دیگر نمایش دردونه خیمه به مخاطب نشان می‌دهد که نمایش‌های خیمه شب بازی با وجود بهره‌مندی از فرم سنتی می‌توانند در محتوای خود مدرن و امروزی جلوه کنند.

بگو مگوهای سنتی مبارک و مرشد

در نمایش دردونه خیمه تعادل مناسبی میان ماجراجویی‌های سنتی و آشنای مبارک با ماجراجویی‌های مدرن و به روز شده او وجود دارد و حتی در این نمایش خیمه شب بازی کفه بخش مدرن و امروزی رخدادها سنگینی می‌کند. بخش عمده ماجراهای نقل شده در نمایش دردونه خیمه به سبک آثار رایج خیمه شب بازی از طریق گفتگوی مبارک و مرشد شرح داده می‌شود. به این ترتیب سایر شخصیت‌های حاضر در این نمایش خیمه شب بازی از نظر حضور در خیمه و تعامل با این دو تن، که شخصیت‌های اصلی داستان به شمار می‌روند، نقش کمرنگ‌تری در روایت داستان دارند. البته این موضوع لطمه‌ای به هدف اصلی نمایش یعنی سرگرم کردن و خندان مخاطب وارد نمی‌کند و دردونه خیمه نیز مانند اکثر نمایش‌های خیمه شب بازی پر از شوخی‌های کلامی متعدد است.

در پایان می‌توان گفت ترکیب ماجرای تحصیل و ازدواج مبارک با فرم اجرای سنتی آثار خیمه شب بازی در نمایش دردونه خیمه مناسب از کار در آمده و موجب آن شده است که این تئاتر عروسکی بتواند در زمینه سرگرم کردن مخاطب گلیم خود را از آب بیرون بکشد. در صورت تمایل به دیدن این اثر نمایشی خیمه شب بازی می‌توانید به صفحه اختصاصی نمایش دردونه خیمه در تلویزیون تئاتر ایران مراجعه کنید و به تماشای آن بنشینید.

عوامل تولید نمایش دردونه خیمه

نویسنده، کارگردان و خیمه شب باز: حسین ربیعی

مرشد و نوازنده پاخیمه‌ای: حسن ربیعی

نوازنده پاخیمه‌ای: علی جباری