گفتوگو با داور بخش نمایشنامه‌نویسی جشنواره تئاتر فجر
شهرام زرگر: نمایشنامه نباید صرفا ثبت روزمرگی باشد
شهرام زرگر، داور بخش نمایشنامه‌نویسی چهلودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با بیان اینکه نمایشنامه نباید صرفا ثبت روزمرگی باشد، پرداخت درست شخصیت، دیالوگ‌نویسی مناسب و جذابیت را از معیارهای یک نمایشنامه خوب دانست.
به گزارش ایران تئاتر به نقل از خبرآنلاین، مسابقه نمایشنامه‌نویسی، یکی از بخش‌های قابل توجه چهلودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با 380 اثر متقاضی حضور در این رویداد است که شهرام زرگر، ایوب آقاخانی و سید حسین فدایی‌حسین داوران آن بودند.
شهرام زرگر با اشاره به تعداد آثار متقاضی حضور در این بخش گفت: «نزدیک به ۳۸۰ نمایشنامه کوتاه و بلند برای حضور در مسابقه نمایشنامه‌نویسی چهلودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به دبیرخانه این رویداد هنری ارسال شده بود.»
او ادامه داد: «نمایشنامه‌نویسان با توجه به اینکه در فراخوان جشنواره محدودیت موضوعی وجود نداشت، با نگاه‌های متفاوت و موضوعات متنوع متقاضی حضور شده و آثار خود را به دبیرخانه ارسال کرده بودند.»
این هنرمند افزود: «جشنواره‌هایی که موضوع محور هستند و عنوان مشخصی دارند؛ همیشه در جذب اثر موفق‌تر عمل می‌کنند چراکه کارها برای چارچوب نمایشی جشنواره و موضوعی آن نوشته می‌شوند و همین امر باعث می‌شود تا نمایشنامه‌نویسان با تمرکز بیشتر روی یک موضوع، آثار بهتری ارائه دهند.»
زرگر تاکید کرد: «درست است که محدودیت موضوعی، جشنواره‌ها را از جامعیت دور میکند اما زمانی منجر به مشخص بودن تکلیف نمایشنامه‌نویس و داور در نگارش و داوری خواهد شد. در این حالت به راحتی می‌توان آثار را با استانداردها و ویژگی‌هایی که مدنظر است همخوان و هم‌راستا دانسته و مورد توجه قرار داد.»
این عضو هیئت داوری مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره افزود: «متاسفانه ما در این بخش چندان شاهد آثار چشمگیر و امیدوارکننده‌ای نبودیم. آثار تنها از لحاظ تعداد قابل توجه بودند و این موضوع کار داوری را سخت می‌کرد.»
زرگر درباره معیارها و استانداردهای داوری توضیح داد: «هیچ گاه چارچوبی برای داوری آثار به داوران تحمیل نمی‌شود و همواره استاندارد و معیارهای اولیه‌ای در این زمینه وجود دارد که داوری براساس آن‌ها انجام می‌شود.»
او افزود: «یک نمایش در هر قالب و ژانری که قرار بگیرد باید شامل پرداخت درست شخصیت، دیالوگ‌نویسی مناسب و جذابیت محتوا باشد. در واقع باید حرفی برای گفتن داشته باشد و نمایشنامه‌نویس صرفا به ثبت روزمرگی نپردازد.»
این هنرمند ادامه داد: «من به همراه دو داور دیگر این بخش، با سه نگاه مختلف و طبق مسائل اساسی که ذکر شد، به داوری آثار پرداختیم.»
زرگر در بخشی دیگر از سخنانش بر توجه به معیارهای مناسب نمایشنامه برای چاپ و انتشار اشاره کرد و گفت:«از آنجاکه نمایشنامه‌های منتخب به چاپ خواهند رسید، فارغ از هرگونه نگاه محدودکننده، استانداردهای متون چاپی نیز در داوری لحاظ شد.؛ چراکه آثار برگزیده باید قالب استاندارد چاپی هم داشته باشند.»
این مترجم و مدرس دانشگاه افزود: «در هرحال این آثار نشا‌ن‌دهنده بضاعت اجتماعی ما در حوزه نمایشنامه‌نویسی نیستند و امیدواریم نمایشنامه‌‌نویسانی که به هر دلیلی در جشنواره‌ها حضور پیدا نمی‌کنند؛ به‌زودی جامه اجرا به تن نمایشنامه‌های خود کنند تا کمی از ناامیدی ما در این عرصه به امید مبدل شود.»
او با بیان اینکه نمایشنامه، متنی برای اجراست؛ توضیح داد: «نظر من این است که جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی نیز باید اجرامحور باشد و قضاوت متون از روی آثار شکل بگیرد نه متن روی کاغذ.»
این هنرمند افزود: «در انتخاب نمایشنامه باید به این نکته که یک متن چقدر از استانداردهای صحنه بهره‌مند است، توجه داشت. شاید به این شکل قضاوت کردن راحت‌تر انجام شود.»
او ادامه داد: «البته اجرای خوب یا بد یک نمایشنامه هم به کارگردان آن بستگی دارد. کارگردان‌هایی هستند که با کمک فرم اجرایی و خلاقیت از متون نمایشی ضعیف آثار شاخصی را برای اجرا تولید می‌کنند و کارگردان‌هایی هم هستند که از یک نمایشنامه خوب، اجرایی ضعیف به صحنه می‌برند.»
زرگر در پایان سخنانش با اشاره به لزوم مطالعه، افزایش دایره لغات و تصحیح املای آن‌ها در نگارش، گفت: «متاسفانه طی سه سال حضور من در بخش داوری مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، نقطه مشترک بسیاری از آثار غلط‌های املایی و بی‌توجهی نمایشنامه‌نویسان به درست‌نویسی بوده است. اهتمام به اصلاح و غلط ننوشتن، ساده‌ترین انتظار ما در دوره‌های اخیر است. ایرادات نحوی و صرفی نمایشنامه‌ها به عنوان مشکلی است که گویی نمایشنامه‌نویسان به نگارش واژگان فارسی احترام نمی‌گذارند. این مشکل از کمبود میزان مطالعه نیز ناشی می‌شود. درواقع ما به جای مطالعه و نگارش درست واژه‌ها تنها راوی آن‌ها هستیم آن هم با املایی غلط.»
چهلودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با ریاست کاظم نظری و دبیری مهدی حامدسقایان، از 27 دی تا 12 بهمن 1402 در تهران در حال برگزاری است.
