شوق تماشای اساطیر و تاریخ کهن ایران‌زمین
«وِرا نام تهمینه سهراب کرد»؛ نو روایتی از داستان زنان شاهنامه
حسین تفنگدار*: «وِرا نام تهمینه سهراب کرد» داستان زنی است که از دخمه تاریخ برمی‌خیزد و آهنگِ افشاگری می‌کند. او مدعی می‌شود آنچه از داستان رستم و سهراب شنیده‌ایم، دروغی بیش نیست و راست و درست آن سخن این است که از همان ابتدا پدر و پسر یکدیگر را می‌شناسند و در سر اندیشه‌هایی می‌پرورانند که ناخواسته زندگی زنان داستان را دگرگون می‌کند.
زمانی که متن را نوشتم هنوز هیچ نامی نداشت. از سوی دیگر می‌هراسیدم روان فردوسی بزرگ را آزرده باشم چراکه با تیغی برنده قلب شاهنامه، داستان رستم و سهراب، را جراحی کرده و داستانی دیگرگونه نوشته بودم. از این رو با دست و دلی لرزان تفألی به اثر جاودانه حکیم طوس زدم تا اگر آنچه نوشته‌ام مورد تایید اوست، چراغی روشن کند و نام نمایش را انتخاب. شگفتا این بیت آمد:
«چو خندان شد و چهره شاداب کرد
ورا نام تهمینه سهراب کرد»
نمایش من داستان «تهمینه» و «گردآفرید» و «زن» است و این بیت فردوسی برایم نشانه‌ای بزرگ بود که آن حکیم و شاعر بزرگ از آنچه نوشته‌ام، خشنود است.
پس تمرین‌ها را با گروه آغاز کردیم. «ورا نام تهمینه سهراب کرد» ابتدا در جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی سال ۱۳۹۶ روی صحنه رفت و بازیگر توانمندش، محسن زرآبادی‌پور، مورد توجه منتقدان و تماشاگران قرار گرفت. سپس دوست هنرمندم خانم تفتی که فیلم اجرا را دیده بود از من خواست نمایش را به تهیه‌کنندگی او در کشورهای دیگر هم اجرا کنم. در سال‌های ۹۷ و ۹۸ شهرهای کلن آلمان و لاهه هلند میزبان این نمایش بودند.
هم‌زمان با اجراهای خارج از کشور بارها کوشیدم «ورا نام تهمینه سهراب کرد» را در تئاتر شهر تهران روی صحنه ببرم. شش سال رفت‌وآمد و درخواست‌های پی‌درپی بی‌ثمر ماند تا اینکه سرانجام طلسم اجرای عمومی در ایران شکسته شد و به یاری سیدجواد طاهری و همکارانش، کار در سالن سایه تئاتر شهر روی صحنه رفت.
همه‌چیز درخشان‌تر از آنچه در سر داشتم، رخ داد. دوست هم‌راه و هم‌رأیم محسن کبیرنژاد که آهنگساز نمایش است، رفاقت را تمام کرد و سختی و زحمت تهیه‌کنندگی اثر را پذیرفت. تمام بازیگران هم‌دلم به صبر و شکیبایی برآمده از آگاهی، سخت‌گیری‌های من را با شکیبایی تاب آوردند. استقبال پرشور و شمار تماشاگران در همین روزهای نخست اجرا هم شگفت‌زده‌ام کرد. بار دیگر مطمئن شدم مردم ایران هنوز مشتاق تماشای آثاری هستند که به اساطیر و تاریخ کهن‌شان می‌پردازد. هنوز تماشاگران، موسیقی ایرانی را دوست دارند چنان‌که تصنیف پایانی نمایش را زیر لب زمزمه می‌کنند؛ و از اینکه داستان زنان شاهنامه را با روایتی دیگرگونه به تماشا می‌نشینند، خرسندند.
در پایان از دیگر عوامل کار و هم‌کاران هنرمندم که مرا در اجرای نمایش «ورا نام تهمینه سهراب کرد» یاری می‌دهند، به صدق دل سپاس‌گزاری می‌کنم.
* نویسنده و کارگردان تئاتر
