حسن معینی، کارگردان نمایش «آوینیون»:
بیماری جاه‌طلبی، همه انسان‌ها را تهدید می‌کند
حسن معینی، کارگردان «آوینیون» می‌گوید در این نمایش، جنون جاه‌طلبی را از منظری انسانی و نه سیاسی، مورد توجه قرار داده است.
به گزارش ایران تئاتر به نقل از روابط عمومی تئاتر شهر، حسن معینی، کارگردان نمایش «آوینیون» است که این شب‌ها در سالن سایه تئاتر شهر روی صحنه می‌رود.
حسن معینی درباره شکل‌گیری ایده این اثر گفت: «ما گروهی از بچه‌های تئاتر دانشگاهی هستیم که دور هم جمع شده و تلاش کرده‌ایم بتوانیم تجربه‌های خودمان را روی صحنه به نمایش بگذاریم. ما قبلاً هم از آثار شکسپیر برای اجرا استفاده کرده‌ایم و اصولاً آثار شکسپیر برای من همیشه جذاب بوده است اما ایده اصلی این اثر از صحبت درباره امیررضا کوهستانی و به جشنواره آوینیون رفتن او گرفته شد. چیزی که برای گروه ما (که همگی در دانشگاه هنر تحصیل می‌کنیم) درباره کوهستانی جذاب بود این بود که در آثار او چیزی فراتر از یک اجرای معمول وجود دارد.»
او ادامه داد: «من به‌عنوان یک کارگردان تئاتر آثار بسیاری از کارگردانان مطرح تئاتر را مثل اوستر مایر، کانتور، بروک، گرتفسکی و باربا را دنبال می‌کنم ولی با تمام احترام برای این کارگردانان مطرح دنیا، برای ما و گروه‌مان امیررضا کوهستانی کارگردانی ویژه بوده و هست. او در آثارش از یک جنس اجرایی بهره می‌برد که همیشه دغدغه ما در گروه‌مان است.»
حسن معینی، کارگردان نمایش و برنده جایزه جشنواره تئاتر دانشگاهی ادامه داد: «چطور می‌شود در آثار کوهستانی روزمرگی را این‌قدر ساده ولی جذاب با تماشاگر در میان گذاشت؟ زمانی که در گروه درباره اجرای نمایش «ایوانف» امیررضا کوهستانی صحبت می‌کردیم، خبر پذیرفته شدن اثر کوهستانی برای بار سوم در جشنواره آوینیون به میان آمد و از آنجا این سؤال به ذهن من خطور کرد که وقتی کوهستانی به این جشنواره می‌رود، برخوردش با کارگردانان و گروه‌های شناخته‌شده تئاتر دنیا چگونه است یا حتی برخورد گروه‌های دیگر با اثر کوهستانی به چه شکل است؟ احتمالاً اثر او با یک چهارپایه و در یک فضای خالی چه تأثیری می‌تواند روی مخاطبان داشته باشد؟ بنابراین حضور کوهستانی در جشنواره آوینیون ایده این نمایش را در ذهن من شکل داد و به‌نوعی اجرای این اثر را مدیون حضور کوهستانی در جشنواره آوینیون هستم.»
معینی درباره بازتولید و اقتباس از اثر معروف شکسپیر هم گفت: «من شخصاً ارادت خاصی به آثار شکسپیر دارم و درگذشته هم همیشه دغدغه‌ام تولید و به‌روز رسانی یکی از آثار او بوده است اما در نمایش «آوینیون» ما سعی کردیم کلیت درام شکسپیری و تم «جاه‌طلبی» را موردتوجه قرار دهیم. این مشخصات هم در سبک کلاسیک نمایشنامه «مکبث» هم وجود دارد و هم در وضعیت روزمره و مدرن جهان امروز دارای اهمیت است. همه ما میل به پیشرفت و روبه‌جلو رفتن را در نهاد خودداریم؛ پس هرکدام از ما انسان‌ها می‌توانیم از مسیر میل به پیشرفت گذر کرده و به جاه‌طلبی بیمارگونه‌ای برسیم.»
او افزود: «ما در نمایش «آوینیون» تلاش کردیم این جاه‌طلبی افراطی را نشان دهیم و با نگاهی به نمایش «مکبث» نه‌تنها در شخصیت مکبث و لیدی مکبث، بلکه در همه شخصیت‌های نمایش این جاه‌طلبی را نشان دهیم و به یک شکسپیر امروزی و مدرن برسیم.»
