یادداشت محمدحسین ناصربخت برای درگذشت علاءالدین قاسمی
باران که نه، توفان خاطره‌ها امان نمی‌دهد
محمدحسین ناصربخت: بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران / کز سنگ ناله خیزد روز وداع یاران[1]
پیام کوتاه است اما جانگداز؛ «استاد علاءالدین قاسمی به دیار باقی پیوست...» و باران یادها و خاطره‌ها امان نمی‌دهد. انگار همین چند لحظه پیش بود که در گفت‌وگوی پیرامون گوشه‌های آوازی شبیه‌خوانی دل به سخنش داده بودی. انگار همین چند دقیقه پیش بود که دل به خاطرات دوران علیاکبرخوانی پرآوازه‌اش داده بودی. انگار همین...
باران که نه، توفان خاطره‌ها امان نمی‌دهد و او رفته است...
استاد علاءالدین قاسمی، که شبیه‌خوانی را از دوران کودکی و با بچه‌خوانی آغاز کرد و تا بالاترین مدارج در حوزۀ موافق‌خوانی و شبیه‌گردانی تجربه کرد، از دیار تعزیه‌خیز طالقان به این سلسله پیوست. او در نوجوانی و جوانی، در علیاکبرخوانی، چنان پرآوازه گشت که تا سال‌ها وی را با این نقش در اقصی نقاط ایران می‌شناختند و می‌طلبیدند و به همین واسطه با بسیاری از سرآمدان هنر شبیه‌خوانی هم‌آواز گشت.
آوازه زنده‌یاد علاءالدین قاسمی البته محدود به مرزهای ملی نماند و ایشان، علاوه بر یک عمر هنرنمایی در اقصی نقاط کشور، از سفیران تعزیه در سراسر عالم نیز بود، چنانکه بارها برای اجرای شبیه‌خوانی به فرانسه، آلمان، ایتالیا، انگلستان و امریکا سفر کرد و برخی از به‌یادماندنی‌ترین لحظات هنر خود در این عرصه را در قاب تصویر بزرگان عرصه سینما و تلویزیون ایران چون ناصر تقوایی[2]، عباس کیارستمی[3]، حسن فتحی[4] و... به یادگار گذارد.
مرحوم علاءالدین قاسمی علاوه بر تبحر فراوانش در اجرای مجالس آشنای شبیه‌خوانی در حوزه اجرای مجالس غریب نیز، به‌واسطه همراهی‌هایش با بزرگان و پیش‌کسوتان این هنر، مهارت و آگاهی فراوان داشت و به همین سبب همواره یکی از یاران همیشگی جشنواره‌ها حوزه نمایش‌های آیینی و سنتی و سوگواره‌های تعزیه به شمار می‌آمد. هنرنمایی او در مجالسی چون شهادت منصور حلاج و نمایش‌هایی چون «شیخ صنعان و دختر ترسا» و «ماهان»[5] نیز گوشه‌ای دیگر از هنر این استاد فقید شبیه‌خوانی بود که با شجاعت تمام بر نوآوری‌ها آغوش می‌گشود و...
و صدای آواز حزین او هنوز در گوش می‌پیچد:
چند اندر قفس ای مرغ دل از غم نالی
مژده ای طایر پربسته که صیاد آمد...[6]
یادش گرامی و راهش پر رهرو!
با آرزوی شکیبایی برای خانواده محترم و بازماندگان
* پژوهشگر نمایش‌های ایرانی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر
