گفت‌وگو با محمدعلی زمانی، کارگردان «زندگی من یک من ساده»
کارگاه نمایش تئاتر شهر، سالن آماتورها نیست
محمدعلی زمانی، کارگردان نمایش «زندگی من یک من ساده»، تاکید کرد نباید کارگاه نمایش تئاتر شهر را سالنی برای اجراهای آماتوری به شمار آوریم.
به گزارش ایران تئاتر، نمایش «زندگی من یک من ساده» به نویسندگی شراره پورخراسانی و کارگردانی محمدعلی زمانی، از 14 آبان در کارگاه نمایش تئاترشهر روی صحنه است.
زمانی، پیش از این با کارگردانی آثاری چون «پوزه چرمی» و «آیا می‌شناسید راه شیری را؟»، نمایشگر زندگی انسان‌هایی بود که در تلاشند تا هویت گمشده خود را بیابند.
او در تجربه اخیرش، با انتخاب نمایشنامه «زندگی من یک من ساده» به سراغ زندگی زنی رفته است که عاشق یک بازیگر تئاتر می‌شود؛ عشقی که به‌واسطه عدم درک درست شرایط، سرانجامی نافرجام را برای او و همسرش رقم می‌زند.
دو بازیگر زن برای یک نقش نمایشی
محمدعلی زمانی، درباره ویژگی‌های نمایشنامه «زندگی من یک من ساده» گفت: «این اثر نشان‌دهنده علاقه‌ای است که برخی از افراد نسبت به زندگی هنرمندان تئاتر، سینما و به‌طور کل دنیای بازیگری دارند. بسیاری از آن‌ها با ورود به زندگی این افراد متوجه خواهند شد که آنچه از دور نظاره‌گر بودند، شبیه به آنچه در دنیای واقعی خواستار آن هستند، نیست. این عدم درک درست نسبت به شرایط و افراد، می‌تواند اتفاقی وحشتناک را برای آن‌ها رقم بزند.»
او در واکنش به این پرسش که «این محتوا چقدر می‌تواند دغدغه مخاطب امروز باشد؟»، پاسخ داد: «ما با به‌روزرسانی متن و شیوه اجرا سعی کردیم تا به دغدغه‌های مخاطب امروز توجه داشته باشیم. دراین به‌روزرسانی، تصمیم گرفتیم، دو بازیگر زن در یک نقش واحد و در دو فضای خانه و آسایشگاه حضور داشته باشند تا قصه از حیث پیش‌برندگی برای مخاطب قابل درک باشد.»
زمانی افزود: «استفاده از دو بازیگر در یک نقش واحد برای طراحی بازی و انتقال احساس دو جهانی که زن در آن‌ها حضور دارد، ریسک بزرگی بود. به‌علاوه ما با استفاده از پرسشگر سعی کردیم، ابعاد روانی شخصیت زن را به شکل بهتری به مخاطب ارائه دهیم.»
کوچک‌انگاری در وسایل صحنه
این کارگردان در واکنش به این پرسش که «با توجه به رفتارهای مرد، گویا این شخصیت نیز با اختلال دوقطبی روبروست؟»، پاسخ داد: «در جهان نمایشنامه، وقتی شخصیت‌پردازی انجام می شود، باید نسبت به تمام عوامل، پرداخت درستی داشت. این پرداخت درست در رابطه بین دو شخصیت زن و مرد شکل گرفته است. مرد در تمام فضای نمایش باعث سوتفاهم و اشتباه زن می‌شود. قطعا آدمی که در زندگی زناشویی به این چالش‌ها می‌خورد، آدم سالمی نیست.»
او با اشاره به تقسیم صحنه برای ارائه فضای خانه و آسایشگاه گفت: «از آنجا که قصه نمایش، به شکل موازی پیش می‌رود، سمت راست صحنه به‌عنوان آسایشگاه و فضایی که مرد هیچوقت وارد آن نمی‌شود و سمت چپ به‌عنوان فضای خانه و جایی که هردو شخصیت در آنجا حضور دارند، طراحی شد.»
زمانی با بیان اینکه قطعا جغرافیای هر سالن در طراحی صحنه تاثیر می‌گذارد، توضیح داد: «اگر در سالن دیگری اجرا داشتیم، قطعا بیشتر روی تفاوت فضای خانه و آسایشگاه با استفاده از نور و دکور متمرکز می‌شدم اما به‌واسطه کوچک بودن کارگاه نمایش و محدودیت نور ما این تمایز را به سمت کوچک‌انگارانه کردن وسایل بردیم.»
چالش اجرا در کارگاه نمایش
این کارگردان، ماهیت کارگاه نمایش را یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های گروه‌های اجرایی دانست و افزود: «اجرای نمایش آن هم به مدت زمان 15 شب و تنها با 20 صندلی در کارگاه نمایش، بزرگ‌ترین چالشی است که گروه‌ها با آن مواجه هستند.»
او ادامه داد: «یک گروه اجرایی تا زمانی که با فضای سالن وفق پیدا کند و به‌واسطه تبلیغات و حضور مخاطبان دیده شود، حداقل هفت روز زمان لازم دارد. اما در کارگاه نمایش با این مدت زمان اجرا و محدودیت صندلی قطعا نیاز به بازه زمانی بیشتری برای این امر هست.»
این هنرمند تاکید کرد: «علاقه و عشق به ماهیت تئاتر است که باعث می‌شود گروه‌ها در شرایطی که اجرای اثر در کارگاه نمایش اصلا مقرون به صرفه نیست، به اجرا ادامه بدهند. همه ما دوست داریم کارمان در بستر تئاترشهر به چشم بیاید و قطعا در تمامی ابعاد کارگردانی، بازیگری، طراحی صحنه و ... تلاش می‌کنیم کاری شریف ارائه دهیم.»
او افزود: «در آثاری که عوامل و بازیگران مطرح وجود ندارد، گروه با سختی بیشتری به بازدهی از هر حیث، چه اقتصادی و چه تماشاگر خواهد رسید و به همین دلیل باید فرصت بیشتری برای دیده شدن به آن‌ها داد.»
کارگردان نمایش «آیا می‌شناسید راه شیری را؟»، ضمن قدردانی از مدیریت و عوامل مجموعه تئاترشهر گفت: «اکنون در سالن‌های دیگر تئاترشهر، گروه‌های خوب و شناخته شده روی صحنه هستند. با توجه به تمامی شرایطی که در تئاتر شاهد آن هستیم، ما نیازمند حمایت بیشتر هستیم. این رهاشدگی در میان هزینه‌ها و شرایط سخت تهیه و تولید تئاتر، آزاردهنده است.»
کارگردان نمایش «پوزه چرمی» افزود: «ما به‌واسطه شرایط سالن، برای رسیدن به اجرا به سرعت آماده شدیم ولی باید در نظر داشت که عدم برنامه‌ریزی باعث لطمه خوردن به کیفیت آثار خواهد شد. با این‌حال سعی کردیم تا کاری قابل قبول ارائه دهیم.»
او با اشاره به اینکه بسیاری از افراد بر این باورند که اجراهای کارگاه نمایش، آماتوری هستند، گفت: «در بستر تئاترشهر نباید به کارگاه به عنوان محل آثار آماتوری نگاه کنیم. اگر دغدغه کار باکیفیت هست باید کمک کرد تا در دل ویترین تئاتر کشور کار باکیفیت روی صحنه برود.»
گفت‌وگو: نگار امیری
عکاس: عباس ستایش
