یادداشتی بر حواشی تعیین حریم تئاتر شهر
تئاترشهر را دریابید!
کدام نگین انگشتری بدون قاب و پایه است؟
ایران تئاتر - مینو خانی*: زیبایی هر شهر مرهون هوش، غیرتمندی، دقت نظر و نگاه هنری مسوولان آن شهر و چنانچه این وجه تامین نشود، نشان از نگاه غیرکارشناسانه، بیمسوولیتی و ناآگاهی از وظیفه خطیر مسوولان شهری است.
مسلم است که این زیبایی در مورد فضاهای فرهنگی و هنری شهرها اهمیت دوچندان مییابند، چرا که «زیبایی» کلید واژه تمام تعاریفی است که از دوران باستان تا امروز درباره هنر شده است؛ خصوصا وقتی که این زیبایی موضوع فضای فرهنگی-هنری باشد که جزیی از میراث فرهنگی کشور است.
از تئاترشهر و ایجاد حریم یا حصاارکشی یا هر لفظ دیگری صحبت میکنم که در راستای حفظ زیبایی و البته امنیت ساختمان تئاتر شهر است، که البته امنیت علاقمندان به تئاتر و هنرمندان را نیز تامین میکند، خصوصا که روز به روز فضای تئاتر شهر با حضور عدهای که احتمالا بیش از فقر مادی از فقر فرهنگی رنج میبرند، نگرانیهای جدی برای علاقمندان به هنر تئاتر ایجاد کرده است. این موضوعی است که طی چند روز گذشته واکنشهای زیادی را از سوی هنرمندان و مسوولان تئاتری و مسوولان شهری به دنبال داشته است.
در این واکنشها از مالکیت بنا، و تعیین حدود آن صحبت شده است، همچنین از جداسازی و ایزوله کردن تئاتر شهر و ... برخی (برخی نمایندگان مردم در شورای شهر تهران) آن را از منظری کاملا متفاوت نگریستهاند و برخی دیگر (هنرمندان و مسئولان تئاتر و معاونت هنری) آن را به شدت الزامی دانستهاند.
به نظر میرسد آنها که نگاه منفی به ایجاد حریم تئاتر شهر در راستای حفظ بنا و ایجاد امنیت بیشتر برای هنرمندان و علاقمندان به تئاتر میدانند، بیش از پیش نسبت به مسوولیت خطیر «خود» ناآگاهند. چرا که اگر این احساس مسوولیت و آگاهی در آنها وجود داشت، قطعا باید قبل از اینکه مسوولان تئاتری چنین درخواستی داشته باشند، خود وارد عمل میشدند و با نگاهی که حاکی از احساس مسئولیت و سرشار از کارشناسی است، درخواست ایجاد حریم برای بنایی میکردند که نه تنها یکی از میراث ماندگار معماری دوره معاصر است، بلکه فضای فرهنگی و هنری آن آغشته به انواع بیفرهنگیها و حتی فرصتی برای بزهکاریهای اجتماعی شده است. حفظ زیبایی بنای تئاترشهر نشان از ذکاوت مسوولان شهری و بعد احساس دلبستگی و حساسیت هنرمندان و علاقمندان تئاتر است؛ قطعا ذکاوت بر دلبستگی و حساسیت برتر است.
در تصحیح نگاه غیرکارشناسانه برخی از اعضای شورای شهر تهران که موافق ایجاد این حریم نیستند، باید پرسید کدام نگین انگشتری بدون قاب و پایه است؟ کدام کشور اروپایی (که از آن نام میبرید) میراث فرهنگی خود را در شرایط ناامنی و تخریب و زشتی قرار میدهند؟ این نگاه ناشی از کدام احساس مسوولیت است؟ بر فرض که با ایجاد این حریم، چند متری از مالکیت شهرداری تهران کاسته و به مالکیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا حتی میراث فرهنگی کشور افزوده شود. مگر غیر از این است که هر دو این نهادها باید در خدمت رسانی بهتر و شایسته تر به مردم باشند؟ و مگر این چند متر در جیب کدام سازمان و نهاد میرود جز اینکه یکی از بناهای شاخص معاصر حفظ و فضای پیرامون آن برای اهل آن امن میشود؟
بنای تئاتر شهر، میراث فرهنگی مادی غیرمنتقول است، اما حفظ و نگهداری آن نشان از میراث فرهنگی معنوی قابل انتقال دارد. نگاهی که میتواند در آیندگان این احساس مسئولیت را به وجود آورد که باید از داشتههای مادی و معنوی خود به نحو احسن مراقبت کنند. تئاتر شهر را دریابید.
*مینو خانی : نویسنده ، منتقد و مدرس دانشگاه