قصه تمام‌نشدنی خودخواهی آدم‌بزرگ‌ها
ماندانا عبقری: «هایکوی پاروزن یکدست» ادای دین به تمام کودکان جهان است
ماندانا عبقری: «هایکوی پاروزن یکدست» ادای دین به تمام کودکان جهان است 2
ماندانا عبقری: «هایکوی پاروزن یکدست» ادای دین به تمام کودکان جهان است 3
ماندانا عبقری نویسنده و کارگران نمایش «هایکوی پاروزن یکدست» می‌گوید بهانه این نمایش ادای دین به تمام کودکان جهان با هر زبان و در هر زمان و مکان از جهان است که به دلیل جنگ بین بزرگ‌ترها به درد کشیده شده‌اند و طعم تلخ تنهایی ناشی از جنگ را درک کرده‌اند.
به گزارش ایران تئاتر، ماندانا عبقری، نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر فعالیت هنری خود را از دهه ۷۰ و هم‌زمان با دوران تحصیلش در رشته ادبیات نمایشی آغاز کرد.
او نزدیک به سه دهه است که علاوه بر نمایشنامه‌نویسی به‌عنوان طراح حرکت، طراح صحنه، صداپیشه و عروسک‌گردان در آثار متفاوت از جمله نمایش‌های کودک و بزرگ‌سال به فعالیت می‌پردازد.
«نیم‌وجبی»، «جادوگر شهر زمرد»، «جک و لوبیای سحرآمیز»، «خپلک»، «بل و شاهزاده مغرور» و «شاهزاده و خرس» تعدادی از نمایشنامه‌های این هنرمند است که تاکنون با حضور خودش به‌عنوان کارگردان، بازیگر، صداپیشه یا عروسک‌گردان روی صحنه رفته‌اند.
«هایکوی پاروزن یکدست» به نویسندگی و کارگردانی این هنرمند قرار است تا از 27 بهمن‌ماه در کارگاه نمایش مجموعه تئاتر شهر روی صحنه برود.
عبقری درباره داستان این نمایش می‌گوید: «نمایش «هایکوی پاروزنِ یکدست» داستان پسربچه‌ای ژاپنی است که بر اثر سونامی بزرگِ بعد از انفجار بمب اتم در ژاپن به جزیره‌ای ناشناخته برده می‌شود. زمانی که چشم باز می‌کند با یک پرنده دُرنا -دُرنا در فرهنگ ژاپنی پرنده و نماد آرزوهاست- آشنا می‌شود و چون کسی جز او و پرنده در جزیره نیست، از نوع صدای پرنده نام او را قاقا می‌گذارد.»
او ادامه می‌دهد: «این پسر در تنهایی و خلوتی که با پرنده دارد، زندگی‌اش را مرور می‌کند و به خودشناسی می‌رسد. او درون خود را پالایش می‌کند تا زمانی که پدرش درحالی‌که تمامی جزیره‌ها را به دنبال او گشته است، برای بازگرداندن پسرش به خانه وارد جزیره می‌شود.»
این هنرمند می‌افزاید: «زمانی که برای انتخاب نام این پسربچه در حال بررسی بودم با کاراکتری واقعی در ژاپن آشنا شدم که شباهت کمی با این شخصیت نمایشی داشت. پیرمردی که در جزیره بدون سکنه‌ای در ژاپن زندگی می‌کند. او با میل و اراده خود و برای اینکه دوست دارد تا در طبیعت بکر باشد و از تکنولوژی فاصله بگیرد به این جزیره رفته است. تنها تشابه شخصیت نمایش ما با این فرد حضورشان در جزیره دورافتاده است. نام این فرد ماسافومی است و ما نیز همین نام را روی شخصیت نمایش‌مان گذاشتیم.»
عبقری با اشاره به اینکه مخاطب این اثر بزرگ‌سالان هستند، می‌گوید: «شاید بچه‌ها هم بتوانند به تماشای نمایش بنشینند و از اتفاقاتی که برای ماسافومی و دُرنای آرزوها اتفاق می‌افتد، لذت ببرند و برای‌شان جذاب باشد؛ اما فلسفه پشت داستان این نمایش برای بزرگ‌سال است.»
او توضیح می‌دهد: «ما برای اجرای این اثر نمایشی از تکنیک‌های نمایش «subtable» و سایه استفاده کرده‌ایم.»
عبقری می‌گوید: «نمایش «هایکوی پاروزن یکدست» از آثار برگزیده هجدهمین جشنواره تئاتر عروسکی یونیما تهران- مبارک بود که به دلیل شرایط همه‌گیری کرونا، به اجرای عموم نرسید و اکنون برای اجرا در کارگاه نمایش مجموعه تئاتر شهر آماده می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «نمایش شش عروسک‌گردان دارد. سه عروسک‌گردان روی صحنه حضور دارند و سه نفر نیز عهده‌دار بخش سایه‌بازی هستند. این اثر جزو نمایش‌هایی است که تمامی عوامل آن از فارغ‌التحصیلان یا دانشجویان رشته تئاتر هستند.»