معینی گفت: «از یک شکسپیرشناس و نظریه‌پرداز ادبی سؤال می‌شود که اجرای آثار شکسپیر برای کجا و در چه زمانی مناسب است، او پاسخ می‌دهد در هر جامعه و اجتماعی که خشونت و جاه‌طلبی برای رسیدن به قدرت وجود داشته باشد، آثار شکسپیر مناسب آنجاست؛ با توجه به شرایط و وضع پیچیده جهان امروز همچنین انسان امروزی و مشخصاتش، آثار شکسپیر و شخصیت‌هایش در زندگی روزمره ما جاری هستند.»
این کارگردان ادامه داد: «ما حتی می‌توانیم بگویم نمایش ما و درام ما از شکسپیر هم عبور می‌کند، به قول دوست و نویسنده تئاتر، رضا سرور در توصیف نمایش «آوینیون» ما از درام شکسپیر به درام خودمان و از درام خودمان به درام بدن‌ها می‌رسیم. سعی کردیم در این اثر، به درام خودمان برسیم و وام‌دار شکسپیر نیز باقی بمانیم. درنهایت به نقطه‌ای برسیم که شکسپیر از آن حرف می‌زند؛ اینکه اگر یک روز به ماهیت و وضعیت انسانی خود رجوع نکنیم؛ نتوانیم جلوی موتور جاه‌طلبی درونی خود را در این روزمرگی‌ها بگیریم.»
معینی گفت: «در این گروه تلاش کردیم بیشتر از آنکه دنبال تولید یا بازتولید درامی سیاسی از متن شکسپیری باشیم؛ تلاش کردیم به سمت درامی برویم که درباره انسان و نقد خصلت‌های او حرف می‌زند. برای همین فقط تم «جاه‌طلبی» را که در زندگی روزمره انسان همیشه جاری است، از شکسپیر وام گرفته‌ایم.»
کارگردان نمایش «آوینیون» درباره خوانش مشترک بین آیین زار و درام شکسپیری گفت: «وقتی «زار» به یک آدم می‌افتد (به قول فیلم ناصر تقوایی) یک باد جنی در وجود آدمی رسوخ می‌کند که او را دچار وضعیت نابهنگامی می‌کند یعنی او را از وضعیت تعادل خارج می‌کند و به یک جنون نه به معنای بیماری روانی، بلکه به معنای میل به زیاد خواستن می‌رساند. در بیمار زارزده، انگار جنونی را می‌بینیم که در زندگی اجتماعی یک میل به خواستن بی‌حد و اندازه است. شخصیت‌های نمایش یک زارزدگی، جنون‌وارگی و آن چیزی که جورجو آگامبن می‌گوید یک معاصر نابهنگام را تجربه می‌کنند. این شخصیت‌هایِ نابهنگام باید یک‌روندی شبیه خلاصی از زار را طی کند تا به کاتارسیس و تزکیه برسند.»
معینی با اشاره به اینکه هر کارگران در شروع اجرا باید از خودش سؤالی بپرسد، گفت: «هر کارگردان برای شروع اجرای نمایش خود باید یه یک سؤال پاسخ دهد تا به اجرای درست برسد. اینکه نمایش در کجا می‌گذرد؟ جواب این سؤال در اجرای ما این است که این نمایش در یک پلاتوی تمرین برای رسیدن به یک مراسم می‌گذرد؛ گویا این پلاتو خودش مسیر و مامنی است که در آن «زار» برگزار می‌شود.»
حسن معینی در پایان خطاب به مخاطبان تئاتر دانشگاهی و تجربی گفت: «در انتها امیدوارم تماشاگران بیایند و اجرای ما تماشا کنند نه برای اینکه کیسه گیشه ما را پر کنند؛ بلکه برای اینکه بتوانند در کنار ما به یک تجربه جدید دست پیدا کنند و در این کاتارسیس شریک ما باشند.»
نمایش «آوینیون» به کارگردانی حسن معینی هر شب (به‌جز شنبه) ساعت 20 در تالار سایه و با مدت‌زمان 70 دقیقه به صحنه می‌رود و در آن، عبدالحمید گودرزی، امیر جوشقانی، ملیحه بقایی و سعید عساکره در این اثر به ایفای نقش می‌پردازند.