این هنرمند در پاسخ به تفاوت تولید اثر نمایشی عروسکی برای کودکان با بزرگ‌سالان توضیح می‌دهد: «کودکان با عروسک‌ها عجین هستند و تمام زندگی‌شان به شکل‌های متنوع و گوناگون با عروسک‌ها در ارتباط است. در اصل زبان ارتباط کودک با دنیای اطراف عروسک‌ها هستند؛ اما درباره بزرگ‌سالان چیزی که باعث می‌شود به تماشای تئاتر عروسکی بنشیند فضای حاکم بر نمایش است که باید انتظار آن‌ها را برآورده کند.»
او ادامه می‌دهد: «از بُعد دیگر شاید جادوی عروسک‌ها باعث شود تا مخاطب بزرگ‌سال نیز با این گونه نمایشی همراه شود. جادوی عروسک‌ها باعث می‌شود آدم‌ها در هر سنی که هستند با دیدن حرکات عروسک، گریزی به دوران کودکی‌شان بزنند و بتوانند مدت‌زمانی را با جذبه غرق شدن در دنیای خیال به تماشای نمایش بنشینند.»
کارگردان نمایش «هایکوی پارو زن یکدست» می‌گوید: «طراحی نور، طراحی صحنه، انتخاب موسیقی و داستانی که قرار است روایت شود به همراه نوع حرکت عروسک‌ها که باید با ظرافت زیاد توأم باشد نیز بهانه‌ای برای همراه کردن مخاطب بزرگ‌سال با نمایش عروسکی است.»
این هنرمند ضمن اشاره به علاقه‌ای که به طراحی حرکت و فرم دارد و نیز بهره‌گیری از این هنر در آثار نمایشی‌اش، توضیح می‌دهد: «در دنیای امروز باید مرز بین زبان‌ها برداشته شود تا آدم‌ها در هر اقلیمی بتوانند با زبان بدن با یکدیگر در ارتباط باشند. زبان بدن گویاترین زبان‌ها به شمار می‌آید و به همین دلیل نیز برای من بعد از نمایشنامه‌نویسی که به‌صورت تخصصی و آکادمیک به آن مشغول هستم، طراحی حرکت و ارائه کارهای بدون کلام جذاب‌تر است و دوست دارم تا بیشتر در آن شاخه فعالیت داشته باشم.»
ماندانا عبقری در پایان می‌گوید: «نمایش «هایکوی پاروزن یکدست» برای همه کودکان دنیاست. کودکانی که به خاطر جنگ و دیوانه‌بازی بزرگ‌ترها از بازی کودکانه‌شان دست کشیده‌اند و شاید دیگر در این دنیا نباشند که بتوانند بازی کنند. بهانه این نمایش ادای دین به تمام کودکان جهان با هر زبان، در هر زمان و مکان است. کودکانی که به دلیل جنگ بزرگ‌ترها به وادی درد کشیده شده‌اند و طعم تلخ تنهایی ناشی از جنگ را درک کرده‌اند.»
در توضیح این نمایش می‌خوانیم: «برای تمام کودکان جهان...
«هایکوی پاروزن یکدست» قصه عروسک‌هاست. عروسک‌هایی که با جادوی دنیای ناب‌شان دنیای آدم‌ها را شورانگیز و رؤیایی می‌کنند و بال‌های پرواز خیال را تا بی‌کران‌ها پیش می‌برند.
این نمایش تقدیم می‌شود به تمام کودکانی که در جریان جنگ جهانی دوم و در اوت ۱۹۴۵ به خاطر خطای انسان‌های جنگ‌افروز و خودخواه، حق مسلم بازی کردن و لذت زندگی را از دست دادند. آن‌هایی که در چشم به‌هم‌زدنی در موج یک انفجار عظیم و سپید به جزیره‌های ناشناخته‌ای پرتاب شدند که راهی به بهشت داشتند و مانند پسربچه نمایش «هایکوی پاروزن یکدست» به خانه‌شان برنگشتند. این قصه تمام‌نشدنی خودخواهی آدم‌بزرگ‌هاست. کاش زمامداران حکومت‌ها کودکان بودند که بعد از قهرهای کوچک‌شان آتش جنگ برپا نمی‌کنند و با یک کلمه ساده «آشتی» دوباره بازی را از سر می‌گرفتند. کاش هیچ جای جهان پاروزن یکدستی نباشد که جنگ دست دیگرش را گرفته باشد. کاش پدرانی که به جنگ رفتند و برنگشتند، مادرانی که زیر آوار ماندند و کودکانی که در موج‌های انفجار از جهانی به جهان دیگر کوچ کردند، قصه‌هایی بودند که در پایان‌شان می‌گفتیم، بالا رفتیم ماست بود، پائین اومدیم دوغ بود، قصه ما دروغ بود اما افسوس که قصه‌های تلخ جهان راستِ راست هستند.»
گفت‌وگو: نگار امیری
